Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

4647.5517578125 KB

Скачать

J
Mav zu: Muhofaza et iladigan
t abiiy hududlar .

• Kirish
• Asosiy
• Reja
• 1 Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar haqidagi umumiy
tushuncha
• 2 O’zbekiston hududida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar
• 3 Milliy bog’lar va quriqxonalar
• 4 Muhofaza etilgan hududlarni hozirgi holati

KIRISH.
• Tabiat ni muhofaza qili sh tabiat va uning boyliklaridan oqilona foydalanishga,
tabiatni inson manfaatlarini koʻzlab ongli ravishda oʻzgartirishga, tabiat
boyliklari va umuman tabiatni, uning goʻzalligi, musaffoligini saqlab qolishga va
yanada boyitishga qaratilgan barcha tadbirlar majmuasi. Tabiatni muhofaza
qilish tadbirlari majmuasiga davlatlar, xalqaro tashkilotlar, jamoat, ilmiy-texnik,
ishlab chiqarish, iqtisodiy va maʼmuriy tashkilotlar, har bir odam tomonidan
amalga oshiriladigan tadbirlar kiradi. Hayvonot va oʻsimlik olamidan rejasiz
foydalanish yoki inson faoliyati bilan bogʻliq boshqa sabablar tufayli 16-asrning
oxirlaridan 20-asrning 70y.larigacha umurtqali hayvonlarning 250 turi va kichik
turlari butkul yoʻqolib ketdi. 80y.lardan boshlab xar yili oʻrtacha 1 ta hayvon turi
va 50 ga yaqin oʻsimlik turi yoʻqolib bormoqda. Qush va sut emizuvchilarning
1000 dan ortiq turi yoʻqolib ketish arafasida turibdi.

Р12
Mamlakatimizda muhofaza
etiladigan tabiiy hududlar maydoni
mamlakat umumiy maydonining
8,3 foiziga yetkazildi. Oliy Majlis
Qonunchilik palatasi Ekologiya va
atrof muhitni muhofaza qilish
masalalari qoʻmitasi tomonidan
“Muhofaza etiladigan tabiiy
hududlar toʻgʻrisida”gi qonun ijrosi
Jizzax va Surxondaryo viloyatlari
misolida nazorat-tahlil tartibida
oʻrganildi. Mazkur oʻrganish
yakunlari qoʻmitaning
kengaytirilgan yigʻilishida
muhokama qilindi. Unda deputatlar,
sohaga masʼul vazirlik va idoralar
vakillari hamda OAV xodimlari
ishtirok etdi.

Щ
• Taʼkidlanganidek, soʻnggi yillarda mamlakatimizda muhofaza etiladigan
tabiiy hududlar (METH) tizimini rivojlantirish va ular maydonini xalqaro
hujjatlar talablari darajasiga yetkazishning tashkiliy-uquqiy asoslari
ishlab chiqildi hamda sohaning moliyaviy manbalari aniqlab berildi.
Tizimni tartibga soluvchi qator qonun loyihalari ishlab chiqildi va
takomillashtirildi. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 10 ga yaqin
farmon va qarorlari hamda Hukumatning maxsus dasturlari qabul
qilindi va ular ijrosi bilan 5 ta yangi METHlarga asos solindi.
• Mamlakatimizda olib borilgan ushbu yangicha yondashuvlar natijasida
muhofaza etiladigan tabiiy hududlar maydoni mamlakat umumiy
maydonining 8,3 foiziga yetkazildi, vaholanki ushbu koʻrsatkich 2017-
yilda 5,2 foizni tashkil etgan edi.

• Xususan, Jizzax viloyatida “Zomin”
va “Nurota” davlat qoʻriqxonalari,
“Zomin” milliy tabiat bogʻi,
“Arnasoy” davlat buyurtmaxonasi,
5 ta oʻrmon va 2 ta oʻrmon-ov
xoʻjaligi, Surxondaryo viloyatida
“Surxon” davlat qoʻriqxonasi, 6 ta
oʻrmon va 3 ta oʻrmon-ov xoʻjaligi
hamda qator suv obyektlarining
suvni muhofaza qilish zonalari,
sohil boʻyi mintaqalari va
sanitariya muhofazasi zonalari,
yer osti suvlari hosil boʻladigan
METH mavjud boʻlib, ular turli
davlat boshqaruvi organlari
tarkibida faoliyat olib bormoqda

O'ZBEKI STON RESPUBLIKASIDA MUHOFA ZA
ETILADIGAN TABI IY HUDUDLAR
• O'zbekiston Respublikasining tabiatni muhofaza qilish sohasida qonunlari, shu jumladan
"Biologik xilma-xillik to'g'risida”gi, "Ko'chib yuruvchi yovvoyi hayvonlar turlarini muhofaza
qilish to`g'risida”gi, "Xalqaro ahamiyatga ega suv-botqoq yerlar to'g'risida”gi, "Butunjahon
merosni to'g'risida”gi va yana bir qator konventsiyalar bo'yicha uning xalqaro
majburiyatlarini amalga oshirish hisoblanadi. Bular O'zbekiston Respublikasining "Muhofaza
etildigan tabiiy hududlar to'g'risida”, "O'simlik dunyosini muhofaza qilish va undan
foydalanish to'g'risida”gi, "Hayvonot dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish
to'g'risida”gi va boshqalar. 2004-yil dekabrida O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi
tomonidan "Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to'g'risida”gi yangi qonun qabul qilindi.
"Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to'g'risida”gi (03.12.2004-yil) Qonunga binoan
O'zbekiston Respublikasida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarga quydagilar kiradi:

;L
• 1. Davlat qo'riqxonalar;
• 2. Kompleks (landshaftli) buyutmalar;
• 3. Tabiiy bog'lar;
• 4. Tabiat yodgorliklari;
• 5. Alohida tabiat ob'yektlari va komplekslarini muhofaza qilish, qayta ishlab
chiqarish va tiklash uchun hududlar;
• 6. Muhofaza etiladigan landshaftlar;
• 7. Alohida tabiiy resurlarini boshqarish uchun hududlar.

DAVLAT QO’RIQXONALARI
• Qoʻriqxona — belgilangan qonunlarga muvofiq, davlat tomonidan ajratilgan,
alohida ilmiy yoki madaniy ahamiyatga ega boʻlgan (tipik yoki noyob landshaft,
oʻsimliklar va hayvonot dunyosi, foydali qazilmalar va boshqalar), tabiiy obʼyekt
joylashgan yer (hudud) yoki suv kengliklari; i. t. va madaniy-maʼrifiy maqsadlar
uchun uzoq mud-datga ajratilgan va toʻlaligicha xoʻjalik ishlaridan xoli tabiiy
majmua.
• 20-asrning 90-yillarida BMTning "Milliy bogʻlar va ular maqomidagi qoʻriqxonalar
roʻyxati"ga 2618 alohida qoʻriqlanadigan hududlar (yer may-doni 4 mln. km 2
dan
ortiq va Yer yuzidagi quriqlikning 3% ini tashkil qiladi) kiritilgan.
• Oʻzbekistonda Q.larning tashkil qilinishi, faoliyati, taʼminoti va muhofazasi
Oʻzbekiston Respublikasining 2004-yil 3 dekabrdagi "Muhofaza etiladigan tabiiy
hududlar toʻgʻrisida"gi qonuni bilan tartibga solinadi .

• Oʻzbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat
qoʻmitasi, Qishloq va suv xoʻjaligi vazirligining Ovchilik
xoʻjaliklari, qoʻriqxonalar va milliy bogʻlar boshqarmasi,
Geologiya va mineral resurslar davlat qoʻmitasi tasarrufida 8
ta davlat qoʻriqxonasi bor: Zomin togʻ-oʻrmon davlat
qoʻriqxonasi, Badaytoʻqay davlat qoʻriqxonasi, Qizilqum
davlat qoʻriqxonasi, Zarafshon davlat qoʻriqxonasi, Surxon
davlat qoʻriqxonasi, Hisor davlat qoʻriqxonasi, Chatqol bio-
sfera qoʻriqxonasi, Kitob davlat geologiya qoʻriqxonasi.
Oʻzbekistonda, shuningdek, milliy bogʻ va buyurtma
qoʻriqxonalar faoliyat olib boradi.

QIZILQUM DAVLAT QO'RIQXONASI
• Buxoro va Xorazm viloyatlarida Qizilqum davlat qo'riqxonasi joylashgan.
• Qizilqum davlat qo'riqxonasi 1971- yili Qizilqum o'rmon xo'jaligi negizida
qumli-to'qayzorlar ekologik tizimini, u yerda mavjud bo’lgan biologik xilma-
xillikni saqlab qolish maqsadida tashkil etilgan bolib, uning yer maydoni
10311 gektardan iborat.
• Qo'riqxona Amudaryoning o'ng qirg'og'i bo'ylab shimoliy - sharqdan, janubiy
- sharq tomonga 30 km, sharqdan g'arbga qarab 3 km ga cho'zilgan bir-
biriga zid to'qayli va cho'lli bolimlardan iborat. Havo harorati quruq va tez
o'zgaruvchan, eng issiq davr may-avgust oyigacha davom etib, harorat Q41 -
Q44 darajagacha ko'tariladi, qishda havo harorati -20 - -21 darajagacha
tushadi. Yog'ingarchilikning asosiy qismi, ya'ni 85-87% qish va bahor
oylariga to'g'ri kelib, qor qoplami qisqa fursat ichida erib ketadi.

QO'RIQXONA HUDUDIDA 160 DAN
ORTIQ O'SIMLIK TURLARI O'SADI,
ULARDAN 2 TURI O'ZBEKISTON
RESPUBLIKASI "QIZIL KITOB" IGA
KIRITILGAN
Bu lar O'zbekistonda kamyob
endemigi hisoblangan Sug'd lolasi
va Korolkov
shirachidir.O'rmonzorlar tabiiy
o'sadigan daraxt va butalardan
iborat. Bu yerda turangil, qora tol,
qora, oq saksovul, butali yulg'un,
qandim va chingillarni uchratish
mumkin ,

OB'Y EKT YARATILGAN SAN A: 1975
HUDUD: NAVOIY VILOYATI
KATEGORIYA: TABIAT MO‘JIZALARI , BOSHQA
XARITADAGI JOYLASHGAN O'RNI• Nurota davlat qo’riqxonasi Nurota tizmasining markaziy qismida
joylashgan. Zaxira maydoni 17752 gektar. Nurota qo’riqxonasi
Xalqaro Qizil kitobi (IUCN) va O’zbekiston Respublikasi Qizil
kitobiga kiritilgan noyob endemik kenja turi Severtsov qo’y naslini
saqlab qolish maqsadida (Ovis ammon severtzovi) 1975 yilda
tashkil etilgan. Bundan tashqari u yerda yong'oqning genetik
navlari va mevali daraxtlarning boshqa ekin navlari ham
himoyalanadi. Nurota qo’riqxonasi hududi Markaziy Osiyo o’simlik
yetishtirish markazlaridan biri sifatida e'tirof etiladi

• Nurota tizmasi Zarafshon daryosi o’ng
qirg'oq bo’ylab 250 km cho’zilgan, ikki
parallel tog' zanjirlaridan iborat. Tog`ning
shimoliy yon bag'irlari Qizilqumga
qaragan. Nurota tizmasi, yuqori
proterozoy davrida shakllangan,
Markaziy Osiyo eng qadimgi tog
'tizimlari biri sanalanadi. Nurota
tog`larining eng baland nuqtasi –
Sarihoyat (Hoyatboshi) bo`lib uning
baladligi dengiz sathidan-2169 metrni
tashkil etadi .

KITOB DAVLAT QO’RIQXONASI
• Kitob davlat geologik qo‘riqxonasi
2368Kitob milliy geologik qo‘riqxonasi Kitob tumanida Zarafshon tizmasi
tarmoqlarida joylashgan bo‘lib juda noyob tabiat yodgorliklaridan biri
hisoblanadi. Bu erga kelgan sayyohlar qadimgi dunyo tarixini ushlab ko‘rishlari,
sayyoramizda hayot shakllanish jarayonini ko‘rishlari mumkin. Qo‘riqxonaning
maydoni 3938 gektarni tashkil etadi. Mutlaq balandliklar 1300-2650 m.ni tashkil
etadi. Rel’yefi o‘rta-tog‘li, keskin kesilgan, yuqori qismida qoyali va pastki qismida
biroz tekis. Qo‘riqxonaning hududidan Obi-Safit, Xo‘ja-Qo‘rg‘on, Zinzilbon,
Novobak, Qushnova soylari go‘zal tabiat burchaklari hosil qilib oqib o‘tadi.

JU
J
• Bu yerda sayyohlar uchun so‘qmoq va tomosha joylari jihozlangan. Qoyalarda
470 million yil avval paydo bo‘lgan qadimiy marjonlar va dengiz qoldiqlarini
ko‘rish mumkin. Shunisi ajablanarliki, 140 million yillar avval bu yerda iliq
dengiz havzasi joylashgan. Qo‘riqxonaning asosiy diqqatga sazovor joyi –
tog‘lar va ularda saqlanib qolgan qadimiy hayot shakllarining paydo bo‘lish
jarayoni tarixini yaqindan kuzatish imkoniyatidir. Shuningdek bu yerda muzey
va paleontologiya muzeylari joylashgan.
• Qo‘riqxonaning dala bazasi, Xo‘ja Qo‘rg‘on soyining quyilish joyida,
Shahrisabzdan 50 km. uzoqlikda joylashgan. Bu yerda, paleontologik va
bilologik muzey, 150 kishiga mo‘ljallangan majlislar zalini o‘z ichiga olgan
idora joylashgan. Ikki o‘rinlik xonalari bo‘lgan ikkita yotoqxona, mehmonxona,
oshxona ishlab turibdi qo‘riqxona xodimlari yashaydigan kottejlar mavjud.

ZARAFSHON PARKI
• Park, 1975 - yilda Samarqand viloyatining janubiy-sharqida, Zarafshon
daryosining o‘ng qirg‘og‘i bo‘ylab tashkil etilgan. Uning maydoni ikki ming
gektardan ortiq erni egallaydi.
• Park hududi, tor chiziq kabi daryo bo‘ylab, 46 km. uzunlikda yoyilgan.
Parkni tashkil etishdan asosiy maqsad noyob florani inson qo‘li tegmagan
holda saqlab qolish edi. Hududining kichikligiga qaramay, bu erda
to‘qaydan tashqari, tol, terak, yulg‘un, chakanda, qamish, qizilmiya, supurgi,
jiyda va boshqa ko‘p mevali daraxtlar ham o‘sadi. Zarafshon qo‘riqxonasi –
chakanda o‘simligi tog‘li hududda emas, tekislikda o‘sadigan yagona joydir.

• Parkning hayvonot olami ham juda boy,
u yerda 80 dan ortiq hasharotlar, 20
dan ortiq mollyuskalar, 240 dan ortiq
umurtqali hayvonlar qayd etilgan.
Dasht toshbaqasi, qumilon, botqoq
qurbaqasi, o‘qilon u yerning doimiy
yashovchilaridir. Bu erda qushlarning
207 turi va sutemizuvchilarning 24 turi,
shu jumladan cho‘chqalar, tulkilar,
qarsoq, ondatra, dasht mushuklari ham
mavjud. 2000 yilda qo‘riqxona
hududiga Buxoro kiyiklarini
joylashtirishga harakat qilindi .

• Zarafshon parki yilning istalgan vaqtida
ham go‘zal. Bahorda u gullar ufori va
mo‘l-ko‘l yashilliklar bilan to‘lgan,
sentyabr-oktyabr oylarida o‘rmonlar kuz
ranglariga botadi. Qishda, qor ostida
terak bog‘lari va katta oq tollar kishiga
ayniqsa zavq beradi.
• Mamlakatimizning tabiati o‘ziga xosligi
bilan ajralib turadi va bunga misol,
Zarafshon parki - saqlanib qolgan
noyob tabiiy majmua - katta yer hududi
va suv havzasi.

O’ZBEKISTON MILLIY BOG’I
• Oʻzbek ist on milliy bogʻi , Alisher Navoiy nomidagi Oʻzbekiston milliy bogʻi —
Oʻzbekistonda mamlakat miqyosidagi eng yirik madaniyat va istirohat bogʻi. Toshkent
shahrining markaziy qismida joylashgan; maydoni 69 ga. 1991-yilda Alisher Navoiy
tavalludining 550 yilligi tantanalari munosabati bilan Oʻzbekiston Respublikasi
Prezidenti I.A.Karimov tashabbusi bilan bunyod etilgan. Toshkent shahrining yoshlari
tashabbusi bilan hashar usulida qurilib ishga tushirilgan istirohat bogʻi (1938) hamda
bogʻ bilan Xalqlar Doʻstligi saroyi oraligʻidagi hududda loyiha asosida meʼmoriy majmua
yuzaga keltirildi. Majmua markazida favvorali aylana hovuz, amfiteatr shaklidagi
tomoshabinlar joylari va sahna, kanallar ustidagi koʻpriklar va tepalikda oʻrnatilgan
Navoiy haykali, amfiteatrning ikki yonida Oliy Majlis va "Navroʻz" binolari joylashgan.
Milliy bogʻning yangi qismi sharqona "chorbogʻ" uslubida loyihalangan muntazam
tartibli keng va shinam yoʻlkalardan iborat mumtoz kompozitsiyaga ega. Hududdagi
tabiiy pastibalandliklardan oqilona foydalanib soʻlim maskan, ajoyib manzara yaratilgan

H • Bogʻning muhim tarkibiy qismi Alisher Navoiy memorial majmuidir (meʼmorlar:
V.Akopjanyan, D.Latipov; haykaltaroshlar: E.Aliyev, N.Bandzeladze, V.Degtyarov).
Bogʻning tepalik qismidagi ayvon (rotonda) anʼanaviy uslubda ishlangan: ustunlarga
oʻrnatilgan feruza gumbaz, uning ostida Navoiyning mahobatli haykali qad koʻtargan;
poygumbaz muqarnaslar bilan, gumbaz ichi ganchkorlik bilan bezatilib, shoirning
tinchlik va ezgulikni madh etuvchi misralari bitilgan. Memorial majmuaga marmar
zinalar orqali chiqiladi. Milliy bogʻ hududidagi yirik jamoat binolari — Xalqlar Doʻstligi
saroyi, Oliy Majlis binosi, "Navroʻz" restorani, Abulqosim mad~ rasasi, aylana
shaklidagi sahna va amfiteatr uygʻunlikda yaxlit majmua hosil qiladi. Milliy bogʻdagi
suv havzalari, bogʻdan oqib oʻtgan kanallar (2 ta charxpalak oʻrnatilgan), favvoralar,
koʻkalamzorlar (terak, akatsiya, archa, qaragʻay, tut, chinor va boshqalar, maysazor va
gulzorlar) xushmanzara koʻrinishga ega. Milliy bogʻ Toshkent shahrining eng goʻzal va
soʻlim maskanlaridan boʻlib, shahar aholisi va mehmonlari dam olishi, hordiq
chiqarishi uchun qulayliklar yaratilgan; bogʻda Navroʻz (2000-yildan) va Mustaqillik
(2005-yildan) bayramlarining bosh tantanalari hamda xalq sayillari oʻtkaziladi, turli
madaniy-maʼrifiy tadbirlar uyushtiriladi. Milliy bogʻ 2005-yilda qayta taʼmirlanib, yana
ham koʻrkam qiyofaga kirdi.

ALOHIDA MUHOFAZA ETILADIGAN TABIIY HUDUDLAR
1-modda. Alohida muhofaza et iladigan t abiiy hududlar t o‘g‘risidagi
O‘zbek ist on Respublik asi qonunlari
O‘zbekiston Respublikasida alohida muhofaza etiladigan tabiiy
hududlarni tashkil etish, ulardan foydalanish va ularni muhofaza qilish
sohasidagi munosabatlar ushbu Qonundan, shuningdek yer, suv, o‘rmon
to‘g‘risidagi qonunlar, yer osti boyliklari to‘g‘risidagi, hayvonot va o‘simlik
dunyosini muhofaza etish va undan foydalanish to‘g‘risidagi, atmosfera
havosini muhofaza etish to‘g‘risidagi hamda atrof tabiiy muhitni
muhofaza qilish to‘g‘risidagi qonunlardan iborat alohida muhofaza
etiladigan tabiiy hududlar to‘g‘risidagi O‘zbekiston Respublikasi
qonunlari va O‘zbekiston Respublikasining boshqa qonun hujjatlari bilan
tartibga solinadi.
Qoraqalpog‘iston Respublikasida alohida muhofaza etiladigan tabiiy
hududlarni tashkil etish, ulardan foydalanish va ularni muhofaza qilish
sohasidagi munosabatlar Qoraqalpog‘iston Respublikasi qonunlari bilan
ham tartibga solib turiladi.

UH• 2-modda. Alohida muhofaza et iladigan t abiiy hududlar t o‘g‘risidagi
O‘zbek ist on Respublik asi qonunlarining v azifalari
• Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to‘g‘risidagi O‘zbekiston
Respublikasi qonunlarining vazifalari noyob tabiiy majmuilarni, tabiat
yodgorliklarini, o‘simliklar va hayvonlarning irsiy fondini saqlab
qolishdan, tabiiy jarayonlarni o‘rganishdan hamda tabiiy muhitni
kuzatish va tadqiq etish majmuidan, aholini ekologiya bobida
tarbiyalashdan, tabiatni muhofaza qilish ahamiyatiga molik
hududlardan xo‘jalik maqsadida foydalanishni cheklashdan iboratdir.

XULOSA
• O’zbekistonda juda ko’p muhofaza etiladigan joylar mavjud
jumladan
Давлат қўриқхоналари (га)
1. Зомин 26 840
2. Нурота 17 752
3. Ҳисор
(80986) 78 986
4.Қизилқум 10 311
5. Сурхон 23 802
6. Чотқол биосфера 24 706
Biz bu kabi joylarni muhofaza qilishimiz kerak
zero bunday go’zal va muqaddas joylar hamma
davlatdayam yo’q

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !
• Foydalangan materiallar:
• https://arxiv.uz
• https://lex.uz › docs

J Mav zu: Muhofaza et iladigan t abiiy hududlar .

• Kirish • Asosiy • Reja • 1 Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar haqidagi umumiy tushuncha • 2 O’zbekiston hududida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar • 3 Milliy bog’lar va quriqxonalar • 4 Muhofaza etilgan hududlarni hozirgi holati

KIRISH. • Tabiat ni muhofaza qili sh tabiat va uning boyliklaridan oqilona foydalanishga, tabiatni inson manfaatlarini koʻzlab ongli ravishda oʻzgartirishga, tabiat boyliklari va umuman tabiatni, uning goʻzalligi, musaffoligini saqlab qolishga va yanada boyitishga qaratilgan barcha tadbirlar majmuasi. Tabiatni muhofaza qilish tadbirlari majmuasiga davlatlar, xalqaro tashkilotlar, jamoat, ilmiy-texnik, ishlab chiqarish, iqtisodiy va maʼmuriy tashkilotlar, har bir odam tomonidan amalga oshiriladigan tadbirlar kiradi. Hayvonot va oʻsimlik olamidan rejasiz foydalanish yoki inson faoliyati bilan bogʻliq boshqa sabablar tufayli 16-asrning oxirlaridan 20-asrning 70y.larigacha umurtqali hayvonlarning 250 turi va kichik turlari butkul yoʻqolib ketdi. 80y.lardan boshlab xar yili oʻrtacha 1 ta hayvon turi va 50 ga yaqin oʻsimlik turi yoʻqolib bormoqda. Qush va sut emizuvchilarning 1000 dan ortiq turi yoʻqolib ketish arafasida turibdi.

Р12 Mamlakatimizda muhofaza etiladigan tabiiy hududlar maydoni mamlakat umumiy maydonining 8,3 foiziga yetkazildi. Oliy Majlis Qonunchilik palatasi Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish masalalari qoʻmitasi tomonidan “Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar toʻgʻrisida”gi qonun ijrosi Jizzax va Surxondaryo viloyatlari misolida nazorat-tahlil tartibida oʻrganildi. Mazkur oʻrganish yakunlari qoʻmitaning kengaytirilgan yigʻilishida muhokama qilindi. Unda deputatlar, sohaga masʼul vazirlik va idoralar vakillari hamda OAV xodimlari ishtirok etdi.

Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar

10.08.2023

0

4647.5517578125 KB

Похожие