MAVZU:O'RTA OSIYO MASALASIDA RUS- INGLIZ MUNOSABATLARI

ANGLIA-ROSSIA RAQOBATI. XIX ASRDA IRIK MUSTAMLAKACHI DAVLATLAR TOMONIDAN AFRIKA, OSIO, AMERIKA VA OKEANIA MAMLAKATLARINI BO’LIB OLISH UCHUN KURASH ANADA KUCHAADI. XIX ASR O’RTALARIDA IKKI IRIK MUSTAMLAKACHI IMPERIA - BUUK BRITANIA VA ROSSIA DAVLATLARI MANFAATLARI TURKISTONDA TO’QNASHDI. IKKALA DAVLAT BIR-BIRIDAN ASHIRIN RAVISHDA O’RTA OSIOGA KIRISH, XONLIKLARDAGI HUKMRON SULOLALAR BYILAN TYIL TOPISH O’LLARINI QIDIRARDI, SHU MAQSADDA HARBI MISSIALAR UBORAR EDI. ANGLIA HINDISTON TOMONDAN, ROSSIA QOZOQ CHO’LLARI VA SIBIR TOMONDAN HARAKAT QYILARDI, O’ZBEK XONLIKLARINI O’Z TA’SIR DOIRASIGA OLISH, O’Z MUSTAMLAKASIGA ALANTIRISHGA INTYILARDI.

1864 - yil 14 - sentyabrda Chimkentga yangidan yurish uyushtirdi va shaharni bosib oldi. 1873 yil may oyida Xiva xonligi egallandi 1866 yil oktabrda Jizzax shahri egallandi.1864 - yil may oyida Qo’qon xonligi ga bostirib kirdi. 1868 yil 8- iyunda Samarqand shahri egallandi. 1865 yil 15 - iyun kuni Chernyaev Toshkentni zabt etdi. Orenburg general-gubernatorligi tarkibida Turkiston viloyati tuzildi, uning harbiy gubernatori etib M.Chernyaev tayinlanadi.  jhj Rossiya imperiyasining Turkistonga bosqini.

1558-1559 - yillarda Antoni Jenkinson boshliq elchilai Buxoroga yuborib josuslik ma’lumotlari to’pladi Ivan Grozniy Qozon (1552), Ashtarxon (1556), Sibir (1581-1590) xonliklarini bosib oladi va endi Turkiston to’g’risida ma’lumotlar to’plashga kirishadi. Rusiya hukumati XVII asr davomida 9 marta elchi yuborib, Buxoro va Xiva xonliklarining iqtisodiy va harbiy ahvolini o’rganadi. Rassiya imperiyasining Turkistonni bosip olishga qaratilgan harakatlari .

inglizlar maxsus «afg’on siyosati»ni ishlab chiqib, Afg’oniston amirini bo’ysundirish, Hirot va Qandahorni inglizlar mulkiga aylantirish, ularda harbiy kuchlarni joylashtirishni rejalashtiradi. Angliya hukumati Buxoro, Xiva va Qo’qon xonliklarini Rossiyaga qarshi ittifoqqa uyushtirishga harakat qildi. Ost-Indiya kompaniyasi tomonidan josuslik ma’lumotlari to’plash maqsadida E.K.Mendorf 1824 - yildayoq Buxoroga yuborilgan 1841-1842 - yillarda Angliya hukumati mayor Konollini Xivaga, polkovnik Stoddartni Buxoroga maxsus missiya bilan yubordi. 1838-1842 va 1878-1880 - yillarda Afg’onistonga ikki marta bosqinchilik urushlari uyushtirdi. Biroq Afg’onistonni bo’ysundira olmadi.1831-1833-yillarda mazkur kompaniya leytenanti Aleksandr Berns Hindistondan Afg’onistonga, undan Buxoroga go’yo sayyoh sifatida yuborilgan Alglya hukumatining Turkistonni eggallash yo`lidagi harakatlari