Oliy majlis tamonidan chiqarilgan tabiatni muhofaza qilishga doir qonunlarni o‘rganish
![MAVZU:OLIY MAJLIS TAMONIDAN CHIQARILGAN TABIATNI
MUHOFAZA QILISHGA DOIR QONUNLARNI O‘RGANISH](/data/documents/5fd3ca20-e779-4806-9a28-21b0b6e63e5c/page_1.png)
![Us hbu Qonun tabiiy muhit s haroitlarini s aqlas hning, tabiiy res urs lardan oqi lona
f oy dalani s hning huquqiy , iqtis odiy v a tas hk iliy as os larini belgilab beradi. Qonunning
maqs adi ins on v a tabiat o‘ r tas idagi munos abatlar uy g‘ un muv ozanatda riv ojlanis hini,
ek ol ogiy a tiz imlari , tabiat k omplek s lari v a ay ri m oby ek tlar muhof aza qilinis hini
ta’ minlas hdan, f uqarolarning qul ay atrof muhitga ega bo‘ lis h huquqini k af ol atlas hdan
iboratdir.
1-modda. O‘zbek i st on Respubl ik asi ning t abiat ni muhofaza qilishga doir qonunl ari
O‘ zbek is ton Res publik as ida tabi atni muhof aza qilis h v a tabiiy res urs lardan oqi lona
f oy dalani s h s ohas idagi munos abatlar us hbu Qonun bilan, s huningdek O‘ zbek is ton
Res publik as ining er, s uv , o‘ rmon, y er os ti boy lik l ari to‘ g‘ ris idagi, atmos f era hav os ini,
o‘ s imlik v a hay v onot duny os ini muhof aza qilis h hamda ulardan f oy dalanis h
to‘ g‘ ris idagi qonunlari bilan, bos hqa qonun hujjatlari bi lan tar tibga s olinadi](/data/documents/5fd3ca20-e779-4806-9a28-21b0b6e63e5c/page_2.png)
![2-modda. Tabi at ni muhofaza qilish oby ek t l ari v a muhofaza et il adigan t abiiy hududl ar
Tabiatni muhofaza qilish obyektlari (er, yer osti boyliklari, suv, o‘simlik va hayvonot
dunyosi, atmosfera havosi) ifloslanishdan, buzilishdan, zararlanishdan, oriqlab
ketishdan, vayron bo‘lishdan, yo‘q bo‘lib ketishdan, nooqilona foydalanishdan muhofaza
etilishi lozim.
Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar jumlasiga davlat qo‘ riqxonalari, majmua
(landshaft) buyurtma qo‘ riqxonalari, tabiat bog‘lari, davlat tabiat yodgorliklari, ayrim
tabiiy obyektlar hamda majmualarni saqlab qolish, takror ko‘ pay tirish va tiklash uchun
mo‘ljallangan hududlar, muhofaza etiladigan landshaftlar, ayrim tabiiy resurslarni
boshqarish uchun mo‘ljallangan hududlar, davlat biosfera rezervatlari, davlatlararo
muhofaza etiladigan tabiiy hududlar kiradi.](/data/documents/5fd3ca20-e779-4806-9a28-21b0b6e63e5c/page_3.png)
![](/data/documents/5fd3ca20-e779-4806-9a28-21b0b6e63e5c/page_4.png)
![3-modda. Tabiat ni muhofaza qilishdan maqsad
Tabiatni muhofaza qilishdan maqsad:
inson salomatligi uchun, ekologik muvozanatni saqlash
uchun, respublikani samarali va barqaror ijtimoiy-iqtisodiy
rivojlantirish manfaatlari yo‘lida tabiatdan oqilona va uni
ishdan chiqarmaydigan qilib foydalanish uchun qulay shart-
sharoitlar yaratish;
jonli tabiatning turlari va genetik fondi boyligini saqlab
qolish;
ekologiya tizimlari, landshaftlar va noyob tabiat obyektlari
xilma-xilligini saqlab qolish;
ekologiya xavfsizligini ta’minlash;
tabiat obyektlari bilan bog‘liq madaniy merosni asrab
qolishdir.](/data/documents/5fd3ca20-e779-4806-9a28-21b0b6e63e5c/page_5.png)
![](/data/documents/5fd3ca20-e779-4806-9a28-21b0b6e63e5c/page_6.png)
![4-modda. Tabi at ni muhofaza qi lish maqsadl ariga erishish
Tabiatni muhofaza qilish maqsadlariga erishish uchun davlat hokimiyati mahalliy
idoralari, vazirliklar va idoralar, korxonalar, muassasalar, tashkilotlar, fermerlik va
kooperativ xo‘jaliklar, shuningdek ayrim shaxslar xo‘jalik, boshqaruv hamda boshqa
faoliyatni amalga oshirish jarayonida quyidagi qoidalarga amal qilishlari kerak:
insonning yashash muhiti bo‘lmish biosfera va ekologiya tizimlari barqarorligini saqlab
qolish, odamlarning ekologik jihatdan xavfsizligi, inson va uning kelgusi avlodlari genetik
fondi haqida g‘amxo‘ rlik qilish;
fuqarolarning hayot uchun qulay tabiiy muhitga ega bo‘lish huquqini ta’minlash, barcha
turdagi ta’lim muassasalarida ekologiya o‘quvining majburiyligi;
jamiyatning ekologik, iqtisodiy va ijtimoiy manfaatlarini ilmiy asoslangan holda
uyg‘unlashtirish;
tabiatdan maxsus foydalanganlik uchun haq to‘lash va umumiy asoslarda foydalanganlik
uchun haq to‘lamaslik;
ekologiya ekspertizasi o‘tkazishning majburiyligi;
tabiatdan oqilona foydalanishni va tabiatni muhofaza qilishni rag‘batlantirish;
tabiiy resurslarni tiklash zarurligi, atrof tabiiy muhit va inson sihat-salomatligi uchun
zararli, tiklab bo‘lmas oqibatlarga yo‘l qo‘ ymaslik;
tabiatni muhofaza qilish vazifalarini hal etishda oshkoralik;
tabiatni muhofaza qilish sohasida milliy, regional va xalqaro manfaatlarni
uyg‘unlashtirish;
tabiatni muhofaza qilish qonunlari talablarini buzganlik uchun javobgar bo‘lish.](/data/documents/5fd3ca20-e779-4806-9a28-21b0b6e63e5c/page_7.png)
![](/data/documents/5fd3ca20-e779-4806-9a28-21b0b6e63e5c/page_8.png)
![5-modda. Tabiiy resurslarga nisbatan mulkchilik
O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga muvofiq er, yer osti boyliklari, suv, o‘simlik va
hayvonot dunyosi hamda boshqa tabiiy resurslar umummilliy boylikdir, ulardan oqilona foydalanish
zarur va ular davlat muhofazasidadir.
6-modda. Tabiatdan umumiy tarzda va maxsus yo‘sinda foydalanish
O‘zbekiston Respublikasida tabiatdan umumiy tarzda va maxsus yo‘sinda foydalaniladi.
Tabiatdan umumiy tarzda foydalanish fuqarolar tomonidan hayotiy zarur ehtiyojlarni qondirish uchun
tekinga tabiiy resurslarni ayrim foydalanuvchilarga biriktirmay va hech qanday ruxsatnomalar
bermay turib amalga oshiriladi.
Tabiatdan maxsus yo‘sinda foydalanish tariqasida korxonalar, muassasalar, tashkilotlar va
fuqarolarga ishlab chiqarish va o‘zga xil faoliyatni amalga oshirish uchun tabiiy resurslar haq olib
maxsus ruxsatnomalar asosida egalik qilishga, foydalanish yoki ijaraga beriladi](/data/documents/5fd3ca20-e779-4806-9a28-21b0b6e63e5c/page_9.png)
![](/data/documents/5fd3ca20-e779-4806-9a28-21b0b6e63e5c/page_10.png)
![O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining tabiatni muhofaza qilish
sohasidagi vakolatlari
Tabiatni muhofaza qilish sohasida:
tabiatni muhofaza qilishga doir yagona siyosat yuritish;
tabiat resurslaridan foydalanishni tartibga solish;
tabiiy resurslarga nisbatan tabiat kadastri yuritilishi tartibini belgilash va bunday kadastr
yuritilishini ta’minlash, respublika ahamiyatiga molik tabiiy resurslarning zaxiralarini
tasdiqlash;
ekologiya jihatidan tang vaziyatlar, tabiiy ofatlar va falokatlarning oldini olish yuzasidan
chora-tadbirlar ishlab chiqish;
tabiiy ofatlar va yirik avariyalarning oqibatlarini tugatish chora-tadbirlarini amalga oshirish;
tabiiy resurslardan foydalanganlik, atrof tabiiy muhitni ifloslantirganlik,chiqindilar, zararli ta’sir
etuvchi boshqa narsalar joylashtirib tashlaganlik uchun haq to‘lash tartibini, shuningdek
tabiiy resurslardan foydalanish, chiqindilar joylashtirish limitlarini belgilash;
ekologiya maorifi va tarbiyasi tizimini yaratish hamda uning amal qilishini ta’minlash;
tabiatdan alohida tartibda foydalaniladigan hududlarning chegaralarini, tabiatni muhofaza
qilish va xo‘jalik faoliyati rejimlarini tasdiqlash;
tabiatni muhofaza qilish va tabiatdan foydalanish sohasida davlatlararo munosabatlarni
rivojlantirish;](/data/documents/5fd3ca20-e779-4806-9a28-21b0b6e63e5c/page_11.png)
![](/data/documents/5fd3ca20-e779-4806-9a28-21b0b6e63e5c/page_12.png)
MAVZU:OLIY MAJLIS TAMONIDAN CHIQARILGAN TABIATNI MUHOFAZA QILISHGA DOIR QONUNLARNI O‘RGANISH
Us hbu Qonun tabiiy muhit s haroitlarini s aqlas hning, tabiiy res urs lardan oqi lona f oy dalani s hning huquqiy , iqtis odiy v a tas hk iliy as os larini belgilab beradi. Qonunning maqs adi ins on v a tabiat o‘ r tas idagi munos abatlar uy g‘ un muv ozanatda riv ojlanis hini, ek ol ogiy a tiz imlari , tabiat k omplek s lari v a ay ri m oby ek tlar muhof aza qilinis hini ta’ minlas hdan, f uqarolarning qul ay atrof muhitga ega bo‘ lis h huquqini k af ol atlas hdan iboratdir. 1-modda. O‘zbek i st on Respubl ik asi ning t abiat ni muhofaza qilishga doir qonunl ari O‘ zbek is ton Res publik as ida tabi atni muhof aza qilis h v a tabiiy res urs lardan oqi lona f oy dalani s h s ohas idagi munos abatlar us hbu Qonun bilan, s huningdek O‘ zbek is ton Res publik as ining er, s uv , o‘ rmon, y er os ti boy lik l ari to‘ g‘ ris idagi, atmos f era hav os ini, o‘ s imlik v a hay v onot duny os ini muhof aza qilis h hamda ulardan f oy dalanis h to‘ g‘ ris idagi qonunlari bilan, bos hqa qonun hujjatlari bi lan tar tibga s olinadi
2-modda. Tabi at ni muhofaza qilish oby ek t l ari v a muhofaza et il adigan t abiiy hududl ar Tabiatni muhofaza qilish obyektlari (er, yer osti boyliklari, suv, o‘simlik va hayvonot dunyosi, atmosfera havosi) ifloslanishdan, buzilishdan, zararlanishdan, oriqlab ketishdan, vayron bo‘lishdan, yo‘q bo‘lib ketishdan, nooqilona foydalanishdan muhofaza etilishi lozim. Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar jumlasiga davlat qo‘ riqxonalari, majmua (landshaft) buyurtma qo‘ riqxonalari, tabiat bog‘lari, davlat tabiat yodgorliklari, ayrim tabiiy obyektlar hamda majmualarni saqlab qolish, takror ko‘ pay tirish va tiklash uchun mo‘ljallangan hududlar, muhofaza etiladigan landshaftlar, ayrim tabiiy resurslarni boshqarish uchun mo‘ljallangan hududlar, davlat biosfera rezervatlari, davlatlararo muhofaza etiladigan tabiiy hududlar kiradi.
3-modda. Tabiat ni muhofaza qilishdan maqsad Tabiatni muhofaza qilishdan maqsad: inson salomatligi uchun, ekologik muvozanatni saqlash uchun, respublikani samarali va barqaror ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish manfaatlari yo‘lida tabiatdan oqilona va uni ishdan chiqarmaydigan qilib foydalanish uchun qulay shart- sharoitlar yaratish; jonli tabiatning turlari va genetik fondi boyligini saqlab qolish; ekologiya tizimlari, landshaftlar va noyob tabiat obyektlari xilma-xilligini saqlab qolish; ekologiya xavfsizligini ta’minlash; tabiat obyektlari bilan bog‘liq madaniy merosni asrab qolishdir.