PILLA G’UNBAGIDAN OLINGAN YOG’NING TARKIBINI YUSSX USULIDA O’RGANISH

Загружено в:

16.11.2024

Скачано:

0

Размер:

1523.6552734375 KB

Скачать

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY
TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR
VAZIRLIGI
Sh. RASHIDOV NOMIDAGI
SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI
BIOKIMYO INSITUTI
PILLA G’UNBAGIDAN OLINGAN YOG’NING
TARKIBINI YUSSX USULIDA O’RGANISH
BITIRUV MALAKAVIY ISH

Mavzuning dolzarbligi va ahamiyatini asoslash
So'nggi yillarda tabiiy mahsulotlarga qiziqish ortib bormoqda , ular
orasida turli xil o'simlik va hayvonot manbalaridan olingan yog'lar alohida o'rin
tutadi . Ana shunday qimmatbaho mahsulotlardan biri pilladan olinadigan yog‘dir .
Ushbu moy noyob biologik xususiyatlarga ega va kosmetologiya , tibbiyot va
oziq -ovqat sanoatida keng qo'llanil adi .
Yuqori samarali suyuqlik xromatografiyasi (YuSSX ) yog'lar kabi
murakkab aralashmalar tarkibini tahlil qilishning eng aniq va ishonchli
usullaridan biridir . HPLC usuli yog'ning kimyoviy tarkibini batafsil o'rganish ,
turli komponentlar , jumladan , vitaminlar , yog ‘ kislotalari , antioksidantlar va
boshqa bioaktiv m oddalar mavjudligini aniqlash va miqdorini aniqlash imkonini
beradi . Pilla yog‘iga asoslangan mahsulotlarning yuqori sifati va xavfsizligini
ta’minlash uchun uning tarkibini muntazam va aniq tahlil qilib borish zarur .
Yog'larni tahlil qilishda HPLC dan foydalanish analitik usullarni ishlab chiqish va
takomillashtirishga yordam beradi ,bu esa ,o'z navbatida , tadqiqot sifatini oshiradi
va olingan ma'lumotlarning ishonchliligini oshiradi .
Shunday qilib , yuqori samarali suyuq xromatografiya yordamida
pilladan olingan yog'ning tarkibini o'rganish turli sohalar va ilm -fan rivojiga katta
hissa qo'shishi mumkin bo'lgan ilmiy ishning dolzarb va muhim yo'nalishi
hisoblanadi .

Yuqori samarali suyuqlik xromatografiyasi (YuSSX ) va gaz
xromatografiyasi (GX) yordamida pilla g’umbagidan oligan
yog’ning tarkibini o'rganishdir .
Ushbu maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalarni bajarish kerak :
Ishning maqsadi
1. Yog ’ kislotalari va pilla g’umbagidan olingan yog ’ kislotalariga oid
adabiyotlarni ko'rib chiqish
2. Pilla g’umbagidan ajratilgan yog ‘ kislotalarining tarkibini o'rganish
uchun YuSSX va GX tahlil shartlarini optimallashtirish
3. Pilla g’umbagi namunalarini tanlang , ularni tahlilga tayyorlash
4. YuSSX va GX bo'yicha tajribalar ishlab chiqish va o'tkazish
Qabul qilingan ma'lumotlarni tahlil qilish va natijalarni muhokama
qilish .

Tadqiqot obyektlari
Pilla g’umbagining yog ’ kislota ekstrati namunalaridir
Tadqiqot predmeti
Pilla moyining kimyoviy tarkibiy qismlarini aniqlash va
ularning konsentratsiyasini baholash uchun yuqori samarali
suyuq xromatografiya va GX yordamida uning tarkibini
tahlil qilish .

Xromotografik tahlil usullari va ularni yog ’
kislotalari analizida qo`llanilish imkoniyatlari
Yuqori samarali suyuqlik xromotografiyasida
‘‘ Ushlanish kattaligi -xossa ’’ o ’zaro bog ’liqliklar
Suyuqlik va LC -MS xromatogarafiyasi
Gaz xromatografiyasi
Ion xromatografiyasida ajralish jarayonlarini
maqbullashtirish
Xromatografiya -mass -spektrometriya usuli
Xromatografiya -elektron ionlanishli mass -
spektrometriya

•
Fatty acid Sikworm Fish oil Sikworm (uzb)
С(14:0) 0 ,5 3 ,8 0 ,55
С(14: 1) - 0 ,3
С(15:0) 0 ,2 - 0 ,18
С(1 6 :0) 19 ,6 11 ,6 18 ,6
С(1 6 :1) 0 ,6 7 ,0 0 ,72
С(1 7 :0) - 0 ,7
С(1 8 :0) 6 ,9 2 ,3 5 ,83
С(1 8 :1, n -9 ) 28 ,8 16 ,9 31 ,46
С(1 8 :2, n -6) 6 ,0 4 ,9 6 ,54
С(1 8 :3, n -3 ) 32 ,1 1 ,2 З 3 ,19
С(1 9 :0) - 0 ,1 -
С( 20 :0) 0 ,1 0 ,2 0 ,16
С( 20 :1) - 1 ,3
С( 20 :4) - - 0 ,96
С( 20 :5, n -3 ) - 9 ,6 -
С(22:0) - 6 ,8 -
С(22:1) - 0 ,4 -
Pilla g’umbagi va baliq yog’i yog ’ kislotalari

Tadqiqot usullari
YuSS xromatografiyasi usulida mikro kolonkali suyuqlik
xromatografi “Agilent 1200 Series Rapid Resolution LC
System”dan foydalaniladi

1 -nasos, 2 -namuna yuboruvchi qism, 3 -xromatografik kolonka, 4 -
detektor, 5 -qayd etuvchi qurilma yoki kompyuter, 6 -kolonka termostati,
7 -elyuentni tayyorlash va berish qurilmasi, 8 -fraktsiyalar kollektori .
Suyuqlik xromatografi spektrofotometrik detektor bilan
jihozlangan . Kolonka Zorbax Eclipse XDB C 18 sorbenti bilan
to’ldirilgan bo’lib,uning o’lchami 3 .0 x 150 mm .
“Agilent 1200 Series”suyuqlik xromatografining
sxemasi.

Pilla g’umbagi yog ’ kislotalari aralashmasi YuSSX
usulida tahlili
Tajriba Agilent 1200 Series Rapid Resolution LC System suyuqlik
xromatografida UB detektori bilan o’tkazildi . Detektorlash 220 nm
to’lqin uzunligida amalga oshirildi . Sorbent Exlipse XDB C -18 edi ,
zarrachalar hajmi 5 mkm . Xromatografik kolonka ODS, o’lchamlari
4 ,6 x 150 mm . Kolonkadagi mobil fazaning hajmi natriy nitritning
ushlanish hajmiga teng qabul qilindi . Eluent sifatida asetonitril
miqdori 35 dan 40 % gacha (hajmi bo’yicha ) bo’lgan asetonitril va
pH= 3 bo’lgan fosfat kislota bufer aralashmasi ishlatilgan . Mobil
fazani tayyorlash uchun distillangan fosfat kislota va asetonitril
ishlatilgan . Elyuirlash izokratik rejimda amalga oshirildi ,
elyuentning hajmiy oqim tezligi 400 ml/min edi . Sorbatlarning
eritmalari (konsentratsiyasi 10 -4 mol /l) alohida namunalarni tegishli
mobil fazada eritish yo’li bilan tayyorlangan , namuna 5 -10 mkl
miqdorida yuborilgan . O’tkazilish vaqti 8 va 10 min larda olib
borildi . Kolonka harorati 40 °C .

Harakatchan fazaning turli tarkibida tekshirilinayotgan Pilla
g’umbagi yog ’ kislotalari ushlanish vaqti va omillari .
Pilla g’umbagi moy ekstrakti tarkibiga kirgan yog ’ kislotalarining
ushlanish omili k qiymati bilan tavsiflanadi
k = ( tR – tM )/ tM
bunda tR va tM mos ravishda sorbat va sorblanmaydigan komponentni
(NaNO 2) ushlab turish vaqtlari ;
№ Harakatchan faza (CH 3CN/ Fosfatli bufer )
20 /80 30 /70
tR , sek k tR , sek k
1 1 48 ,65 0 ,101 1 31 ,4 0 ,1 36
2 1 27 ,24 0 ,085 117 ,42 0 ,1 09
1 - C 19 H 32 O 2; 2 - C 19 H 36 O 2.
Elyuentdagi organik modifikatorning (CH3CN) hajmi 35% ga teng
bo’lgan sistema o’rganilayotgan birikmalarga nisbatan eng yaxshi
selektivlikka ega .

Pilla g’umbagi yog ’ kislotalari aralashmasini
YuSSX usuli tahlilida olingan xromatogrammalar .
Yog ’ kislotalari aralashmasining aralashmasining
xromotogrammasi (Elyuyent tarkibi :
CH 3 CN/ Fosfatli buffer = 35 :65 )

Gaz xromatografning sxemasi
Gaz xromatografining sxematik diagrammasi .
1 – tashuvchi gaz manbai ; 2 - tashuvchi gaz oqimi tezligini
nozik sozlash uchun valf ; 3 – namuna quyish moslamasi ; 4 –
xromatografik ustun ; 5 - detektor ; 6 – ustunli termostat va
detektorli termostat ; 7 - magnitafon ; 8 – tashuvchi gaz sarfini
hisoblagich .

Pilla g’umbagi yog ’ kislotalari aralashmasini GX usuli
tahlilida olingan xromatogrammalar .
Tajriba Chromatic Crystal 5000 gaz xromatografida FID -
1 detektori bilan bajarildi . Detektorlash 220 -nm to’lqin
uzunligida amalga oshirildi . Tajriba 30 minut davomida
170 oC va 70 .000 kPa bosimda o’tkazildi . Kolonka
harorati 250 ° C . Sorbent SE -30 edi , zarrachalar hajmi 1
mkm . Xromatografik kolonka o’lchamlari 0 ,32 x 30 mm .
Granulaning o’lchami 0 ,5 mm . Eluent yoki harakatchan
faza azot (N 2) sifatida ishlatilgan . Eluentning hajmiy
oqim tezligi 25 ml/min va havo (gaz oqimi ) tezligi 250
ml/min edi .

GX usuli tahlilida olingan xromatogramma
Pilla g’umbagidan ajratilgan yog ’ tarkibida muhim yog ’ kislotalarining ekstrakti
aralashmasining xromotogrammasi (Elyuyent tarkibi : N 2)
! Gaz xromatografiyasida pilla g’umbagidan ajratib olingan
yog ’ kislotalar aralashmasidagi komponentlarni ajratish va
aniqlashning maqbul sharoiti aniqlanmadi va u yetarlicha
qoniqarli natija bermadi .

XULOSALAR
1. Pilla g’umbagi tarkibidagi yog ’kislotalaring tarkibi ,tuzilishi va xossalarini YuSSX va
GX usulida tahlili bo`yicha ma`lumotlar to`plangan va umumlashtirilgan .
2. YuSSX usulida Ipak qurti g’umbagidan ajratilgan olingan etanolli ekstraktini
ajratishning maqbul sharoitlari aniqlangan .
3. Pilla g’umbagidan ajratilgan yog ’ tarkibida muhim yog ’ kislotalarining ekstrakti
aralashmasini ajratishning maqbul sharoitlari aniqlandi : Elyuent tarkibi Fosfatli
buffer/CH 3CN = 35 :65 ; 3% li H 3PO 4 (pH = 3) bo`lganda 8 minutda ajralgan . Fosfatli
buffer/CH 3CN/ROH= 40 :60 ;3% li H 3PO 4 (pH = 3) bo`lganda 10 minut davom etgan .
4. GX usulida usulida Ipak qurti g’umbagidan ajratilgan olingan geksanli ekstraktini
ajratishning maqbul sharoitlari aniqlangan .
5. Pilla g’umbagidan ajratilgan yog ’ tarkibida muhim yog ’ kislotalarining yuqori nisbati
[α -linolen kislota (ω -3 yog ’ kislotasi ] + linol kislota ) (41 ,63 % ), shuningdek , olein
kislotasi (32 ,46 % ), palmitolein (0,73 % ), palmitin (20 ,1% ), stearin (6,13 % ) va
eikosatetraenoin kislotalar (0,94 % ) kabi muhim yog ’kislotalari mavjud .
6. Ipak qurti g’umbagidan ajratilgan yog ’kislotalarini eksperimental o’rganish jarayonida
birikmalarning miqdoriy va sifat tarkibi to’g’risida ma’lumotlar olindi .

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI Sh. RASHIDOV NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI BIOKIMYO INSITUTI PILLA G’UNBAGIDAN OLINGAN YOG’NING TARKIBINI YUSSX USULIDA O’RGANISH BITIRUV MALAKAVIY ISH

Mavzuning dolzarbligi va ahamiyatini asoslash So'nggi yillarda tabiiy mahsulotlarga qiziqish ortib bormoqda , ular orasida turli xil o'simlik va hayvonot manbalaridan olingan yog'lar alohida o'rin tutadi . Ana shunday qimmatbaho mahsulotlardan biri pilladan olinadigan yog‘dir . Ushbu moy noyob biologik xususiyatlarga ega va kosmetologiya , tibbiyot va oziq -ovqat sanoatida keng qo'llanil adi . Yuqori samarali suyuqlik xromatografiyasi (YuSSX ) yog'lar kabi murakkab aralashmalar tarkibini tahlil qilishning eng aniq va ishonchli usullaridan biridir . HPLC usuli yog'ning kimyoviy tarkibini batafsil o'rganish , turli komponentlar , jumladan , vitaminlar , yog ‘ kislotalari , antioksidantlar va boshqa bioaktiv m oddalar mavjudligini aniqlash va miqdorini aniqlash imkonini beradi . Pilla yog‘iga asoslangan mahsulotlarning yuqori sifati va xavfsizligini ta’minlash uchun uning tarkibini muntazam va aniq tahlil qilib borish zarur . Yog'larni tahlil qilishda HPLC dan foydalanish analitik usullarni ishlab chiqish va takomillashtirishga yordam beradi ,bu esa ,o'z navbatida , tadqiqot sifatini oshiradi va olingan ma'lumotlarning ishonchliligini oshiradi . Shunday qilib , yuqori samarali suyuq xromatografiya yordamida pilladan olingan yog'ning tarkibini o'rganish turli sohalar va ilm -fan rivojiga katta hissa qo'shishi mumkin bo'lgan ilmiy ishning dolzarb va muhim yo'nalishi hisoblanadi .

Yuqori samarali suyuqlik xromatografiyasi (YuSSX ) va gaz xromatografiyasi (GX) yordamida pilla g’umbagidan oligan yog’ning tarkibini o'rganishdir . Ushbu maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalarni bajarish kerak : Ishning maqsadi 1. Yog ’ kislotalari va pilla g’umbagidan olingan yog ’ kislotalariga oid adabiyotlarni ko'rib chiqish 2. Pilla g’umbagidan ajratilgan yog ‘ kislotalarining tarkibini o'rganish uchun YuSSX va GX tahlil shartlarini optimallashtirish 3. Pilla g’umbagi namunalarini tanlang , ularni tahlilga tayyorlash 4. YuSSX va GX bo'yicha tajribalar ishlab chiqish va o'tkazish Qabul qilingan ma'lumotlarni tahlil qilish va natijalarni muhokama qilish .

Tadqiqot obyektlari Pilla g’umbagining yog ’ kislota ekstrati namunalaridir Tadqiqot predmeti Pilla moyining kimyoviy tarkibiy qismlarini aniqlash va ularning konsentratsiyasini baholash uchun yuqori samarali suyuq xromatografiya va GX yordamida uning tarkibini tahlil qilish .

Xromotografik tahlil usullari va ularni yog ’ kislotalari analizida qo`llanilish imkoniyatlari Yuqori samarali suyuqlik xromotografiyasida ‘‘ Ushlanish kattaligi -xossa ’’ o ’zaro bog ’liqliklar Suyuqlik va LC -MS xromatogarafiyasi Gaz xromatografiyasi Ion xromatografiyasida ajralish jarayonlarini maqbullashtirish Xromatografiya -mass -spektrometriya usuli Xromatografiya -elektron ionlanishli mass - spektrometriya

PILLA G’UNBAGIDAN OLINGAN YOG’NING TARKIBINI YUSSX USULIDA O’RGANISH

16.11.2024

0

1523.6552734375 KB

Похожие