“Said Ahmad-serqirra ijodkor ”
![“ Said Ahmad-serqirra
ijodkor ”](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_1.png)
![Said Ahmad
tavalludining 100
yilligiga](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_2.png)
![O‘zbek adabiyotining zabardast
vakillaridan biri Said Ahmad (to‘liq
ism-sharifi Saidahmad Husanxo‘jayev)
1920-yilda Toshkentning Samarqand
darboza mahallasida dunyoga keldi.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_3.png)
![U n in g b o la lig i A b d u lla
Q o d iriy,E lb e k ,O y b e k v a G ’a fu r G ’u lo m
sin g a ri a d ib la r d a vra sid a o ʻtd i. Ta b ia ta n
q iziq u vch a n , tin ib -tin ch im a s S a id A h m a d
a d a b iy o tg a k irib k e lg u n ch a ju d a k o ʻp
so h a la rd a o ʻzin i sin a b k o ʻrd i: a g itp la k a tla r
y o zd i, a rtist b o ʻlish g a u rin ib k o ʻrd i,
d o k to rlik m a k ta b id a o ʻq id i, q u rilish
te x n ik u m id a ta h sil o ld i, ra sso m lik
m a k ta b ig a q a tn a d i, m a sh h u r fo to ch i
R e n so n g a sh o g ird tu sh d i, g a ze ta la rg a
x a b a rla r yo zd i.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_4.png)
![•
U o‘rta maktabni tugatgach, avval
Toshkent Rassomlik bilim yurtida,
so‘ng Toshkent Pedagogika
•
institutida o‘qidi va uni 1943-yilda
•
tugatdi. Yoshligidan adabiyotga
havasmand bo‘lgan adib adabiyot
darslarida, maktabdagi to‘garaklarda
faol qatnashardi. Adib dastlab
“Mushtum” jurnaliga adabiy xodim
bo‘lib ishga kirdi.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_5.png)
![Said Ahmad va Saida Zunnunova](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_6.png)
![Said Ahmad juda sermahsul ijodkor. Adib ko‘p yozsa-da,
xo‘b yozadi. Uning “Tortiq” nomli dastlabki hikoyalar to‘plami
1940-yilda chop etilgan. Shundan so‘ng adibning “Er yurak”,
“Farg‘ona hikoyalari”, “Cho‘l burguti”, “Muhabbat” kabi
ellikka
yaqin katta-kichik kitoblari alohida to‘plam va ko‘p jildliklar
shaklida nashr etilgan. Bu asarlarning barchasi zo‘r qiziqish
va hayajon bilan o‘qiladi.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_7.png)
![Adibning e’tiroflari:
Biz birdaniga osongina yozuvchi bo‘lib
qolganimiz yo‘q. G‘afur G‘ulomning,
Abdulla Qahhorning, Mirtemirning
“shapalog‘i” bizni yozuvchi qilgan. Hech
qachon xotirasi unutilmas bu ustozlar
haligacha bizni “ta qib” qilib keladi.ʻ](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_8.png)
![Kitoblari:](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_9.png)
![Said Ahmad Oybekning
psixologik tasvir
mahoratini, G‘afur G‘ulom
yumori, Abdulla Qahhorning
ixcham va teran fikrlash
fazilatlarini o‘zida
mujassamlashtirgan adib.
Darhaqiqat, bu uch
bobokalon qalam ustasining
ijodiy tajribasi sevimli
yozuvchimiz uchun ulkan
mahorat maktabi bo‘ldi.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_10.png)
![Said Ahmad yirik nasriy asarlari
bilan ham kitobxonlarga yaxshi tanish.
Uning 1988-yilda yaratilgan “Jimjitlik”
romani xalqimizning sho‘ro hukumati
davridagi zohiran tinch, turg‘unlik,
aniqrog‘i, “jimjitlik” yillarida kechirgan
kunlaridan hikoya qiladi.
Asarda “qizil imperiya”ning rang-
barang nayranglari tufayli hayoti fojiali
kechgan kishilar taqdiri bo‘yab-
bejalmasdan, haqqoniy ko‘rsatilgan.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_11.png)
![“ Ufq” romani nafaqat Said
Ahmad ijodida, balki adabiyotimizda
ulkan voqea bo‘lgan uch qismli asar
bo‘lib, romantrilogiya hisoblanadi.
Asarda xalqimizning Ikkinchi
jahon urushigacha, urush davri,
urushdan so‘nggi yillardagi qismati
qalamga olingan.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_12.png)
![](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_13.png)
![Romanning birinchi kitobi “Qirq besh kun” deb
atalib, unda xalqimizning urushgacha bo‘lgan
hayoti, uning mehnat jasorati (Katta Farg‘ona kanali
qurilishini eslang) qalamga olingan.
“ Hijron kunlarida” deb ataladigan ikkinchi
kitob esa, birinchi kitob qahramonlarining urushda
va front ortidagi qahramonliklari haqida hikoya
qiladi.
Asarning uchinchi kitobi – “Ufq bo‘sag‘asida”
esa, ularning urushdan so‘nggi taqdiri
tasvirlangan.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_14.png)
![Romanning asosiy qahramonlari:
Akbarali
Inoyat
oqsaqolAzizaxon
Lutfinisa
Ummatali “ Qirq besh kun” romani](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_15.png)
![“ Hijron kunlari” romani
Romanning asosiy qahramonlari
Tursunboy
Inoyat oqsaqol
A’zamjon
Dildor
RisolatIkromjon
Jannat xola
Zebixon
Nizomjon](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_16.png)
![](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_17.png)
![A b du lla Q ah ho r “U fq ” ro m an i
haq id a sh un day yo zgan ed i:
… B u k ito b n i k ito b x o n b o sh d an -o y o q
sh av q bilan , h ech q ay erd a tu rtin m asd an ,
d iq q ati su saym asd an , ishtahasi
bo ‘g ‘ilm asd an o ‘q ib ch iq adi.
… u ish o nch b arq u rib tu rgan h aq iq iy
hay o t m an zarasid ir.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_18.png)
![Abdulla Qahhorning “Ufq”qa bergan bahosi men
uchun katta adabiyot yo‘liga bergan oq fotihasi edi.
Ustod Abdulla Qahhor nihoyat meni shogirdim, deb
atadi. Bu men uchun hech bir boylik bilan o‘lchab
bo‘lmaydigan bebaho sharafdir. Har gal yozuv stolim
yonida o‘tirarkanman, qo‘limga qalam olib birinchi satrlarni
bitarkanman, hamon Abdulla Qahhor yelkamdan qarab
turganga o‘xshayveradi. Uning sinchkov nigohi umr bo‘yi
meni ta qib qilib keladi. Men ham yozganlarimning ʻ
hammasini xayolan uning nazaridan o‘tkazib turaman.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_19.png)
![“ Qoplon” hikoyasi satirik
asarning yaxshi namunasi
bo’lib, kishilardagi
xushomadgo’ylik,
laganbordorlik, o’z
manfaati yo’lida andisha
mulohazaga bormay
surbetlarcha ish tutish,
odamlarning amal
kursisiga qarab
munosabat ko’rsatish kabi
yaramas illatlar tanqidiga
bag’ishlanadi.“ Qoplon
”
hikoyasi](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_20.png)
![Said Ahmadning yana bir achchiq,
alamli kulgudan yiroq hajviy, sof
yumoristik hikoyasi “Sobiq” deb
nomlanadi.Bunda yozuvchi voqeani
hikoya qahramonining o’z tilidan
hikoya qilarkan, jamiyatimizda, halol
kishilarning hatti harakatlarida paydo
bo’layotgan dabdababozlik, nozarur
yumushlarga chalg’ib, kulguli
vaziyatlarga tushub qolish kabi
nuqsonlar ustidan yengil kuladi. “ Sobiq”
hikoyasi](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_21.png)
![Said Ahmadgagina xos nozik
kuzatishlar, erkin, asov bir ruh, ham hazin,
ham nurli, pokiza tuyg ular, beg ubor ʻ ʻ
hazilmutoibalar bilan yo g rilgan
ʻ ʻ
xotiraesselar bu janrning zamonaviy
o zbek adabiyotidagi eng yaxshi
ʻ
namunalari qatorida turadi.
Felyeton
janrida ham samarali ijod qilgan.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_22.png)
![Mustaqillik yillarida adib yana-
da katta g‘ayrat bilan qalam
tebratdi. U shu yillarda ko‘plab
publitsistik maqolalar, badialar
yozdi, shuningdek, quvnoq
yumoristik, jo‘shqin lirik hikoyalar,
ta’sirchan xotiralar yaratdi.
Yozuvchining “Xandon pista”,
“Bir o‘pichning bahosi” kabi hajviy
to‘plamlari, “Yo‘qotganlarim va
topganlarim”, “Qorako‘z majnun”,
“Kiprikdagi tong” kitoblari, 3
jilddan iborat “Tanlangan asarlar”i
xuddi shu istiqlol yillarida
yaratildi.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_23.png)
![• «Q orako‘z m ajnun» Said
A hm adning m ustaqillik yillarida yozgan
eng yaxshi hikoyalaridan biri.
H ikoyada juda katta m a’no-
m azm un jam langan. O ‘zbekona
urf-odatlar qadri noloyiq bir farzandning
qilm ishlarini ko‘rsatish orqali
ta’kidlanadi. To‘g‘risi, itning vafosi bir
o‘g‘ilning ona ko‘nglini vayron
qilishiga nisbatan yuksak m a’naviy
m artabalarda turishi ham m a vaqt
ulug‘vorlik kasb etadigan hikoyalari
sirasiga kiradi.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_24.png)
![O’zbekistonim!
Jonim,jahonim! Men
sening
o’g’lingman.Buyur,ona
bo’lib buyur,ota bo’lib
buyur! Jabhalarga
yo’lla!
Tog’lardan
oshay,daryolardan
kechay,sahrolarni
kezay, Buyur,buyur!](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_25.png)
![Said Ahmad – o‘tkir kulgi ustasi. Bu xususiyat uning
barcha janrlardagi asarlariga ko‘chgan deyish mumkin.
Jumladan, adibning “Kelinlar qo‘zg‘oloni” (1976) komediyasi
dovrug‘i olamga ketgan sahna asari hisoblanadi. Asar o‘zining
samimiy tili, sharqona lutf va kulgiga boyligi, tarbiyaviy ruhi
bilan ko‘plab xorijiy mamlakatlar tomoshabinlarining ham
ko‘nglini rom etdi. Adib ssenariysi asosida yaratilgan qator
kinofilmlar haqida ham shu gapni aytish mumkin.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_26.png)
![Said Ahmad dramalari:
"Kelinlar qo zg oloni", "Kuyov" komediyalari hozirgi ʻ ʻ
O zbek
ʻ milliy akademik teatrida , "Kelinlar qo zg oloni" ʻ ʻ
dunyoning ko plab mamlakatlarida sahnalashtirilgan. "Ufq"
ʻ
asari asosida dramalar, "O zbekfilm" kinostudiyasida
ʻ "
Muhabbat mojarosi "
filmi (1970) va boshqa yaratilgan.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_27.png)
![](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_28.png)
![](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_29.png)
![“ Kuyov” komediyasi](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_30.png)
![](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_31.png)
![Said Ahmadning shaxsiy hayoti ancha murakkab
bo‘lgan.
U 1947-yilda “xalq dushmani” sifatida ayblanib, nohaq
qamoqqa olingan, bir necha yil qatag‘on jabrini tortgan.
Qozog’istonning Qarag’anda viloyati Jezqazg’on
lagerida bo’ladi. 1953-yildan so‘nggina oqlangan. Biroq
bu azoblar sevimli yozuvchimiz ruhini, qaddini buka
olmadi.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_32.png)
![Unvon va mukofotlari:
1968-yili – “O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan
madaniyat xodimi”
1980-yili – “O’zbekiston xalq yozuvchisi”
1996-yili – “Do’stlik” ordeni
1997-yili – “Buyuk xizmatlari uchun” ordeni
1999-yili – “O’zbekiston Qahramoni” unvoni](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_33.png)
![1999 yil. Oqsaroy qarorgohida
o‘tgan navbatdagi yig‘ilishda
O‘zbekiston xalq yozuvchisi,
O‘zbekiston qahramoni yozuvchi Said
Ahmad so‘zga chiqdi. Shundan so‘ng
O‘zbekistonning Birinchi Prezidenti
Islom Karimov yozuvchini o‘zi o‘tirgan
stulga taklif qildi. Said Ahmad odob
yuzasidan bosh tortdi. Ammo Islom
Karimov qo‘yarda qo‘ymay yozuvchini
o‘z stuliga o‘tqizdi va tarixda qolgan
ajoyib bir gap aytdi: “Said Ahmad aka
prezident bo‘lsa qanday bo‘larkan?..”
Butun zal ularni olqishlagan edi
o‘shanda...](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_34.png)
![](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_35.png)
![](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_36.png)
![Said Ahmad va O’tkir Hoshimov](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_37.png)
![Atoqli adibimiz
Said Ahmad
2007- yili 5-dekabr
kuni vafot qildilar.](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_38.png)
![](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_39.png)
![Toshkentnin
g Alisher
Navoiy
nomidagi
Milliy
bog‘idagi
Adiblar
xiyoboni](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_40.png)
![Tabiatning donoligiga tan bermay
ilojing yo’q.Hamma narsaning o’lchovi
bor.Daqiqa-daqiqasi-yu soniya-soniyasi
o’lchab qo’yilgan. Yozda kun uzun,tun
qisqa.Qishda kun qisqa,tun uzun.
Nega? Do’ppingni tizzangga
qo’yib,chakkangni qashlab,bir o’ylab
qarasang-buyuk bir hikmatga duch
kelasan.Ya’ni,hamma narsa inson
uchun,hamma narsa yer yuzida
qimirlagan jon uchun ekaniga iqror
bo’lasan.Umrim bayoni](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_41.png)
![E’tiboringgiz
uchun rahmat!](/data/documents/bbdcb706-b70f-45a7-8389-45f4f09bcc13/page_42.png)
“ Said Ahmad-serqirra ijodkor ”
Said Ahmad tavalludining 100 yilligiga
O‘zbek adabiyotining zabardast vakillaridan biri Said Ahmad (to‘liq ism-sharifi Saidahmad Husanxo‘jayev) 1920-yilda Toshkentning Samarqand darboza mahallasida dunyoga keldi.
U n in g b o la lig i A b d u lla Q o d iriy,E lb e k ,O y b e k v a G ’a fu r G ’u lo m sin g a ri a d ib la r d a vra sid a o ʻtd i. Ta b ia ta n q iziq u vch a n , tin ib -tin ch im a s S a id A h m a d a d a b iy o tg a k irib k e lg u n ch a ju d a k o ʻp so h a la rd a o ʻzin i sin a b k o ʻrd i: a g itp la k a tla r y o zd i, a rtist b o ʻlish g a u rin ib k o ʻrd i, d o k to rlik m a k ta b id a o ʻq id i, q u rilish te x n ik u m id a ta h sil o ld i, ra sso m lik m a k ta b ig a q a tn a d i, m a sh h u r fo to ch i R e n so n g a sh o g ird tu sh d i, g a ze ta la rg a x a b a rla r yo zd i.
• U o‘rta maktabni tugatgach, avval Toshkent Rassomlik bilim yurtida, so‘ng Toshkent Pedagogika • institutida o‘qidi va uni 1943-yilda • tugatdi. Yoshligidan adabiyotga havasmand bo‘lgan adib adabiyot darslarida, maktabdagi to‘garaklarda faol qatnashardi. Adib dastlab “Mushtum” jurnaliga adabiy xodim bo‘lib ishga kirdi.