Shayxontohur ansambli

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

12848.594726562 KB

Скачать

Shayxontohur ansamblining
hududi Abdulla Qodiriy va Alisher
Navoiy ko‘chalarining oralig‘ida
joylashgan. Ansambl uchta
maqbaradan tashkil topgan:
Shayx Xovandi Tohur maqbarasi,
Qaldirg‘ochbiy maqbarasi va
Yunusxon maqbarasi.

Shayxontohur XIII asr oxirida
Bog‘uston tog‘ qishlog‘ida (hozir
bu yerda Chorvoq suv ombori
joylashgan) xo‘jalar oilasida
tug‘ilgan. Uning otasi shayx Umar
Ikkinchi xalif Umarning avlodi
bo‘lgan. Xalq shayx Umar
mo‘jizalar yaratishiga va tabiat
hodisalarini boshqara olishiga
ishongan.

Biograflarning fikriga ko‘ra, Shayxontohurning so‘fiylig ilmi odamlarni
hayratda qoldirdi: “Ilm-fandagi yuksak ma’naviy fazilatlari va ilmi
donishmandlarning jaholatga nisbatan sabr-toqati va muloyimligiga bevosita
qarama qarshidir”.

Shayx Toshkentda yashab, o‘z faoliyatini olib bordi
va 1355-1360-yillar orasida vafot etdi. Uning qabri
ustidagi maqbara Amir Temurning o‘zi tashabbusi
bilan qurilgan. Bu turli balandlikdagi ikkita gumbaz
ostida ikki bo‘lakli past bino bo‘lib, XIX asrning
boshlarida ko‘plab ta'mirlash va qayta ishlashdan
so‘ng bino zamonaviy qiyofa kasb etdi.

Maqbarada Iskandar Zulqarnayn tomonidan ekilgan qirq
sakkizta saur daraxtidan bittasi "Iskandar Sauri" saqlanib
qolgan. Yam-yashil ignabargli daraxt maqbaraning ichida,
buyuk shayxning qabri yonida joylashgan.

Ta’kidlash joizki, Shayxontohur oilasiga
ko‘plab taniqli toshkentliklar, jumladan,
Temuriylar davrida yashagan mashhur
so‘fiylik ilmi sohibi Ubaydulla Xo‘ja Ahror
(1404-1490), va XVIII asrning ikkinchi
yarmida Toshkentning mustaqil hukmdori
Yunus-hojilar mansub sanaladi.

Shayxontohur maqbarasi yonida yana bir
maqbara, Qaldirg‘och-biy maqbarasi
saqlanib qolgan. Piramidali ko‘rinishga ega
xarakterli gumbaz shakli XV asr
arxitekturasining bu yodgorligi,
kompleksning boshqa tuzilmalaridan
keskin farq qiladi va qozoq cho‘llarining
maqbaralariga o‘xshaydi.

Haqiqatan ham, bu maqbaraning gumbazlari
ostida mashhur Qozoq davlat arbobi Tole
biyning kullari mavjud. Toshkent aholisi bilan
birgalikda Tole-biy Markaziy Osiyo yeridan
jangari-qalmiq bosqinchilarini quvg‘in qilishga
muvaffaq bo‘lishgan. Tole-biyning
Toshkentdagi ishonchli vakili sifatida Yunus
Xo‘ja Shayxontohurni hokim etib tayinlagan va
Tole-biy o‘limidan so‘ng Yunus Xo‘ja
Shayxontohur Toshkent davlatining mustaqil
hukmdori bo‘lgan.

XV asr oxiridagi majmuaning yana bir saqlanib
qolgan maqbarasi, Yunusxon maqbarasi bo‘lib, U
buyuk Boburning bobosi, mog‘uliston shoiri va
jangchisi sharafiga qurilgan.

Shayxontohur maqbarasi bugungi kunda
ham atoqliligini va me’moriy ahamiyatini
saqlab kelmoqda. Shaharning bu qismidagi
go‘zallik va so‘limlik shoir va rassomlarni
ilhomlantirib kelgan. Bu yerga Sergey
Yesenin, Aleksandr Volkov, Sergey Yudin va
boshqalar tashrif buyurishgan.

XIX asr boshida Qoʻqon xoni Olimxon Toshkentni egallagan paytda bu oʻrda
buzilib, daha hududiga oʻtgan. Anqor kanali chap sohilida yangi oʻrda bunyod
etilgan (XIX-asrning 30yilarida). Daha yerlari Anhordan bosh olgan ariqlardan
sugʻorilgan.

Anqor kanali chap sohilida yangi o rda bunyod ʻ
etilgan (XIX-asrning 30yilarida). Daha yerlari
Anhordan bosh olgan ariqlardan sug orilgan.
ʻ
Toshkentning XIX asr o rtalaridagi 12 darvozasidan
ʻ
3 tasi (Qo ymas, Qo qon va Qashqar) Shayxontohur
ʻ ʻ
dahasida [1]

joylashgan; 70 masjid, 3 Madrasa,
ko plab karvonsaroylar, tegirmonlar bo lgan. Sh. 64
ʻ ʻ
ta maqalladan tarkib topgan.

Shayx Xovandi Tohur meʼmoriy majmuasi (XV—
XVI-asrlar) atrofida shakllana boshlagan. XVIII-
asrning 80y.larida Yunusxoʻja hokimligi davrida
Sh. dahasida yangi mudofaa devorlari bilan
oʻralgan kichik oʻrda qurilgan. XIX asr boshida
Qoʻqon xoni Olimxon Toshkentni egallagan
paytda bu oʻrda buzilib, daha hududiga oʻtgan.

Eski juva (Chorsu) bozorining bir qismi ham
shahriga qaragan. Daha aholisi, asosan, degrezlik,
egarchilik, gazmol to qish va boshqa; shahar ʻ
atrofidagi Yalang och, Qorasuv, Oqqo rg on, Darxon,
ʻ ʻ ʻ
Bo z, Sho rtepa, Posira va boshqa mavzelarda
ʻ ʻ
joylashgan dala xrvlilarida esa dehqonchilik va
bog dorchilik bilan shug ullanganlar;
ʻ ʻ

Shayxontohur ansambli

Shayxontohur ansamblining hududi Abdulla Qodiriy va Alisher Navoiy ko‘chalarining oralig‘ida joylashgan. Ansambl uchta maqbaradan tashkil topgan: Shayx Xovandi Tohur maqbarasi, Qaldirg‘ochbiy maqbarasi va Yunusxon maqbarasi.

Shayxontohur XIII asr oxirida Bog‘uston tog‘ qishlog‘ida (hozir bu yerda Chorvoq suv ombori joylashgan) xo‘jalar oilasida tug‘ilgan. Uning otasi shayx Umar Ikkinchi xalif Umarning avlodi bo‘lgan. Xalq shayx Umar mo‘jizalar yaratishiga va tabiat hodisalarini boshqara olishiga ishongan.

Biograflarning fikriga ko‘ra, Shayxontohurning so‘fiylig ilmi odamlarni hayratda qoldirdi: “Ilm-fandagi yuksak ma’naviy fazilatlari va ilmi donishmandlarning jaholatga nisbatan sabr-toqati va muloyimligiga bevosita qarama qarshidir”.

Shayx Toshkentda yashab, o‘z faoliyatini olib bordi va 1355-1360-yillar orasida vafot etdi. Uning qabri ustidagi maqbara Amir Temurning o‘zi tashabbusi bilan qurilgan. Bu turli balandlikdagi ikkita gumbaz ostida ikki bo‘lakli past bino bo‘lib, XIX asrning boshlarida ko‘plab ta'mirlash va qayta ishlashdan so‘ng bino zamonaviy qiyofa kasb etdi.

Shayxontohur ansambli

10.08.2023

0

12848.594726562 KB

Похожие