logo

TABIIY RESURSLAR TASNIFI

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

4232.5 KB
Reja:
Tabiiy resurslar tasnifi
Tugaydigan va tugamaydigan 
resurslar
Tabiiy resurslarni muhofaza qilish
Xulosa 
Foydalanilgan adabiyotlar Inson  va  atrof-muhit  o’rtasidagi  o’zaro  munosabatlar  kesginlashgan , 
fan-texnika  jadal  rivojlangan  davrida  tabiatni  muhofaza  qilish  eng 
asosiy muammolardan biri hisoblanadi .  • Tabiiiy  resurslar deganda  insonning 
hay ot i xo’jalik  faoliy at i uchun k erak  
bo’lgan barcha t abiiy  jismlar , 
hodisalar, jaray onlar t ushuniladi 
Hilm a - xil t abiiy  resurslar jamiy at  
mav judodlarining asosiy  manbalari  
hisoblanadi . « Y er »   deb nomlangan 
k osmik  barcha zarur sharoit lar    v a 
fazogarlar uchun hamma k erak li 
mahsulot lar muhay y o .  • Resurs  degani  –  Fransuscha 
“ y ashash  v osit asi”   degan 
ma’noni bildiradi . • Tabiiy  resurslar t ugay digan v a 
t ugammay digan resurslarga 
bo’linadi .  Tugay digan v a 
t ik lanmay digan resurslarga  qazilma 
boy lik lari k iradi .  O’simlik lar v a 
hay v onlar , t uproq, suv  v a ay rim 
mineral resurslar t ugay digan ,  
t ik lanadigan   resurslar hisoblanadi . 
Quy osh radiat siy asi ,  duny o ok eani 
v a at mosfera hav osi t ugamay digan 
resurslardir .  Lek in ocean suv lari v a 
at mosfera hav osi sifat  jihat dan 
« t ugay digan »   hususiy at ga ega. TA BII Y  RESURSLA R
• TUGA Y DI GAN  RESURSLA R
• Tiklanmaydigan  
• Tiklanadigan
•
  Yer osti 
boyliklari • Tuproq
• Suv
• Hayvonot
• O’simliklar   TIKLAN MAY DIGAN  Y ER OSTI  
BOY LI KLARI
• Olt in
• Tosh k o’mir
• Rangli met allar
• Rudalar
• Gaz
• N eft
• Va boshqalar TIKLANADIGAN RESURSLAR
• Tuproq
• Suv
• Hay v onot
• O’simlik lar   • O’simlik  v a 
hay v onlarning qay t a 
t ik lanishi uchun  1-3 y il
• O’rmonning qay t a 
t ik lanishi uchun 60 y il .
• Tuproqning qay t a 
t ik lanishi uchun 600 y il 
k erak  bo’ladi . TA BII Y  RESURSLA R
• TUGA MAY DI GA N  RESURSLA R
• KOSMIK 
RESURSLAR • IQLIM 
RESURSLARI
• Quyosh 
radiatsiyasi
• Dengiz 
ko’tarilishlari
• Va boshqalar • Atmosfera 
havosi
• Shamol 
energiyasi • SUV 
RESURSLARI
• OKEAN
• DARYO
• DENGIZ
• KO’LAR
• YER OSTI 
SUVLAR • Т.А .А к im о v а  v а В.В.Х а s к inl а r   bo’y icha (1998) 
say y ora   y uzasida t abiiy  resurslarni 
o’zlasht irishda inson t omonidan k o’chiriladigan 
moddalarning massasi y iliga 4 t rily on t onnadan 
ort iq.
• Y er  о s т id а n   q а zib  о lin а digan   v а  j а h о n  
iqt isodiy ot i  то m о nid а n o’zlasht iriladigan 
biomassa    v а  mat eriallar   y iliga 120 mlrd . 
Tonnadan ort ig’ini t ashk il qiladi v a uning faqat  
7,5% idan ishlab chiqarish jaray onida zarur 
mahsulot lar olinadigan v a k at t a  qismi chiqindi  
holida at rof muhit ga t ashlanadi .  
• Ҳ ози рги  вақ тда Ер ю зи  аҳ оли си  у чу н к у ни га 2 
м лн. тонна ози қ -овқ ат, 10 м лн. м 3 и чи м ли к  
су ви , наф ас оли ш  у чу н 2 м лрд.м 3 к и слород 
зару р бў лади . - ЕР  ЮЗИДА  2  МЛРД .ДАН  ОРТИҚ  АҲОЛИ 
ТОШКЎМИРД АН ФОЙДАЛАНАДИ.
-  ИШЛАБ  ЧИҚАРИЛАЁТГА Н  ЭЛЕКТР 
ЭНЕРГИЯСИНИНГ  80  %И  АНЪАНАВИЙ 
УГЛ ЕВОДОРОД  ХОМАШЁСИ  АСОСИДА 
ИШЛАБ ЧИҚАРИЛАДИ.
  -  ТАБИИЙ  БОЙЛИКЛАРНИНГ  80%  И  20  % 
АҲОЛИ  ТОМОНИДАН  ИСТЕЪМОЛ 
ҚИЛИНАДИ.  Samarqand 2022 XULOSA 
XULOSA  QILIB  AYTISHIM  MUMKINKI  INSONLAR 
TABIATSIZ  YASHAY  OLISHMAYDI.  LEKIN  TABIAT 
INSONLARSIZ  YASHAY  OLISHADI.  INSONLAR 
TABIATDAN  FOYDALI  QAZILMA  BOYLIKLARNI 
AYOVSIZ  QAZIB  OLISHMOQDA.  SABABI  INSON 
EHTIYOJI  UCHUN  ,  SANOAT  RIVOJLANISHI  UCHUN 
BU  FOYDALI  QAZILMALAR  KERAK.  RIVOJLANISH 
IKKIGA  BO’LINADI: 
EKSTENSIV
INTENSIV.
EKSTENSIV  RIVOJLANISH  FOYDALI  QAZILMALARNI 
JADAL  QAZIB  OLISH,  TUPROQQA  ZARAR 
YETKAZISH,  HAVO  VA  SUVNING  IFLOSLANISHI 
OQIBATIDA  SANOATNING  RIVOJLANISHI.
INTENSIV  RIVOJLANISH  ESA  ZAMONAVIY  FAN-
TEXNALOGIYALAR  BILAN  TABIATGA  ILOJI 
BORICHA  ZIYON  YETKAZMASDAN    RIVOJLANISH. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
KARIMOV LA. «0'ZBEKISTON XXI ASR 
BO'SAG'ASIDA: XAVFSIZLIKKA TAHDID, 
BARQARORLIK SHARTLARI VA TARAQQIYOT 
KAFOLATLARI». — T.: O'ZBEKISTON, 1997. 
2. TO'XTAYEV A. «EKOLOGIYA». - T.: 1998. «• 
3. SHODIMETOV YU. «IJTIMOIY 
EKOLOGIYAGA KIRISH*. — T.: O'QITUVCHI, 
1994. 4. OTABOYEV SH VA BOSHQALAR. 
«INSON VA BIOSFERA*. — T.: 1995. 5. 
RAFIKOV A.A. «TABIATNING EKOLOGIK 
MUVOZANATI". - T.: 1990. 6. 
XOLMO'MINOV J. «EKÓLOGIYA VA 
QONUN». T.: 2000. 7. NEGMATÖV A.N 
«EKOLOGIYA VA HAYOT* - T.: 
O'ZBEKISTON, 2002 ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT !

Reja: Tabiiy resurslar tasnifi Tugaydigan va tugamaydigan resurslar Tabiiy resurslarni muhofaza qilish Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar

Inson va atrof-muhit o’rtasidagi o’zaro munosabatlar kesginlashgan , fan-texnika jadal rivojlangan davrida tabiatni muhofaza qilish eng asosiy muammolardan biri hisoblanadi .

• Tabiiiy resurslar deganda insonning hay ot i xo’jalik faoliy at i uchun k erak bo’lgan barcha t abiiy jismlar , hodisalar, jaray onlar t ushuniladi Hilm a - xil t abiiy resurslar jamiy at mav judodlarining asosiy manbalari hisoblanadi . « Y er » deb nomlangan k osmik barcha zarur sharoit lar v a fazogarlar uchun hamma k erak li mahsulot lar muhay y o .

• Resurs degani – Fransuscha “ y ashash v osit asi” degan ma’noni bildiradi .

• Tabiiy resurslar t ugay digan v a t ugammay digan resurslarga bo’linadi . Tugay digan v a t ik lanmay digan resurslarga qazilma boy lik lari k iradi . O’simlik lar v a hay v onlar , t uproq, suv v a ay rim mineral resurslar t ugay digan , t ik lanadigan resurslar hisoblanadi . Quy osh radiat siy asi , duny o ok eani v a at mosfera hav osi t ugamay digan resurslardir . Lek in ocean suv lari v a at mosfera hav osi sifat jihat dan « t ugay digan » hususiy at ga ega.