logo

XITOYDA FAN

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1290.4599609375 KB
XITOYDA FAN Reja:
1.Xitoyda fanning rivojlanishi.
2.Xitoyda ixtirolarning vujudga 
kelishi
2.Xitoy faniga hissa qo’shgan 
olimlar . QADIMGI XITOY YOZUVI
4-3,5  ming  ilgari  vujudga  
kelgan  qadimgi   Xitoy   yozuvi 
misrliklari kabi ayrim 
belgilardan iborat iyeroglif 
yozuv bo’lgan.  Bu In davlati 
davriga to’g’ri keladi. O’shanda 
yozuvlar soni 2000 ga yaqin 
bo’lgan. QADIMGI XITOY TIBBIYOTI
Qadimgi Xitoy tabiblari kasallik 
va jarohatlarni davolashda 
katta yutuqlarga erishganlar. 
Tabiblar bemor tomirini 
tekshirishda yuksak mahoratga 
ega bo’lganlar. Tabiblari 
bemorni davolashda uqalash 
va igna sanchish usullaridan 
keng foydalanganlar.  MATEMATIKA VA ASTRANOMIYA FANI
Xitoyliklar matematika 
sohasida ham katta 
yutuqlarga erishganlar. 
Geometriya sohasi ham 
aynan uning ajralmas qismi 
hisoblangan. Ular to’g’ri 
burchakli uchburchakning 
xususiyatlarini aniqlaganlar. Xitoy olimlarining astronomik 
kuzatuvlari Shan-In davlati 
davrida boshlangan. Ular 
sayyora va yulduzlarning 
harakatlarini to’g’ri 
kuzatganlar. Xitoy astronomlari 
Quyosh va Oyning qachon 
tutilishini aytib bera olganlar. X I TOY DA I X TI ROLA RN IN G VUJ UDGA 
KELI SHI
Xitoyda geografik 
ilmlarning rivoji 
komposning ixtiro 
qilinishiga olib 
keladi.
KOMPAS Ilk bor zilzila 
aniqlovchi asbob 
seysmograf ham 
mil.avv I asrda 
Xitoyda ixtiro 
qilingan .SEYSMOGRAF  Xitoy ajoyibotlaridan yana biri bu chinnining kashf etilishi 
edi. Xitoy chinnilari mashhur, qimmat, xaridorgir bo’lib, 
o’zining nafisligi va bejirimligi ajralib turadi. Hozirgi kunda ham 
talabgir bo’lgan ipak 
matosining kashf etilishi 
xitoyliklar nomi bilan 
bog’liq. Imperator 
rafiqasi Si-Lingchi 
tomonidan mil.avv 2600-
yili ipak matosi kashf 
etilgan. Xitoyliklar  mato, 
po’stloq va bambuk  
aralashmasidan qog’oz 
tayyorlashni er.av. I-asr oxiri va 
eramiz boshlarida 
ixtiro qilganlar. Qog’ozni ixtiro 
qilinishi ilm-fan, maorif va 
madaniyatning rivojlanishi hamda 
davlat hujjat ishlarida juda katta 
ahamiyatga ega bo’lgan. Sima  Syan
E r.av.  145-  90  yillarda  yashagan 
mashhur  tarixchi  Sima  Syanning  «Tarixiy 
 xotiralar»  nomli  asari  katta  ahamiyatga  
ega.  Eng 
qadimgi davrdan to er.av. II asr oxirigacha 
bo’lgan davrning o’z ichiga olgan bu asarda 
asosan 
qadimgi Xitoyning siyosiy, madaniy tarixi 
va xronologiyasi haqida zarur ma’lumotlar 
beradi. Ban  Gu  Ban  Gu o’zining  «Xan  podsholigi 
tarixi»  nomli  asarida   Xan  podsholarining  
istilochilik  yurishlari,  qo’zg’olondan cho’chigan 
hukumdorlarning  islohotlar o’tkazishga majbur 
bo’lganliklari haqida, shuningdek bu davrda 
akademiya tuzilganligi, kutubxona tashkil qilinib,  
davlat  olimlar  va  yozuvchilarga  homiylik  
qilganligi,  ochiq  imtihonlar  o’tkazib, 
amaldorlarning  malakalarini  oshirishga  
g’amxo’rlik  qilganligi  haqida  qiziqarli  
ma’lumotlar 
beradi.(32-92-yy) XULOSA
Qadimgi xitoyliklar juda qadim zamondan boshlab o’zlariga 
xos yuksak madaniyat yaratib, jahon madaniyati xazinasiga 
ulkan hissa qo’shganlar. Ayniqsa qog’ozning ixtiro qilinishi, 
seysmograf hozirgi kungacha muhim ixtirolardan biri 
hisoblanadi. Qadimgi Xitoy madaniyati jahon 
sivilizatsiyasida muhim o’rin egallagan. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Avdiyev . -Qadimgi Sharq tarixi
2. R.Rajabov  - Qadimgi dunyo tarixi. Toshkent-2009
3. A. Kabirov  -  Qadimgi sharq tarxi.   Toshkent- 2010
4.  Yu.S. Krushkol  -  Qadimgi dunyo tarixi. Toshkent-1975
5. Wikipedia .org//https
6 .hozir .org.// https.
7.  qomus .uz.

XITOYDA FAN

Reja: 1.Xitoyda fanning rivojlanishi. 2.Xitoyda ixtirolarning vujudga kelishi 2.Xitoy faniga hissa qo’shgan olimlar .

QADIMGI XITOY YOZUVI 4-3,5 ming ilgari vujudga kelgan qadimgi Xitoy yozuvi misrliklari kabi ayrim belgilardan iborat iyeroglif yozuv bo’lgan. Bu In davlati davriga to’g’ri keladi. O’shanda yozuvlar soni 2000 ga yaqin bo’lgan.

QADIMGI XITOY TIBBIYOTI Qadimgi Xitoy tabiblari kasallik va jarohatlarni davolashda katta yutuqlarga erishganlar. Tabiblar bemor tomirini tekshirishda yuksak mahoratga ega bo’lganlar. Tabiblari bemorni davolashda uqalash va igna sanchish usullaridan keng foydalanganlar.

MATEMATIKA VA ASTRANOMIYA FANI Xitoyliklar matematika sohasida ham katta yutuqlarga erishganlar. Geometriya sohasi ham aynan uning ajralmas qismi hisoblangan. Ular to’g’ri burchakli uchburchakning xususiyatlarini aniqlaganlar.