logo

Yerning koinotdagi o’rni

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1097.193359375 KB
Mavzu:  Yerning  koinotdagi o’rni.
                                        REJA:
     1.  Koinot  va quyosh  sistemasi
     2 . Sayyoralar va ularni kelib chiqishi haqidagi nazariyalar. 

3 -Yer haqida ma’lumot.      

4-Xulosa.                 
Koinot  — fazo,  olamning   astronomik
 taʼrifi; koʻpincha fazoviy apparatlar,  Yer
  sunʼiy   yoʻldoshlari  va  sayyoralararo
 stansiyalar orqali oʻrganiladigan 
yaqin  k oinot  nazarda tutiladi. Bugungi 
kunda koinotning sarhadlari toʻla toʻkis 
oʻrganila olingan emas. Koinotdagi 
borliqning asosini  vodorod  tashkil 
etadi.  Vodorodning  turli omillar 
natijasida qayta ishlanishi (yuqori 
harorat  va  gravitatsiya  (tortishish 
kuchi)) natijasida turli koʻrinishdagi 
galaktikalar va ularning tarkibida 
yulduz ( quyosh  sistemalari) vujudga 
keladi. Koinotning qariyb ~85 foiz 
massasi  qora teshiklar  va 
Ulkan qora teshiklarga  toʻgʻri keladi.                                  
Quy osh sist emasi  —  Quyoshning  gravitatsion taʼsir maydoni 
ichida harakatlanuvchi osmon jismlari (Quyosh,  sayyoralar , 
sayyoralarning  yoʻldoshlari , kichik sayyoralar,  kometalar , 
kosmik changlar) majmui. Quyosh tizimi chegarasining 
koʻrinma oʻlchami Pluton orbitasi (taxminan 40 a.b., q. 
Astronomik birlik ) bilan aniqlansada, ammo uning haqiqiy 
chegarasi eng yaqin yulduzgacha (230 ming a.b. gacha) 
boʻlishi mumkin.       

Quyosh tizimining umumiy tuzilishini birinchi marta Nikolay 
Kopernik toʻgʻri ifodalab, Yer va sayyoralarning Quyosh 
atrofida aylanishini asoslab berdi                 
Quyosh tizimi jismlarining harakatlarini 
boshqaruvchi asosiy jism Quyoshdir. Sayyoralar, 
asosan, ichki (Merkuriy, Venera, Yer va Mars) va 
tashqi (Yupiter, Saturn, Uran va Neptun) 
guruhlarga boʻlinadi va ular oʻz xususiyatlari 
bilan bir-birlaridan tubdan farq qiladi. Ichki 
sayyoralarning oʻrtacha zichliklari 4,0—5,6 
g/sm³, tashqi gigant sayyoralarniki 0,7—2,3 
g/sm³boʻlishi ularning boshqa-boshqa 
moddalardan tashkil topganligini bildiradi. 
Venera, Mars, Merkuriy va Yupiter atmosferalari 
tekshirilganda ichki sayyoralar atmosferalari 
tashqilari-nikiga qaraganda ancha siyrak 
ekanligi maʼlum boʻldi                                  
Quyosh sistemasini paydo 
bo‘lishida ko‘p nazariyalar 
mavjud. Bunga misol qilib 
Kant-Laplas  
gipotezasi ,O.Yu.Shimdt va 
yana bir qancha nazariyalar 
mavjud.                                  O.Yu. Shmidt gipotezasiga ko'ra, Erimiz va planetalar hech qachon olovdek 
qizigan osmon jismi bo'lgan emas (paydo bo'lishining boshlang'ich davrida). U 
qachonlardir, galaktikamiz sistemasidagi tumanliklar to'plamidan (bulutsimon, 
may da chang, to'zon materiallaridan) iborat bo'lgan. Quyosh galaktika 
bo'ylab 
harakatlanishi natijasida uning atrofiga tumanliklar yig'ilib, tartibsiz 
harakatdan 
tartibli harakatga o'ta boshlagan, ya’ni kichik zarrachalar bir-birlariga 
qo'shilib 
kattalashgan. Vaqtlar o'tishi natijasida bu jinslar to'plami o'z o'qi va Quyosh 
atrofida aylanadigan bo'lib qolgan                                                                                                               Xulosa

        Xulosa qilib aytadigan bòlsak  Yerning koinotdagi òrni  juda  ham muhim 
ahamiyatga egadir.  Yerning paydo bòlishi  uzoq   geoxronologik   vaqtga  
egadir.   Davrlar va eralar mobaynida  yer  òzining  shakllarini  va òzia xos 
bòlgan  xususiyatlar, iqlim  mintaqalariga  hamda  tabiat  zonalari  
shakllangan.

Foydalanilgan  adabiyotlar:

“ Geologiya va  geomorfologiya  asoslari”  M.  Mamatqulov.

“ Geologiya  asoslari” A. Soatov.

Mavzu: Yerning koinotdagi o’rni. REJA: 1. Koinot va quyosh sistemasi 2 . Sayyoralar va ularni kelib chiqishi haqidagi nazariyalar.  3 -Yer haqida ma’lumot.  4-Xulosa.

 Koinot  — fazo,  olamning   astronomik  taʼrifi; koʻpincha fazoviy apparatlar,  Yer   sunʼiy yoʻldoshlari  va  sayyoralararo  stansiyalar orqali oʻrganiladigan yaqin  k oinot  nazarda tutiladi. Bugungi kunda koinotning sarhadlari toʻla toʻkis oʻrganila olingan emas. Koinotdagi borliqning asosini  vodorod  tashkil etadi.  Vodorodning  turli omillar natijasida qayta ishlanishi (yuqori  harorat  va  gravitatsiya  (tortishish kuchi)) natijasida turli koʻrinishdagi galaktikalar va ularning tarkibida yulduz ( quyosh  sistemalari) vujudga keladi. Koinotning qariyb ~85 foiz massasi  qora teshiklar  va  Ulkan qora teshiklarga  toʻgʻri keladi.

 Quy osh sist emasi  —  Quyoshning  gravitatsion taʼsir maydoni ichida harakatlanuvchi osmon jismlari (Quyosh,  sayyoralar , sayyoralarning  yoʻldoshlari , kichik sayyoralar,  kometalar , kosmik changlar) majmui. Quyosh tizimi chegarasining koʻrinma oʻlchami Pluton orbitasi (taxminan 40 a.b., q.  Astronomik birlik ) bilan aniqlansada, ammo uning haqiqiy chegarasi eng yaqin yulduzgacha (230 ming a.b. gacha) boʻlishi mumkin.  Quyosh tizimining umumiy tuzilishini birinchi marta Nikolay Kopernik toʻgʻri ifodalab, Yer va sayyoralarning Quyosh atrofida aylanishini asoslab berdi

 Quyosh tizimi jismlarining harakatlarini boshqaruvchi asosiy jism Quyoshdir. Sayyoralar, asosan, ichki (Merkuriy, Venera, Yer va Mars) va tashqi (Yupiter, Saturn, Uran va Neptun) guruhlarga boʻlinadi va ular oʻz xususiyatlari bilan bir-birlaridan tubdan farq qiladi. Ichki sayyoralarning oʻrtacha zichliklari 4,0—5,6 g/sm³, tashqi gigant sayyoralarniki 0,7—2,3 g/sm³boʻlishi ularning boshqa-boshqa moddalardan tashkil topganligini bildiradi. Venera, Mars, Merkuriy va Yupiter atmosferalari tekshirilganda ichki sayyoralar atmosferalari tashqilari-nikiga qaraganda ancha siyrak ekanligi maʼlum boʻldi