Yevrosiyo Ichki suvlari

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

12746.668945312 KB

Скачать

Yevrosiyo Ichki suvlari Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Ichki suvlarning joylashishi.
Ichki suvlarini
yerusti va yerosti
suvlariga bo‘lib
o‘rganish mumkin.
Yerusti suvlari
daryo, ko‘l va
muzliklar, suv
omborlari va
kanallardan tashkil
topgan.

Eng yirik sersuv daryolar mo‘tadil va musson iqlimli
o‘lkalarda joylashgan. Quruq iqlimli o‘lkalarda daryolar
ancha siyrak. Yevrosiyo daryolari suvlarini beshta havzaga
quyadi. Bular — Shimoliy Muz, Atlantika, Tinch va Hind
okeanlari havzalari hamda berk havzadir.
IliDnepr

Yanszi, Xuanxe, Ob, Yenisey, Volga, Dnepr, Hind, Gang
yirik daryolardir. O‘lkamizdagi Amudaryo va Sirdaryo,
Yevropadagi Volga berk havzaning eng yirik daryolari
hisoblanadi.
Eng uzun daryosi – Yanszi
(6300 km)
Sirdaryo

Daryolarning to‘yinish tiplari. Yevrosiyo daryolari
to‘yinishiga ko‘ra to‘rt tipga bo‘linadi: yomg‘ir, qor,
muz va yerosti suvidan to‘yinuvchi daryolar. Lekin
daryolar ko‘pincha aralash holda to‘yinadi. Masalan,
yomg‘ir va qor suvlaridan, qor va muz suvlaridan, muz
va yerosti suvlaridan to‘yinadi.

Daryolarning suv rejimi va to‘yinishi yil fasllariga bog‘liq.
Yevrosiyoning eng yirik daryolaridan Volga, Ob (Irtish irmog‘i
bilan), Yenisey, Lena, Pechora, odatda, qor va yomg‘ir suvlaridan
to‘yinib, bahorda to‘lib oqadi va qirg‘oqlaridan toshib ketadi.
2 3 45
1
PechoraYevropaning eng uzun daryosi –
Volga(3530 km)

Shimolga oqadigan daryolar qishda uzoq vaqt muz bilan
qoplanadi.

Musson iqlimli o‘lkalardagi daryolar — Amur,
Xuanxe, Mekong, Gang, Hind va boshqalar musson
yog‘in-laridan to‘yinib, ularning suv sathi yozda
keskin ko‘tariladi.
Eng loyqa daryo - Xuanxe
Eng sersuv daryosi - Gang

Ekvatorial iqlimli Katta Zond orollaridagi daryolar
yomg‘ir suvlaridan to‘yinadi va ularning rejimi yil
davomida o‘zgarmaydi.

O‘rta Osiyo daryolari — Amudaryo, Sirdaryo
(O‘zbekiston hududidan oqib o‘tadi), Ili, Tarim baland
tog‘larning muz va qor suvlaridan to‘yinib, yozning
boshida to‘lib oqadi, kuzda va qishda keskin kamayadi.
Amudaryo
Tarim

Yevrosiyoda ko‘llar juda ko‘p. Ularning asosiy qismi
materikning shimoliy va sharqiy o‘lkalarida joylashgan.
Dunyodagi eng katta (Kaspiy, 376 ming kv km) va eng
chuqur (Baykal 1 620 m) ko‘l ham shu materikdadir.
Kaspiy, 376 ming kv km
Baykal, 1 620 m

Hosil bo‘lishiga
ko‘ra, tektonik
(Baykal, Jeneva,
Issiqko‘l), to‘g‘onli
(Sarez), vulqonli,
morena ko‘llari
mavjud.
Jeneva SarezIssiqko‘l

Hozirgi zamon muzliklari chuchuk suvlarning asosiy
manbayidir. Shulardan biri Pomir tog‘idagi Fedchenko
muzligi. Uning uzunligi 72 km, qalinligi o‘rta qismida
1000 m, eni 1700—3100 m.

Suv oqimiga ko‘ra ko‘llar oqar (Baykal, Onega), oqmas
(Issiqko‘l, Balxash, Kaspiy, Orol) ko‘llarga bo‘linadi.
Sun’iy ko‘llar ham mavjud.
Onega
Balxash

Materik yerosti suvlariga ham boy. Yirik tekisliklarning
tagida yerosti suvlarining juda katta zaxirasi bor.
Geyzerlar, buloq suvlari ham yerosti suvlarini tashkil
etadi.

Ko‘p yillik muzloq yerlar Yevrosiyoning shimoliy qismida katta
maydonlarni egallaydi. Ular yerosti suvi bilan cho‘kindi tog‘
jinslarining muzlashidan hosil bo‘ladi. Ularning harorati doimo 0
°C dan past. Doimiy muzloq yerlarning qalinligi janubdan shimol
tomonga ortib boradi (0 — 1 500 m).

Quyidagi daryo va ko‘llar nomini toping (raqam va keyin
rasmga qarab):
1. Dunay
2. Onega ko‘li
3. Ob
4. Yenisey
5. Lena
6. Baykal ko‘li
7. Amur
8. Xuanxe
9. Yanszi
10. Mekong
11. Gang
12. Hind
13. Balxash ko‘li
14. Orol dengizi
15. Kaspiy dengizi
16. Dajla
17. Frot
18. Volga

Yevrosiyo Ichki suvlari Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Ichki suvlarning joylashishi. Ichki suvlarini yerusti va yerosti suvlariga bo‘lib o‘rganish mumkin. Yerusti suvlari daryo, ko‘l va muzliklar, suv omborlari va kanallardan tashkil topgan.

Eng yirik sersuv daryolar mo‘tadil va musson iqlimli o‘lkalarda joylashgan. Quruq iqlimli o‘lkalarda daryolar ancha siyrak. Yevrosiyo daryolari suvlarini beshta havzaga quyadi. Bular — Shimoliy Muz, Atlantika, Tinch va Hind okeanlari havzalari hamda berk havzadir. IliDnepr

Yanszi, Xuanxe, Ob, Yenisey, Volga, Dnepr, Hind, Gang yirik daryolardir. O‘lkamizdagi Amudaryo va Sirdaryo, Yevropadagi Volga berk havzaning eng yirik daryolari hisoblanadi. Eng uzun daryosi – Yanszi (6300 km) Sirdaryo

Daryolarning to‘yinish tiplari. Yevrosiyo daryolari to‘yinishiga ko‘ra to‘rt tipga bo‘linadi: yomg‘ir, qor, muz va yerosti suvidan to‘yinuvchi daryolar. Lekin daryolar ko‘pincha aralash holda to‘yinadi. Masalan, yomg‘ir va qor suvlaridan, qor va muz suvlaridan, muz va yerosti suvlaridan to‘yinadi.

Yevrosiyo Ichki suvlari

10.08.2023

0

12746.668945312 KB

Похожие