logo

Yosh davrlarning psixologik xususiyatlari

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

6319.3876953125 KB
Yosh   davrlarning  
psixologik xususiyatlari              MAVZU:  MAKTABGACHA  YOSH DAVRI
                                                               RE JA:
1. Mak t abgacha bolal ik  dav omida riv ojlanishni i jt imoiy  v aziy at ini o‘zgarishi.
2.  O‘y in v a faol iy at ning boshqa t url ari . 
3. Kat t alar v a t engdoshlari bilan mul oqot . 
4. Mak t abgacha t arbiy a yoshida shaxsini  riv ojlanishi.               Uch  yoshli  bolalarga  to’g’ri  tarbiya  berish,  ta’sir  o’tkazish,  ularning   harakatlarini 
maqsadga  muvofiq  yo’naltirish  orqali  ularda  mustaqil  holda  ovqatlanish,  kiyinish, 
yuvinish,  o’z  o’rnini   yig’ishtirish   ko’nikmalarini   tarkib   toptirishga,   ayrim   topshiriq  va 
vazifalarni  puxta  bajarish  malakasini  shakllantirishga  erishish mumkin. 
Maktabgacha      yoshga      qadar     bolalarning     psixologik     xususiyatlari     yuzasidan 
mulohaza      yuritishda       kimning          ilmiy  tadqiqoti     va       asari      bo’lishidan     qat’i  nazar, un 
da  vujudga  keladigan   xohish,  istak    hamda    niyatning   qondirilishi   individni kamol  
toptirishga,  shakllantirishga  qaror  qilgan  kattalar  tomonidan  amalga  oshiriladi va   
boshqariladi .   Mana       shu      yosh   davrida   namoyon bo’ladigan tarbiya jarayonidagi    
ayrim     qiyinchiliklarning     tashqi     va     ichki     alomatlari (belgilari) ham psixologik     
tadqiqotlarda     va     ilmiy-psixologik     adabiyotdarda     ko’p      marta ta’kidlangan      bo’lib,   
birinchi     navbatda     o’jarlik,     negativizm,     qaysarlik,     injiqlik kattalar	
 ning    bolalar nazarida 
obro’sizlanishi va qadrsizlanishi kabi illatlar   bilan bog’liqdir.               O’yin  faoliyatida     bola  shaxsida       xulq    va    odob  malakalari  asta-sekin 
shakllantiriladi.  O’yin  faoliyati  va  turli    o’yinlar     bolada  irodaviy   sifatlarni 
takomillashtirishda,  his-tuyg’uni  boshqarishda  yetakchi  faoliyat  vazifani 
o’taydi.               O’yin    faoliyatini    takomillashtiradigan     sharoitlarni     tadqiq      qilgan N.M.Aksarinaning ta’kidlashicha, o’yin o’z-o’zidan vujudga kelmaydi, buning 
uchun kamida uchta sharoit mavjud bo’lishi kerak: 
a) bolaning ongida uni qurshab turgan voqyelik to’g’risidagi xilma-xil taassurotlar tarkib topishi; 
b) har xil ko’rinishdagi o’yinchoqlar va tarbiyaviy ta’sir vositalarining muhayyoligi; 
v) bolaning kattalar bilan tez-tez muomala va muloqotga kirishuvi. Bunda kattalarning bolaga bevosita ta’sir ko’rsatish uslubi hal qiluvchi rol 
o’ynaydi.                              Bolani ng psi xik  o’sishi da  o’y inning ahami y at i
Ko’pchilik psixologlar hamda pedagoglar o’yinning psixologik masalalari bilan bevosita shug’ullanib, 
o’yinlarning bolani psixik kamol toptirishdagi ahamiyatiga alohida to’xtalib o’tganlar. Ma’lumki, o’yin bola 
uchun voqyelikni aks ettirishdir. Bu voqyelik bolani qurshab turgan voqyelikdan ancha qiziqarlidir. 
O’yinning qiziqarliligi uni anglab yetishning osonligidadir. Kattalar hayotida faoliyat, xizmat, yumush 
qanday ahamiyatga ega bo’lsa, bola hayotida o’yin ham xuddi shunday ahamiyat kasb etishi mumkin.              Katta  yoshdagi   odamlar,   ota−onalar,   tarbiyachilar     bunday   hollarda   o’zlarini    osoyishta 
tutishlari,  sharoitga   qarab   bolaga   biroz   yon   berishlari,    ba’zan    ularga   aytganlarini qildirishlari,   
kerakli   paytlarda   masalani   ochiq    qoldirishlari   lozim,   chunki    shaxs lararo munosabatning   ba’zan    
muammoligicha    qolishi   ham    maqsadga   muvofiqdir.
Yaxshisi     asabiylik    vaziyatida   bolaning   diqqatin  i boshqa   narsaga    (obyektga)   jalb   qilish,  uni 
mushkul   holatdan  chalg’itish   ma’qul.    Shaxsiy    kuzatishlarimizda    ayon    bo’ldiki,    mazkur    holat   
bolaning ruhiy dunyosiga qattiq ta’sir qiladi, u o’zining nojo’ya qiliqlari kattalarga aslo yoqmayotganini 
anglaydi, ichidan chuqur iztirobga tushadi.
Uch    yoshli     bola     jamoat      joylarida, ko’pchilik    orasida     o’zini     qay tarzda    tutishi     kerakligini bilmaydi. 
Shuning uchun    buni     kattalar    tushuntirishlari,     amaliy     ko’rsatmalar     berishlari     shart.      Biroq     bu ish    
harakat    bilan    uzviy     bog’lanmasa   ,    ko’zlangan     natijaga     erishish     mumkin     emas. O’yin     faoliyatida     
bola    shaxsida     xulq     va     odob     malakalari     asta-sekin    shakllantiriladi.              E’TIBORIZ UCHUN 
RAHMAT

Yosh davrlarning psixologik xususiyatlari

MAVZU: MAKTABGACHA YOSH DAVRI RE JA: 1. Mak t abgacha bolal ik dav omida riv ojlanishni i jt imoiy v aziy at ini o‘zgarishi. 2. O‘y in v a faol iy at ning boshqa t url ari . 3. Kat t alar v a t engdoshlari bilan mul oqot . 4. Mak t abgacha t arbiy a yoshida shaxsini riv ojlanishi.

Uch yoshli bolalarga to’g’ri tarbiya berish, ta’sir o’tkazish, ularning harakatlarini maqsadga muvofiq yo’naltirish orqali ularda mustaqil holda ovqatlanish, kiyinish, yuvinish, o’z o’rnini yig’ishtirish ko’nikmalarini tarkib toptirishga, ayrim topshiriq va vazifalarni puxta bajarish malakasini shakllantirishga erishish mumkin. Maktabgacha yoshga qadar bolalarning psixologik xususiyatlari yuzasidan mulohaza yuritishda kimning ilmiy tadqiqoti va asari bo’lishidan qat’i nazar, un da vujudga keladigan xohish, istak hamda niyatning qondirilishi individni kamol toptirishga, shakllantirishga qaror qilgan kattalar tomonidan amalga oshiriladi va boshqariladi . Mana shu yosh davrida namoyon bo’ladigan tarbiya jarayonidagi ayrim qiyinchiliklarning tashqi va ichki alomatlari (belgilari) ham psixologik tadqiqotlarda va ilmiy-psixologik adabiyotdarda ko’p marta ta’kidlangan bo’lib, birinchi navbatda o’jarlik, negativizm, qaysarlik, injiqlik kattalar ning bolalar nazarida obro’sizlanishi va qadrsizlanishi kabi illatlar bilan bog’liqdir.

O’yin faoliyatida bola shaxsida xulq va odob malakalari asta-sekin shakllantiriladi. O’yin faoliyati va turli o’yinlar bolada irodaviy sifatlarni takomillashtirishda, his-tuyg’uni boshqarishda yetakchi faoliyat vazifani o’taydi.

O’yin faoliyatini takomillashtiradigan sharoitlarni tadqiq qilgan N.M.Aksarinaning ta’kidlashicha, o’yin o’z-o’zidan vujudga kelmaydi, buning uchun kamida uchta sharoit mavjud bo’lishi kerak: a) bolaning ongida uni qurshab turgan voqyelik to’g’risidagi xilma-xil taassurotlar tarkib topishi; b) har xil ko’rinishdagi o’yinchoqlar va tarbiyaviy ta’sir vositalarining muhayyoligi; v) bolaning kattalar bilan tez-tez muomala va muloqotga kirishuvi. Bunda kattalarning bolaga bevosita ta’sir ko’rsatish uslubi hal qiluvchi rol o’ynaydi.