Murakkab masalalarni o’rgatish usullari
Mavzu: Murakkab masalalarni o’rgatish usullari Kirish I Bob Boshlang’ich sinflarda murakkab masalalarni o’rganish metodikasi 1.1. Murakkab masalalar yechishga o'rgatish 1.2. Murakkab masalalarni yechish usullari 1.3. Murakkab masala yechishning eng ratsional usulini tanlash ........ II Bob Uchinchi sinfda murakkab masala turlari va ular ustida ishlash 2.1. Vaqtga doir masalalar 2.2. Geometrik mazmundagi masalalar 2.3. Idrok qilishga doir masalalar 2.4. III sinfda o'rganiladigan murakkab masalalar tizimi
Kirish Ta’lim ishi - Respublikamizni aql-zakovat va ilm borasidagi kuch- quvvatini rivojlantirish, jamiyat, davlat va oila oldidagi o’z ma’suliyatini anglaydigan har jihatdan barkamol, erkin shaxslarni shakllantirishni o’z oldiga maqsad qilib qo’yadi. Bu borada Prezident Islom Karimovning O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 20 yilligiga bag’ishlangan tantanali marosimda “Inson manfaati, huquq va erkinliklarini ta’minlash, hayotimizning yanada erkin va obod bo’lishiga erishish - bizning bosh maqsadimizdir” mavzusida qilgan ma’ruzasida jumladan shunday fikrlarni o’qish mumkin: “Bu - O’zbekistonda tashkil etilgan dunyo miqyosida katta qiziqish va havas uyg’otayotgan mutlaqo yangi o’quv tizimida yuksak ta’lim- tarbiya olayotgan, eski asoratlardan, qarashlardan uzoq bo’lgan, zamonaviy kasb- hunarlarni o’zlashtirgan, mustaqil fikrlaydigan, ertangi kunga intilayotgan bizning farzandlarimizdir. ... Ishonchim komil, bunday yoshlarimizning safi qancha ko’paysa, qancha rivoj topsa, hech shubnasiz, marra bizniki, 0’zbekistonnikidir” 1 Masalalar yechish boshlang'ich sinflarda matematika o'qitishning muhim qismi bo'lib hisoblanadi. Boshlang'ich sinflarda sodda va murakkab masalalar o'quvchilar bilimlarini mukammallashtirishga xizmat qiladi. Ko'pgina masalalar bir necha usul bilan yechiladi. Bunday masalalarni yechishda tartibga rioya qilish bir usul bilan masala yechishni yaxshi o'zlashtirib olgandan keyingina yangi usulga o'tishi lozim. Bir necha usuldan eng o'ng'ayini, maqsadga muvofig'ini tanlab olish kerak. Masala yechish ishi masala yechish metodini yaxshi tushunishga yordam beradi, o'quvchilarning tashabbuskorligini, masala yechish usullariga nisbatan topqirlik qobiliyatini rivojlantiradi.
Masalalalar yechish avvalo, mukammal matematik tushunchalarni shakllantirish, ularning dasturda belgilab berilgan nazariy bilimlarni o'zlashtirishlarida favqulodda muhim ahamiyatga ega. Masalan, agar biz o'quvchilarga qo'shish haqida to'gri tushuncha shakllantirishni xohlasak, buning uchun bolalar yigindini topishga doir yetarli miqdorda sodda masalalarni deyarli har gal to'plamlarni birlashtirish amalini bajarib yechish lozim. Boshlangich sinflar uchun matematikadan dasturda bolalarni masalalarni yechishga o'rgatishga katta ahamiyat bergan. Bu dasturda bolalarga masalalarni yechishda ular oldindan o'rgangan arifmetik amallarning xossalaridan foydalanishi va o'zlariga ma'lum bo'lgan usullardan eng ratsionalini tanlay olishga o'rgatish zarurligi ta'kidlangan. Tadqiqotning maqsadi - Boshlang’ich sinf matematika kursining asoslaridan biri bo'lgan murakkab masalalarni yechishni, 3-sinf o’quvchilariga murakkab masalalar bilan ishlash metodikasini o’rgatish Tadqiqotning vazifalari: 1) Boshlang’ich sinflarda matematika darslarining tashkil etilishini kuzatish va tahlil qilish; 2) 3-sinf o’quvchilarining murakkab masalalar bilan ishlash yuzasidan olgan bilim, ko’nikma va malakalarini aniqlash.