logo

“Univerisitet” ma’lumotlar bazasini loyihalashtirish va ishlab chiqish

Yuklangan vaqt:

13.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

312.1962890625 KB
Mavzu: “ Univerisitet ” ma’lumotlar bazasini loyihalashtirish va ishlab chiqish
REJA:
1.Tanlangan predmet sohani tahlil qilish
2. Konseptual loyihalash (infologik loyihalash)
3.Datalogik loyihalash (mantiqiy loyihalash)
4. Fizik loyihalash
5. Ma’lumotlar bazasi ilovasini loyihalash va ishlab chiqish
6. Ma’lumotlar bazasi ilovasini ishlatish TANLANGAN PREDMET SOHANI TAHLIL QILISH
Predmet soha: “ Univerisitet ”
Univerisitet  ma’lumotlar bazasini ishlab chiqish ko’plab qulayliklarni yaratadi.
Univerisitet  haqida unda nechta  Fakultet, Kurslar, Imtihondan o’tgan talabalar
soni, Kridetga qolgan talabalar soni haqida yetarlicha ma’lumotga ega bo’lish
mumkin.
Ushbu tizimning asosiy obyektlari quyidagilardan iborat:
1-Fakultetlar
Fakultet_ID Fakultet nomi Fakultet 
joylashgan  
viloyat O’qituvchilar O’tiladigan 
fanlar
2-Kurslar
Kurslar_ID Talabalar soni  O’tiladigan fanlar Kursi
3-Imtihondan o’tgan talabalar soni 
Imtihon_ID Familiyasi Ismi Guruhi O’tgan fanlari
4-Imtihonlar jadvali 
Imtihonlar_ID O’tiladigan fanlar O’tiladigan fanlar 
miqdori O’tiladigan fanlar 
soni 
5-Kridetga qolgan talabalar soni
Talaba_ID Familiyasi  Ismi Guruhi O’tolmagan 
fanlari
INFOLOGIK LOYIHALASH                                           1 - Mihiyati:  Univerisitet
                                               2-Mohiyati: Kurslar Fakultetlar Fakultet_ID
Fakultet
nomi
Fakultet joylashgan
viloyatO’qituvchilar O’tiladigan
fanlar
Kurslar Kurslar_ID
Talabalar soni Kursi
O’tiladigan
fanlar                                3-Mohiyati :  Imtihondan o’tgan talabalar soni
                                                  4-Mohiyati: Imtihonlar jadvali
                       5-Mohiyati: Kridetga qolgan talabalar soni Imtihondan
o’tgan talabalar
soni Imtihon_ID
Familiyasi
IsmiGuruhi O’tgan
fanlari
Imtihonlar
jadvali Imtihonlar_ID
O’tiladigan
fanlarO’tiladiga
n fanlarO’tiladigan
fanlar
miqdori DATALOGIK LOYIHALASH
                                               1.Mohiyat: Fakultetlar
                                                 Kridetga qolgan 
talabalar soni Talaba_ID
Familiyasi
IsmiGuruhi O’tolmagan
fanari
Fakultetlar Fakultet_ID
Fakultet nomiO’tiladigan
fanlar
O’qituvchilar                                                     
                                     
                                         2-Mohiyati: Kurslar 
                                          
                            3-Mohiyati: Imtihondan o’tgan talabalar soni Fakultet
joylashgan
viloyat
Kurslar Kurslar_ID
Talabalar soniKursi
O’tiladigan
falar
Imtihondan 
o’tgan 
talabalar soni Imtihon_ID
FamiliyasiO’tgan
fanlari
Guruhi
Ismi                                                      
                                 4-Mohiyati: Imtihonlar jadvali 
                                       
                    5-Mohiyati : Kridetga qolgan talabalar soni Imtihonlar
jadvali Imtihonlar_ID
O’tiladigan fanlar
O’tiladigan
fanlar miqdoriO’tiladigan
fanlar soni
Kridetga
qolgan
talabalar soni Talaba_ID
FamiliyasiO’tolmagan
fanlari
Guruhi
Ismi                                                          
          
                                             FIZIK LOYIHALASH
                                  “ Fakultetlar ” munosabatlari jadvali
Maydon nomi Tipi
Fakultet_ID Счетчик
Fakultet nomi Короткий текст
Fakultet joylashgan
viloyat Короткий текст
O'qituvchilar soni Числовой
O'tiladigan fanlar Короткий текст
                                  ,,Kurslar “ munosabat jadvali
Maydon nomi Tipi
Kurslar_ID Счетчик
Talabalar soni Числовой
O'tiladigan fanlar Короткий текст
Kursi Числовой
             ,, Imtihondan o’tgan talabalar soni “ munosabat jadvali
Maydon nomi Tipi
Talaba_ID Счетчик
Familiyasi Короткий текст
Ismi Короткий текст Guruhi Числовой
O'tgan fanlar ruyxati Короткий текст
                          ,, Imtihonlar jadvali “ munosabat jadvali 
Maydon nomi Tipi
Imtihonlar_ID Счетчик
O'tiladigan fanlar Короткий текст
O'tiladigan fanning
miqdori Числовой
O'tiladigan fanlar soni Числовой
       
                ,, Kredetga qolgan talabalar soni “ munosabat jadvali
Maydon nomi Tipi
Talaba_ID Счетчик
Familiyasi Короткий текст
Ismi Короткий текст
Guruhi Числовой
O'tolmagan fanlari Короткий текст
Ma’lumotlar bazasi ilovasini loyihalash va ishlab chiqish
“ Univerisitet ” ma’lumotlar bazasi ilovasini loyihalashtirishda MS Access
dasturidan foydalandim.
Пуск  menyusidan MS Access buyrug’ini tanlaymiz, ochilgan oynadan “ Пустая
база   даннйх ”buyrug’I tanlanadi va biz yaratayotgab bazamizga nom beramiz. Dastlab jadval hosil qilish uchun MS Access ning “ Созданые ” menyusidan
“ Таблица ” bo’limi tanlanadi va jadval hosil qilinadi,
“ Режим ” bo’limidan “ Конструктор ” tanlanadi
         
              Keyinchalik esa quydagi oyna hosil buladilar:
Shundan so’ng ekranda jadval hosil bo’ladi. Biz “ Имя   поля ” satriga atributlarni,
“ Тип   данных ” satriga kiritilayotgan ma’lumotimiz qanday turda ekanini kiritamiz.
Ushbu oyna hosil bo’ladi
      Har bir mohiyat atributlarni shu tarzda kiritib chiqamiz                              
Jadvallarni har biriga ma’lumot kiritib chiqamiz
,,Fakultetlar “ kiritilgan ma’lumotlar
                             ,,  Kurslar “bo’limiga kiritilgan ma’lumotlar
,, Imtihondan o’tgan talabalar soni “ bo’limiga kiritilgan ma’lumotlar
    ,,Imtihonlar jadvali “ bo’limiga kiritilgan ma’lumotlar ,, Kridetga qolgan talabalar soni “ bo’limiga kiritilgan ma’lumotlar
Formalar bilan ishlash:
Forma larni   tuzish   uchun   uni   tashkil   qiladigan   usullardan   biri       tanlab
olingach, muloqot darchasining pastki qismida forma tuziluvchi jadval yoki so’rov
nomi   ko’rsatiladi.   Ma’lumki,   forma   asosan   boshqarish   elementlaridan   iborat
bo’lib,   uning   tashqi   ko’rinishi   shu   boshqarish   elementlarini   rejali   joylashtirishga
bog’liq. Shuning uchun ham formani avtomatik ravishda tashkil qilish (avtoforma
yordamida) maqsadga muvofiq.  Avtoforma–MB  darchasida  «Создать»  tugmasini
bosish bilan  « Новая   форма »  muloqot darchasi ochiladi. Unda kerakli so’rov yoki
jadvalni tanlab  «sichqoncha » chap tugmasini   Автоформа  turlaridan biri ( lentali,
jadvalli   yoki   ustunli )   ustida   2   marta   bosiladi.   Master   yordamida   forma   tashkil
qilish esa 4 bosqichdan iborat:
a) formaga kiritish mumkin bo’lgan maydonlarni tanlash,
b) formaning tashqi ko’rinishini tanlash,
c) formaning fon tasvirini tanlash,
d) forma nomini berish.
Microsoft   Access   oshqarish   panelining   Вид   tugmasini   bosish   natijasida
forma   tuzilmasi   bilan   panel   elementlari   (formani   boshqarish   jarayonini   tashkil
qiladigan   asboblari   bilan   jihozlangan)   ochiladi.   Shuni   nazarda   tutib   Форма
tuzilmasi haqida to’liqroq ma’lumot quyida keltirilgan.
Forma tuzilmasi
Forma  tuzilmasi 3 qismdan iborat: -forma sarlavhasi,
-ma’lumotlar beriladigan joy,
-eslatmalar satri.
Endi   har   bir   jadvalimizning   formasini   yaratamiz   .   Buning   uchun   biz
“C оздание ” menyusidan “ Конструктор   форм ” bandini tanlaymiz . Quyidagi oyna
paydo bo’ladi.
Biz bu formaga sarlavha qo’yish uchun  ushbu buyruqni tanlaymiz.
                                    
Quyidagi oyna hosil bo’ladi va sarlavha qo’yamiz. Endi maydonlarni qo’shish uchun ushbu bandni tanlaymiz.
Bu buyruq tanlangandan keyin “  Показать   все   таблицы ” bandiga kiramiz va har u
oynada har bir jadval nomlari aks etgan bo’ladi.
Jadval nomini tanlasak uning atributlari kelib chiqadi. Har bir atribut ustiga
sichqonchaning chap tugmasini ikki marta bosamiz va bu atribut nomlari
formamizda paydo bo’ladi.
Xulosa
Biz   bu   kurs   ishini   bajarish   davomida   ma’luotlar   bazasi   bilan   ishlashni
o`rgandik, bunda har bir soxaga tegishli  ma’lumotlar bazasini  tashkil qilishda har
xil modellardan foydalangan holda tuzib chiladi. Biz   yaratgan   Ma’lumotlar   bazasi     foydalanuvchilar   uchun   ximat   qilib,  ular
o’zlari maktab haqida ma’lumot olishlari mumkin.
“ Univerisitet ” mavzusida ma’lumotlar bazasini tuzishda ER-model, XMIND
va   relatsion   model,   (Access)   yordamida   har   bir   bo’limlarni   bir   biri   bilan
bog’lanishini   o’rganib     chiqdik   .   MBBT   va   uning   turlari,   qulayliklar   hamda
kamchiliklarini   o’rgandik.   Ma’lumotlar   bazasida   jadvallar   hosil   qilish   shu
jadvallarga   nisbatan   ma’lumotlarni   qo’shish,   taxrirlash,   o’chirish,   so’rov   hosil
qilish hamda jadvallarni olib tashlash kabi buyruqlarni hosil qilish uchun formalar
yaratdik va ko’rib chiqdik.
Bu   mustaqil   ishini   bajarish   davomida   predmet   soha   tanlab   shu   tanlangan   soha
ustida quyidagilarni bajardik:
1. Tanlangan predmet sohani tahlil qilish .
2. Konseptual (infologik) loyihalash.
3. Datalogik loyihalash.
4. Fizik loyihalash.
5. Ma’lumotlar bazasini ilovasini loyihalash va ishlab chiqish .
6. Ma’lumotlar bazasini ishini boshqarish.
Tanlangan predmet sohani tahlil qilishni “ Univerisitet ” misolida o’rgandik. Bunda
tanlangan obektni quyidagi bosqichlar bilan o’rganishni amalga oshirdik:
–   ma’lumotlar   bazasi   va   avtomatlashtirilgan   tizimni   ishlab   chiqishning
dolzarbligini asoslash;
– predmet soha va asosiy cheklovlarni batafsil tavsiflash;
-   ushbu   predmet   soha   asosiy   obyektlari,   ularning   xossalari   va   o‘zaro   aloqalarini
aniqlash;
–   tizimdan   foydalanuvchilar   ko‘lami   va   ularning   axborotga   bo‘lgan   ehtiyojlarini
aniqlash;
- tizimning hujjat almashinuvini tadqiq etish; -   avtomatlashtirilgan   muhitda   hal   qilinadigan   vazifalar   ko‘lamini   aniqlash   va
hokazo.
Bunda   biz   har   bir   mohiyatlar   uchun   alohida   jadvallar     yaratdik,   bu
jadvallarga:   ma’lumotlar   bazasining   jadvallarini   hosil   qilish,   bu   jadvallarga
ma’lumotlar   qo’shish,   jadvaldagi   ma’lumotlarni   tahrirlash,   jadvaldagi
ma’lumotlarni   uchirish,   uchun   ushbu   tiplarga   murojat   qildik   ( Счетчик ,
Текстовый ,  Числовой ,  Дата/время  va hokazo).
Bundan   tashqari   jadvallarga   so’rovlar,   formalar,   hisobotlar   hosil   qilishni
ko’rib chiqdik.

Mavzu: “ Univerisitet ” ma’lumotlar bazasini loyihalashtirish va ishlab chiqish REJA: 1.Tanlangan predmet sohani tahlil qilish 2. Konseptual loyihalash (infologik loyihalash) 3.Datalogik loyihalash (mantiqiy loyihalash) 4. Fizik loyihalash 5. Ma’lumotlar bazasi ilovasini loyihalash va ishlab chiqish 6. Ma’lumotlar bazasi ilovasini ishlatish

TANLANGAN PREDMET SOHANI TAHLIL QILISH Predmet soha: “ Univerisitet ” Univerisitet ma’lumotlar bazasini ishlab chiqish ko’plab qulayliklarni yaratadi. Univerisitet haqida unda nechta Fakultet, Kurslar, Imtihondan o’tgan talabalar soni, Kridetga qolgan talabalar soni haqida yetarlicha ma’lumotga ega bo’lish mumkin. Ushbu tizimning asosiy obyektlari quyidagilardan iborat: 1-Fakultetlar Fakultet_ID Fakultet nomi Fakultet joylashgan viloyat O’qituvchilar O’tiladigan fanlar 2-Kurslar Kurslar_ID Talabalar soni O’tiladigan fanlar Kursi 3-Imtihondan o’tgan talabalar soni Imtihon_ID Familiyasi Ismi Guruhi O’tgan fanlari 4-Imtihonlar jadvali Imtihonlar_ID O’tiladigan fanlar O’tiladigan fanlar miqdori O’tiladigan fanlar soni 5-Kridetga qolgan talabalar soni Talaba_ID Familiyasi Ismi Guruhi O’tolmagan fanlari INFOLOGIK LOYIHALASH

1 - Mihiyati: Univerisitet 2-Mohiyati: Kurslar Fakultetlar Fakultet_ID Fakultet nomi Fakultet joylashgan viloyatO’qituvchilar O’tiladigan fanlar Kurslar Kurslar_ID Talabalar soni Kursi O’tiladigan fanlar

3-Mohiyati : Imtihondan o’tgan talabalar soni 4-Mohiyati: Imtihonlar jadvali 5-Mohiyati: Kridetga qolgan talabalar soni Imtihondan o’tgan talabalar soni Imtihon_ID Familiyasi IsmiGuruhi O’tgan fanlari Imtihonlar jadvali Imtihonlar_ID O’tiladigan fanlarO’tiladiga n fanlarO’tiladigan fanlar miqdori

DATALOGIK LOYIHALASH 1.Mohiyat: Fakultetlar Kridetga qolgan talabalar soni Talaba_ID Familiyasi IsmiGuruhi O’tolmagan fanari Fakultetlar Fakultet_ID Fakultet nomiO’tiladigan fanlar O’qituvchilar