logo

ADOBE FLASH DASTURI TO’G’RISIDA UMUMIY MA’LUMOT

Yuklangan vaqt:

08.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

136.5 KB
         MAVZU: ADOBE FLASH DASTURI TO’G’RISIDA UMUMIY 
MA’LUMOT  
                                                         Reja:  
Kirish  
1.Adobe Flash dasturi haqidaa  
2. Adobe Flash dasturi vazifasi  
3. Adobe Flash dasturi interfeysi.  
Xulosa  
Foydalanilgan adabiyotlar   Kirish 
Jahonda yarim million odamlar Flash tehnologyasidan chiroyli bo’lgan Web
resurslar   yaratishda   foydalanadi.   Dizaynerlarni   Macromedia   Flash   grafika
yaratishni yangi imkonyatlari uziga tortadi, professional  darajadagi yaratuvchial а r
bo’lsa   uzlari   hoqlagancha   skriptlarni,shakl   va   server   imkonyotlaridan   foydalanib
ilovalar yoratishi qodir. 
Macromedia   Flash   foydalanuvchi   esida   qoladiganday   Web-saytlarni   yaratadi.   Bu
vosita   yordamida   vektor   grafikasi   va   rast   tasvirlarni   bir-biriga   utish   imkonyatlari
bor obozlar qoshish, animatsyalar yaratish va h ega. 
Macromedia Flash Web sahifalarni yaratganda qul keladi import qilish imkoniatiga
ham ega 
Macromedia Flash katta imkoniatlarga ega bulib Macromedia Generator bilan ham
uz- ora boglangan bo’ladi.
Adobe Flash dasturi haqida  
Rasmlarni chizish uchun Flash (drawing tools) asboblarini foydalaning. Rasmlarni
hoqlagan   vektorli   muharrirlardan   Macromedia   FreeHand,   Adobe   Illustrator,   va
Adobe Photoshopdan rastrli tasvirlarni va h. dasturlardan import qilish mumkin 
Flash da rasm chizish osan fahat asboblar yordamida,ajratish,boglash va bulaklarga
bulish amallarinin bajarib bilsangiz buldi. 
Asboblar   panelidan   hoqlagan   asbobni   tanlang   .   Tanlangan   asbob   turiga   qaray
asboblar   paneli   ko’rinishi   uzgaradi.Bu   uzgarishlar   tanlangan   asbob   bilan   nima
ishlash   kerakligini   kursatadi.   Masalan,   Qalamni   tanlaganigizda   qalinligini,   rang,
chiziq styili va sizlar avtomat tarizda doyra (smoothed) yoki uchqir (straightened)
ishlash imkoniatiniberadi.
Flashda   chiziqlar   chizganingizda   egrilarni   uzi   turgilaydi,   bu   uzingizda   havalo,
egrilarni   to’grilangan   ko’rinishida   yaki   siz   chizgan   ko’rinishda   qoldirilishi   ham
mumkin.   Bu   amallar   menudan   tanlanilib   bajariladi.   Shu   bilan   birga   chiziq
rangi,qalinligi,stylini   tanlashingiz   mumkin.   Qalam   yordamida   to’gri   ciziqlarni   ,
egri chiziqlarni ham chizadi.  Flash   asosiy   geometrik   shakllarni   avtomatik   tarizda   qabul   qiladi,   siz
uzingizga   kerakli   bo’lgan   egri   chiziqni   ham   tanlashinghiz   mumkin.   Bularga
quchimcha chiziq shaklini hoqlagan vaqtda o’zgartirishingiz mumkin.. Chiziqlarni
uchta xossasi bor : rangi,qalinligi,styli. 
Qalamni imkoniatlaridan foydalanib chiziqni tashqi ko’rinishini o’zgartirsa 
ham bo’ladi. Siz chiziq rangini tanlshingiz va ruyhatdan hoqlagan rangni tanlash, 
yoki  ikonkali palitraga sichqoncha bilan chertish orqali rang tanlshimiz 
mumkin. Bulardan tashqari quyidagilardan foydalangan holda ham rang tanlash 
mmkin: 
Qalamni menuchasi  
Bu menuda quyidagilarni bajarsa bo’ladi.  Straighten(выпрямление) chiziqlarni va egrilarni tugralash xossasiga ega. Agarda siz
bu   optsyani   tanlab   va   rgri   chiziq   chizib   sichqonchani   qoyib   yubarsangiz,u   zigzag
ko’rinishigq aylanadi 
Smooth   (сглаживание)   chiziqlarni   to’grilash   xossasiga   ega   emas   fahat
tekislaydi.   Siz   bu   optsani   tanlab   zigzag   ko’rinishidagi   chiziqni   chizsangiz,   u
tulqinsimon ko’rinishga keladi. ( silliqlanadi) 
Ink (чернила) cizqialarni siz chizgan ko’rinishta qoldiradi. 
Oval   Oval   va   doyralarni   chizadi.   Sichqoncha   yordamida   diagonal   boyicha
bochlangich   nuhtadan   oxirgi   nuhtagacha   ko’rsatiladi.Agarda   "магнит"   bosilsa   sizda
doyra paydo bo’ladi, kursor atrofidagi aylana qoraroh bulib kattalashadi. 
Rectangle   kvadrad   va   to’griturtburchaklarni   chzadi.   Agarda   " магнит "   bosilga
bo’lsa kvadrad paydo bulishdan Chiziq qalinligi 
Bu   optsyadan   foydalanganda   qalam   uchun   yana   menu   ochiladi.   Chiziqlarniqalinligi
soch qalinligidan 10 poitgacha (points) bo’ladi. 
Vaqt diagrammasi. Kadrli animatsiya. 
Adobe   Flash   dasturi   yordamida   xam   animatsiya   va   takdimot   fayllarni   yaratishimiz
mumkin.   Ammo   Power   Point   ga   karaganda   Macromedia   Flash   dasturda   yaratilgan
animatsiya   fayllari   tulik   siz   tomoningizdan   yaratiladi   va   animatsiyalashtiriladi.   Shu
bilan birgalikda bu dasturda aktiv elementlar bilan ishlash va dasturlash imkoniyatlari
mavjud.   Asosan   Macromedia   Flash   dasturida   kichik   animatsiya   fayllari   (kliplar),
Internet saxifalar, elektron kullanmalar va ... Flash dasturda yaratilgan fayllar uzining
original,   ishlash   soddaligi   ,   yaratilish   murakkabligi,   tezkorligi,   multimediya
jixozlanganligi va xajm buyicha kichikligi bilan kuzga tashlanishadi. 
              Dasturni   ishga   tushirish   uchun   Windows   ning   PUSK   tugmasining
PROGRAMMI   bulimining   Macromedia   gruruxi   ichidagi   Macromedia   Flash
buyrugini tanlaymiz.  Natijada ekranda kuyidagi dastur oynasi xosil kilinadi.       Flash dasturida ishlash uchun biz bir nechta yangi tushunchalar bilan tanishimiz
zarur.   Bular:   Flash   belgisi,   grafik   tasvir   (simvol),   animatsion   klip,   aktiv   tugma,
ssena, kadr, boshkaruv kadr, vakt-chizgichi, va katlam. 
             Vakt-chizgichi (TimeLine - Vremennaya shkala) - Flash dasturida animatsiya
xarakatlarni   yaratishida   asosiy   ish   kuroli.   Ushbu   soxada   katlam   va   kadrlarni
kurishimiz   va   ular   ustidan   xar   xil   amallarni   bajarishimiz   mumkin.   Vakt-chizgich
orkali   katlamlarni   joylashuvi   va   turi,   kadrlar   turi   (boshkaruv   va   avtomatik
yaratilgan  kadrlar)  va ulardagi  action dasturlash skriptlar  mavjudligini  kurishimiz
va sozlashimiz mumkin. 
              Ushbu   soxaning   chap   tomonda   katlamlar   soxasi,   ung   tomoda   esa   shu
katlamlardagi kadrlar soxalari joylashgan. 
Vakt-chizgichning chap (katlamlar) tomoni  
- ustuni katlam kurinishi yoki kurinmasligini, 
- ustuni katlamni uzgartirish mumkinligi yoki mumkin emasligi va 
- ustuni katlam elementlari tulik yoki fakat chegaralari kurinishini uzgartirishga 
yordam beradi. 
-tugmasi yangi katlam yaratish, 
- tugmasi xarakat trayektoriyasi katlamni yaratish, 
- tugmasi katlamlar uchun papka yaratish, 
- tugmasi esa tanlangan katlamni uchirish amallarni bajaradi. 
Vakt-chizgichning ung (kadrlar) tomoni
Vakt-chizgichnining   ung   tomonning   pastki   kismidagi   joylashgan  
-   soxasi   bosh   kadrga   utish,   kushni   kadrlarni   yoki   ular   chegaralarini   kursatish
xamda   bir   nechta   kadrlarni   bir   paytda   taxrirlash   tugmalari,  
-  сохаси   эса   нечанчи   кадр   танланган ,  кадрлар   тезлиги   ва   нечанчи
секундда   жойланишимизни   курсатувчи   тугмалари .  
                 Belgilar va misollar. Flash kutubxonasi bilan ishlash.  
Elektron grafikni tuzish va uni tushunish uchun grafika elementlari ma`nosi
va ularni turli holatlarda qo’shilishini o’rganish muhim hisoblanadi. Straighten(выпрямление) chiziqlarni va egrilarni tugralash xossasiga ega. Agarda siz
bu   optsyani   tanlab   va   rgri   chiziq   chizib   sichqonchani   qoyib   yubarsangiz,u   zigzag
ko’rinishigq aylanadi 
Smooth   (сглаживание)   chiziqlarni   to’grilash   xossasiga   ega   emas   fahat
tekislaydi.   Siz   bu   optsani   tanlab   zigzag   ko’rinishidagi   chiziqni   chizsangiz,   u
tulqinsimon ko’rinishga keladi. ( silliqlanadi) 
Ink (чернила) cizqialarni siz chizgan ko’rinishta qoldiradi. 
Oval   Oval   va   doyralarni   chizadi.   Sichqoncha   yordamida   diagonal   boyicha
bochlangich   nuhtadan   oxirgi   nuhtagacha   ko’rsatiladi.Agarda   "магнит"   bosilsa   sizda
doyra paydo bo’ladi, kursor atrofidagi aylana qoraroh bulib kattalashadi. 
Rectangle   kvadrad   va   to’griturtburchaklarni   chzadi.   Agarda   " магнит "   bosilga
bo’lsa kvadrad paydo bulishdan Chiziq qalinligi 
Bu   optsyadan   foydalanganda   qalam   uchun   yana   menu   ochiladi.   Chiziqlarniqalinligi
soch qalinligidan 10 poitgacha (points) bo’ladi. 
Vaqt diagrammasi. Kadrli animatsiya. 
Adobe   Flash   dasturi   yordamida   xam   animatsiya   va   takdimot   fayllarni   yaratishimiz
mumkin.   Ammo   Power   Point   ga   karaganda   Macromedia   Flash   dasturda   yaratilgan
animatsiya   fayllari   tulik   siz   tomoningizdan   yaratiladi   va   animatsiyalashtiriladi.   Shu
bilan birgalikda bu dasturda aktiv elementlar bilan ishlash va dasturlash imkoniyatlari
mavjud.   Asosan   Macromedia   Flash   dasturida   kichik   animatsiya   fayllari   (kliplar),
Internet saxifalar, elektron kullanmalar va ... Flash dasturda yaratilgan fayllar uzining
original,   ishlash   soddaligi   ,   yaratilish   murakkabligi,   tezkorligi,   multimediya
jixozlanganligi va xajm buyicha kichikligi bilan kuzga tashlanishadi. 
              Dasturni   ishga   tushirish   uchun   Windows   ning   PUSK   tugmasining
PROGRAMMI   bulimining   Macromedia   gruruxi   ichidagi   Macromedia   Flash
buyrugini tanlaymiz.  Natijada ekranda kuyidagi dastur oynasi xosil kilinadi.  Grafik   yordamida   ifodalanadigan   voqeliklarni   to’g’ri   tushunish   uchun   uni   tashkil
etuvchi   hamma   elementlarining   to’plami   mavjud   bo’lgandagina   mumkin   (shkala,
sarlavhalar va boshqalar). 
Tasvirlashning   grafik  usuli   yoki   grafik  til   -   bu  fikrni   ifodalashning   fazoviy
tasvirlash yoki shartli ravishda tekislikda aks ettirish usullarining to’plamidir.
Grafik   tasvirlashning   namunalari   -   geometrik   figuralar,   turli   xaritalar,   iqtisodiy
analizning   diagrammalari,   korxonalarning   tashkiliy   strukturaviy   sxemalari   va
boshqalar bo’lishi mumkin. 
Aqliy   tasavvur   va   qiymatlar   to’plamini   ifodalovchi   chizmalarni   tuzish   jarayoni
grafiklashtirish   deyiladi,   uning   natijasi   esa   -   grafika   deyiladi.   Grafik   shartli
ravishda voqelikni yoki qandaydir jarayonni tasvirlaydi. Grafikada qo’llaniladigan
hamma   belgilar   -   bu   g’oyalar   belgisi   bo’lib,   uning   o’zi   yaxlit   holatda   g’oyalar
to’plamini ifodalaydi.
Grafika ikki elementga bo’linadi: grafik qiyofa va eksplikatciya. 
Grafik   qiyofa   -   chizmalar   to’plami   bo’lib,   ular   o’zaro   bog’lanishlari   bilan
birgalikda tushuniladi.
Eksplikatciya   -   grafik   obraz   mohiyatini   ochib   beruvchi   shartli   belgilar   to’plami.
Grafik   obraz   –   simvol,   geometrik   shakl   ko’rinishida   bo’lishi   mumkin.   Shartli
belgilar   yordamida   ifodalangan   grafik   obraz   ma`nosi   uning   geometrik   shakliga
bog’liq emas, sharoitga bog’lik holda tushuniladigan obrazlar simvolli  obrazlarga
ta`luqlidir.   Shartli   belgilar   qandaydir   tushunchalar   (simvollar)   bilan   puxta
bog’langan bo’lishi, aniq bir sohadagi belgilar to’plami esa maxsus simvollar bilan
ifodalanishi mumkin. 
Simvol ko’rinishdagi ikki o’lchovli grafik obrazlar grafikani tashkil etadi.
Geometrik   ma`noga   ega   bo’lgan   va   shu   shaklda   biror   funktciya   yoki   tengsizlikni
ifodalovchi obraz geometrik grafika deyiladi. 
Masalan,   iqtisodiy   inflyatciya   o’sishini   ko’rsatuvchi   egri   chiziq   funktciya
ko’rinishda emas, balki iqtisodiy masala sifatida qiziqarlidir.
Grafik obraz butun son ko’rinishida ifodalanishi mumkin.  Grafika   eksplikatciyasi   uch   qismga   bo’linadi:   geometrik,   ideografik   va
xususiylashgan. 
Ideografik  eksplikatciya   -   shartli   belgilar   ma`nosini   tushuntiradi-figurali,   chiziqli,
fonli   va   boshqalar   (agar   bu   belgilar   standartlash-tirilmagan   bo’lsa),   bu   shartli
belgilar grafika elementlariga aniq bir ma`no bag’ishlaydi. 
Geometrik   eksplikatciya   -   koordinat   o’qlari,   tur,   shkalalar,   masshtablar.   Ular
yordamida   geometrik   qiyofalar   geometrik   xususiyatlarga   ega   bo’ladi,   chunki   bu
vositalar yordamida geometrik yuzalar xossalaridan foydalaniladi.
Xususiylashgan   eksplikatciya   -   sarlavhalar,   tushuntirishlar   (sonlar   va   belgilar)
bo’lishi mumkin. Tushuntirishlar grafikaning ushbu bilimlar doirasida qanday joy
egallaganligini ko’rsatadi va til nuqtai nazaridan grafikaning eng zaruriy elementi
hisoblanadi, chunki usiz grafika hech qanday ma`noga kasb etmaydi. 
Eksplikatciyadan   tashqari   grafikada   qo’shimcha   ma`lumotlar   ham   bo’lishi
mumkin:   raqamli   ma`lumotlar,   takrorlanuvchi   qiymatlar   va   hokazo.   Grafikani
qandaydir   belgisiga   ko’ra   guruhlash   esa   butun   bir   axborot   to’plami   to’g’risida
hukm chiqarishga asos bo’ladi.
Berilgan   axborotlarni   xronologik   ketma   -   ketligi   buzilgan   taqdirda,   grafikaning
yaxlitlik taassuroti buziladi. 
Shunday   qilib   grafika   -   bu   maxsus,   fikran   yaxlit   xayoliy   g’oyalarning
(ansambllarning)   ikki   o’lchovli   (yoki   uch   o’lchovli)   tasvirda   ifodalangan   gra fik
qiyofasi va uning eksplikatciyasidir.
Shartli belgilar grafik qurishning texnologik asosini tashkil etish munosabati bilan,
ularda   ishlatiladigan   shartli   belgilarni   ko’rib   chiqamiz.  
Shartli   belgilar   -   bular   shunday   chizmalarki,   ular   berilgan   sifat   ko’rsatkichlarini
shartli   belgilarda   ifodalaydi.   Bir   xil   tushunchalarni   belgilashda   -   bir   xil   shartli
belgilardan,   turli   tushunchalarni   belgilashda   turli   belgilar   foydalaniladi.   Natijada,
to’liq shu bilan birga daraja lan gan qiyofalar vujudga keladi: 
 figurali   (harflar,   raqamlar,   ochiq   va   yopiq   figuralar   sxematik   va   kartina
ko’rinishidagi tasvirlar);   chiziqlar   (nisbatlarni   belgilash,   aloqa   chiziqlari,   geometrik   o’lchovlarni
ko’rsatish, yo’nalishi, ko’rinishi va boshqalar); 
 fon   belgilari   -   maydon   va   yuzalarni   rang   bilan   yoki   shtrixlar   bilan   ularni
xususiyatlarini ko’rsatish uchun qoplash. 
Shartli   belgilar   chizma   yuzasida   ma`lum   bir   tartibda   joylashtiriladi.   Masshtabsiz
grafiklarda belgilar erkin montaj, zonal va jadval turi ko’rinishida beriladi. Bu erda
grafikani yorqinlashtiruvchi vosita sifatida rangdan foydalaniladi. 
Zonal   to`ri   -   berilgan   maydonni   bo’laklarga   bo’lib,   har   bir   bo’lakka   maxsus
qiymatni   biriktirib   qo’yish.   Har   bir   zona   gorizontal   yoki   vertikal   polosa   shaklida
bo’lib, o’z sarlavhasiga ega bo’ladi.
Jadval to`ri - bu o’zaro kesishuvchi zonalarning kombinatciyasidan iborat. 
Grafiklar tuzishda, ya`ni uning texnologik asoslarini qurishda – grafik muharrirda
chiqariladigan   chizmalar   sonini   ham   nazarda   tutish   kerak.   Bu   erda   quyiladigan
asosiy talab – grafik muharrir tomonidan ko’rsatiladigan kompleksning eng asosiy
qism   detallari   va   soyasi   birinchi   navbatda,   ikkinchi   navbatda   ikkinchi   darajali
detallar, uchinchi navbatda yordamchi detallar kursatiladi va xakozo.
Grafikning yuklamasini kamaytirish quyidagi usullar bilan amalga oshiriladi:
1.   Ketma   -   ket   detallashtirish   usuli   (bitta   grafik   o’rniga,   dastlabkiga   o’xshash
grafiklar seriyasini chizish);
2.   Ulanish   usuli   (umumiy   tizimga   birlashtirilgan   va   bir   necha   turli   nuqtalardan
olingan tasvir); 
3. Asosiy kontur usuli (umumiy konturga ega bo’lgan grafiklar seriyasini tuzish va
har bir grafikka o’z xarakteriga mos keluvchi chizmalar chizish);
4. Oddiy solishtirish usuli (bir - biriga bog’liq bo’lmagan, biroq bir xil qoidalar 
asosida tuzilgan grafiklarni to’plash). 
Avtomatik animatsiya va ularning turlari..  
Kompyuter   tasvirlariga   bo’lgan   qiziqish,   ularda   juda   katta   hajmdagi   ma`lumotlar
saqlanishi   bilan   izohlanadi:   tasvirlarni   yaqqol   namoyish   etish   imkoniyati   mavjud
bo’lib,   ularni   tahlil   etish   uchun   axborot   texnologiyalari   sohasida   maxsus   bilimlar
talab qilinmaydi. Kompyuter   grafikasi   mustaqil   yo’nalish   sifatida   XX   asrning   60-yillarida   paydo
bo’ldi   va   maxsus   amaliy   dasturlar   paketi   ishlab   chiqildi.   O’sha   paytda   kesmalar
yordamida chizish, ko’rinmas chiziqlarni o’chirish, murakkab sirtlarni akslantirish
usullari,   soyalarni   shakllantirish,   yoritilganlikni   hisobga   olish   tamoyillari   ishlab
chiqilgan edi.  Bu  yo’nalishdagi   ilk  ishlar  vektorli  grafikani  rivojlantirishga  ya`ni,
chiziqlarni   kesmalar   orqali   chizishga   yo’naltirilgan   edi.   70-yillardan   boshlab
nazariy   va   amaliy   ishlarning   aksariyati   fazoviy   shakl   va   ob`ektlarni   o’rganishga
qaratildi. Bu yo’nalish uch o’lchovli grafika (3D) nomi bilan ataladi. Uch o’lchovli
tasvirlarni modellashtirish fazoning va jismlarinnig uch o’lchovliligini, kuzatuvchi
va   yoritish   manbalarining   joylashishini   hisobga   olishini   talab   etadi.   Murakkab
sirtlarni   akslantirish,   releflar   va   ularning   yoritilganligini   modellashtirish   bilan
bog’lik   masalalarning   paydo   bulishi   uch   o’lchovli   grafikaga   bo’lgan   ehtiyojni
yanada oshirdi. 
90-yillarda kompyuter grafikasining qo’llanish sohalari ancha kengaydi, ya`ni uni
keng   tadbiq   qilish   imkoniyatlari   paydo   buldi.   Natijada   kompyuter   grafikasini
faoliyati   dasturlash   va   kompyuter   texnikasi   bilan   bog’liq   bo’lmagan
mutaxassislarining   ish   vositasiga   aylandi.   Kompyuter   grafikasining   yangi
yo’nalishlardan   biri   haqiqiy   tasvirlarni   shakllantirishning   uslub   va   tamoyillarini
ishlab chiqishga bag’ishlangan. Bu tamoyillarga ko’ra tasvirlarin bevosita kuzatish
yoki optik qurilmalar yordamida ro’yxatga olish imkoniyati mavjud bo’lishi kerak.
Shunday   tasvirlarga   extiyoj   dizayn,   arxitektura,   reklama   va   boshqa   sohalarda
paydo   bo’ldi.   EHMlar   funktcional   imkoniyatlarining   kengayishi   kompyuter
grafikasining   rivojlanishiga   asos   yaratdi   va   tasvirlar   animatciyasini   ta`minlovchi
tizimlar yaratilishiga olib keldi.   Bunday tizimlarni quyidagi uchta guruhni ajratish
mumkin:
 kimyo,   tibbiyot,   astronomiya   va   boshqa   sohalardagi   jarayonlarni
ko’rgazmali namoyish etish; 
 harakatdagi   holatlar   tasavvurini   (imitatciya)   paydo   etuvchi   tizimlar
(kompyuter o’yinlari va boshqalar); 
 kino va televideniya uchun tasvirlar tayyorlovchi tizimlar.  Aynan   shu   yo’nalishlarda   kompyuter   grafikasini   rivojlantirishda   asosiy
qiyinchiliklarga duch kelindi. Ular uchun modellarning yuqori aniqligidan tashqari
EHM imkoniyatlariga ham yuqori talablar qo’yiladi. 
Kitobxonlar   e`tiboriga   taklif   etilayotgan   ushbu   o’quv   qo’llanmada   kompyuter
grafikasining
 Nuqtali (rastrli); 
 Ob`ektli (Vektorli); 
 Fraktal turlari haqida boshlang’ich tushunchalar keltirilgan. 
Injenerlik   grafikasida   ilk   bor   haqiqiy   ob`ektlarini   uch   o’lchovli   koordinatada
modellashtirish   imkoniyati   tug’ildi.   Injenerlik   grafikasi   tasvirlarni   avvalo   o’zaro
tutashtirilgan   karkas   shaklidagi   rasmlardan   boshlab   zamonaviy   murakkab
ob`ektlarni   ekranda   turli   ranglarda   va   turli   ko’rinishdagi   tasvirlarini   olishgacha
bo’lgan rivojlanish bosqichini bosib o’tdi. 
Yuqorida   aytib   o’tilganidek,   ko’rgazma   grafika   tijorat   va   namoyish   grafikasining
yig’indisidan   iborat.   Shunday   qilib   ko’rgazma   grafigi   tijorat   va   namoyish
grafikalarini   bazaviy   funktciyalari   to’plamidan   iborat   va   u   quyidagi   uch   xil
masalani echishga imkon beradi:
 grafika va diagrammalar bilan ishlash; 
 tasvirlarni taxrirlash va saqlab ko’yish; 
 kurgazma materiallarini rejalashtirish va tayyorlash.  Xulosa
Kompyuter   texnologiyasining   rivojlanishi   hozirgi   zamonda   ixcham   va
bejirim,   foydalanuvchi   uchun   qulay   bo’lgan   harakatli   dasturlar   yaratilish
imkoniyatini  yaratmoqda.  Bu   yaratilgan   dasturlar     Netscape   Navigatir   (NN)  bilan
birga   ishlashdan   tashqari,   Internet   Explorer   (IE)   bilan   ham   ishlaydi.   Micromedia
k о mp а niyasi t о m о nid а n shunday programmalardan biri    Flash    p а k е t pr о gr а mm а si
yar а tilgan   bo’lib,   bu   programma   texnik   WEB-dizayn   vositalarining   to’liq
imkoniyatidan foydalanish imkoniyatini beradi.
Bu pr о gr а mm а ning imk о niyatl а ri jud а  k е ng bo’lib, bund а  h а r а k а tl а r va    t о vushl а r 
100 kb f а yl h а jmnigina eg а ll а ydi. 
Flash    quyid а gi imk о niyatl а rg а  eg а :  
- Yar а til а yotg а n f а ylni h а jmi kichikligi v а  Flash d а sturining t а rm о qd а n t е z 
yukl а nuvch а nligi. Flash d а  v е kt о rli f о rm а t qo’ll а ng а nligi s а b а bli, und а  f а yll а r 
siqil а di v а  shuning uchun f а yl h а jmi k а m а yadi; 
- Br а uz е rl а r  о r а sid а gi b о g’liqlik, ya’ni Flash IE, NN l а r bil а n birg а  ishl а ydi; 
- B о shq а ruv tilining qudr а tliligi. Micromedia Flashd а  m ах sus d а sturl а sh tili 
ishl а tilinib, bund а  bajaruvchi o’z s ах if а si uchun qul а y imk о niyatl а rd а n 
f о yd а l а nishi mumkin, ya’ni m а ssivl а r, t а kr о rl а nish, f о rmul а l а r v а  sh а rtl а rd а n 
to’liq f о yd а l а nish mumkin; 
- Go’z а lligi. Flashd а   о ddiy sh а r yoki i х tiyoriy sh а kl h а m jud а  chir о yli r а ngl а r bil а n
t а svirl а nishi mumkin. 
- Qul а yliligi. Flashd а n  о ddiy r а sm chizishni bilg а n h а r q а nd а y o’quvchi 
f о yd а l а nishi mumkin; 
- Bajaruvchil а rning ko’pligi.  А g а r foyd а l а nuv-chig а  gr а fikli, t о vushli v а  kichik 
h а jmli f а yll а r k е r а k bo’ls а , und а  Flashning t е ngi yo’q. Flash    d а sturi Windows 
95/98/NT/2000 uchun ishl а ydi. 
-    Flash    int е rf е ysi jud а  qul а y v а   о ns о n. 
  Micromedia k о mp а niyasi t о m о nid а n Flashning bir qancha versiyalari yaratildi.  Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati:
1. Kenneth C.Loudon, Jane P.Loudon. Management Information Systems. New
York, 2016. Page 669. 
2. S.S.Gulomov,   B.A.Begalov.   Informatika   va   axborot   texnologiyalari.
Darslik.-T.: “Fan”. 2010.- 628 bet. 
3. Informatsionnie   texnologii   v   ekonomike   i   upravlenii:   uchebnik   /pod   red.
prof. V.V. Trofimova. 2-e izd., pererab. i dop.- M.: Yurayt, 2016.- 482 s. 
4. Avtomatizirovannie informatsionnie texnologii v ekonomike: uchebnik / Pod
red. prof. G.A. Titorenko. 2-e izd. Pererab. i dop. - M.: Yuniti, 2015. -399 s. 
http://fayllar.org

MAVZU: ADOBE FLASH DASTURI TO’G’RISIDA UMUMIY MA’LUMOT Reja: Kirish 1.Adobe Flash dasturi haqidaa 2. Adobe Flash dasturi vazifasi 3. Adobe Flash dasturi interfeysi. Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish Jahonda yarim million odamlar Flash tehnologyasidan chiroyli bo’lgan Web resurslar yaratishda foydalanadi. Dizaynerlarni Macromedia Flash grafika yaratishni yangi imkonyatlari uziga tortadi, professional darajadagi yaratuvchial а r bo’lsa uzlari hoqlagancha skriptlarni,shakl va server imkonyotlaridan foydalanib ilovalar yoratishi qodir. Macromedia Flash foydalanuvchi esida qoladiganday Web-saytlarni yaratadi. Bu vosita yordamida vektor grafikasi va rast tasvirlarni bir-biriga utish imkonyatlari bor obozlar qoshish, animatsyalar yaratish va h ega. Macromedia Flash Web sahifalarni yaratganda qul keladi import qilish imkoniatiga ham ega Macromedia Flash katta imkoniatlarga ega bulib Macromedia Generator bilan ham uz- ora boglangan bo’ladi. Adobe Flash dasturi haqida Rasmlarni chizish uchun Flash (drawing tools) asboblarini foydalaning. Rasmlarni hoqlagan vektorli muharrirlardan Macromedia FreeHand, Adobe Illustrator, va Adobe Photoshopdan rastrli tasvirlarni va h. dasturlardan import qilish mumkin Flash da rasm chizish osan fahat asboblar yordamida,ajratish,boglash va bulaklarga bulish amallarinin bajarib bilsangiz buldi. Asboblar panelidan hoqlagan asbobni tanlang . Tanlangan asbob turiga qaray asboblar paneli ko’rinishi uzgaradi.Bu uzgarishlar tanlangan asbob bilan nima ishlash kerakligini kursatadi. Masalan, Qalamni tanlaganigizda qalinligini, rang, chiziq styili va sizlar avtomat tarizda doyra (smoothed) yoki uchqir (straightened) ishlash imkoniatiniberadi. Flashda chiziqlar chizganingizda egrilarni uzi turgilaydi, bu uzingizda havalo, egrilarni to’grilangan ko’rinishida yaki siz chizgan ko’rinishda qoldirilishi ham mumkin. Bu amallar menudan tanlanilib bajariladi. Shu bilan birga chiziq rangi,qalinligi,stylini tanlashingiz mumkin. Qalam yordamida to’gri ciziqlarni , egri chiziqlarni ham chizadi.

Flash asosiy geometrik shakllarni avtomatik tarizda qabul qiladi, siz uzingizga kerakli bo’lgan egri chiziqni ham tanlashinghiz mumkin. Bularga quchimcha chiziq shaklini hoqlagan vaqtda o’zgartirishingiz mumkin.. Chiziqlarni uchta xossasi bor : rangi,qalinligi,styli. Qalamni imkoniatlaridan foydalanib chiziqni tashqi ko’rinishini o’zgartirsa ham bo’ladi. Siz chiziq rangini tanlshingiz va ruyhatdan hoqlagan rangni tanlash, yoki ikonkali palitraga sichqoncha bilan chertish orqali rang tanlshimiz mumkin. Bulardan tashqari quyidagilardan foydalangan holda ham rang tanlash mmkin: Qalamni menuchasi Bu menuda quyidagilarni bajarsa bo’ladi.

Straighten(выпрямление) chiziqlarni va egrilarni tugralash xossasiga ega. Agarda siz bu optsyani tanlab va rgri chiziq chizib sichqonchani qoyib yubarsangiz,u zigzag ko’rinishigq aylanadi Smooth (сглаживание) chiziqlarni to’grilash xossasiga ega emas fahat tekislaydi. Siz bu optsani tanlab zigzag ko’rinishidagi chiziqni chizsangiz, u tulqinsimon ko’rinishga keladi. ( silliqlanadi) Ink (чернила) cizqialarni siz chizgan ko’rinishta qoldiradi. Oval Oval va doyralarni chizadi. Sichqoncha yordamida diagonal boyicha bochlangich nuhtadan oxirgi nuhtagacha ko’rsatiladi.Agarda "магнит" bosilsa sizda doyra paydo bo’ladi, kursor atrofidagi aylana qoraroh bulib kattalashadi. Rectangle kvadrad va to’griturtburchaklarni chzadi. Agarda " магнит " bosilga bo’lsa kvadrad paydo bulishdan Chiziq qalinligi Bu optsyadan foydalanganda qalam uchun yana menu ochiladi. Chiziqlarniqalinligi soch qalinligidan 10 poitgacha (points) bo’ladi. Vaqt diagrammasi. Kadrli animatsiya. Adobe Flash dasturi yordamida xam animatsiya va takdimot fayllarni yaratishimiz mumkin. Ammo Power Point ga karaganda Macromedia Flash dasturda yaratilgan animatsiya fayllari tulik siz tomoningizdan yaratiladi va animatsiyalashtiriladi. Shu bilan birgalikda bu dasturda aktiv elementlar bilan ishlash va dasturlash imkoniyatlari mavjud. Asosan Macromedia Flash dasturida kichik animatsiya fayllari (kliplar), Internet saxifalar, elektron kullanmalar va ... Flash dasturda yaratilgan fayllar uzining original, ishlash soddaligi , yaratilish murakkabligi, tezkorligi, multimediya jixozlanganligi va xajm buyicha kichikligi bilan kuzga tashlanishadi. Dasturni ishga tushirish uchun Windows ning PUSK tugmasining PROGRAMMI bulimining Macromedia gruruxi ichidagi Macromedia Flash buyrugini tanlaymiz. Natijada ekranda kuyidagi dastur oynasi xosil kilinadi.

Flash dasturida ishlash uchun biz bir nechta yangi tushunchalar bilan tanishimiz zarur. Bular: Flash belgisi, grafik tasvir (simvol), animatsion klip, aktiv tugma, ssena, kadr, boshkaruv kadr, vakt-chizgichi, va katlam. Vakt-chizgichi (TimeLine - Vremennaya shkala) - Flash dasturida animatsiya xarakatlarni yaratishida asosiy ish kuroli. Ushbu soxada katlam va kadrlarni kurishimiz va ular ustidan xar xil amallarni bajarishimiz mumkin. Vakt-chizgich orkali katlamlarni joylashuvi va turi, kadrlar turi (boshkaruv va avtomatik yaratilgan kadrlar) va ulardagi action dasturlash skriptlar mavjudligini kurishimiz va sozlashimiz mumkin. Ushbu soxaning chap tomonda katlamlar soxasi, ung tomoda esa shu katlamlardagi kadrlar soxalari joylashgan. Vakt-chizgichning chap (katlamlar) tomoni - ustuni katlam kurinishi yoki kurinmasligini, - ustuni katlamni uzgartirish mumkinligi yoki mumkin emasligi va - ustuni katlam elementlari tulik yoki fakat chegaralari kurinishini uzgartirishga yordam beradi. -tugmasi yangi katlam yaratish, - tugmasi xarakat trayektoriyasi katlamni yaratish, - tugmasi katlamlar uchun papka yaratish, - tugmasi esa tanlangan katlamni uchirish amallarni bajaradi. Vakt-chizgichning ung (kadrlar) tomoni Vakt-chizgichnining ung tomonning pastki kismidagi joylashgan - soxasi bosh kadrga utish, kushni kadrlarni yoki ular chegaralarini kursatish xamda bir nechta kadrlarni bir paytda taxrirlash tugmalari, - сохаси эса нечанчи кадр танланган , кадрлар тезлиги ва нечанчи секундда жойланишимизни курсатувчи тугмалари . Belgilar va misollar. Flash kutubxonasi bilan ishlash. Elektron grafikni tuzish va uni tushunish uchun grafika elementlari ma`nosi va ularni turli holatlarda qo’shilishini o’rganish muhim hisoblanadi. Straighten(выпрямление) chiziqlarni va egrilarni tugralash xossasiga ega. Agarda siz bu optsyani tanlab va rgri chiziq chizib sichqonchani qoyib yubarsangiz,u zigzag ko’rinishigq aylanadi Smooth (сглаживание) chiziqlarni to’grilash xossasiga ega emas fahat tekislaydi. Siz bu optsani tanlab zigzag ko’rinishidagi chiziqni chizsangiz, u tulqinsimon ko’rinishga keladi. ( silliqlanadi) Ink (чернила) cizqialarni siz chizgan ko’rinishta qoldiradi. Oval Oval va doyralarni chizadi. Sichqoncha yordamida diagonal boyicha bochlangich nuhtadan oxirgi nuhtagacha ko’rsatiladi.Agarda "магнит" bosilsa sizda doyra paydo bo’ladi, kursor atrofidagi aylana qoraroh bulib kattalashadi. Rectangle kvadrad va to’griturtburchaklarni chzadi. Agarda " магнит " bosilga bo’lsa kvadrad paydo bulishdan Chiziq qalinligi Bu optsyadan foydalanganda qalam uchun yana menu ochiladi. Chiziqlarniqalinligi soch qalinligidan 10 poitgacha (points) bo’ladi. Vaqt diagrammasi. Kadrli animatsiya. Adobe Flash dasturi yordamida xam animatsiya va takdimot fayllarni yaratishimiz mumkin. Ammo Power Point ga karaganda Macromedia Flash dasturda yaratilgan animatsiya fayllari tulik siz tomoningizdan yaratiladi va animatsiyalashtiriladi. Shu bilan birgalikda bu dasturda aktiv elementlar bilan ishlash va dasturlash imkoniyatlari mavjud. Asosan Macromedia Flash dasturida kichik animatsiya fayllari (kliplar), Internet saxifalar, elektron kullanmalar va ... Flash dasturda yaratilgan fayllar uzining original, ishlash soddaligi , yaratilish murakkabligi, tezkorligi, multimediya jixozlanganligi va xajm buyicha kichikligi bilan kuzga tashlanishadi. Dasturni ishga tushirish uchun Windows ning PUSK tugmasining PROGRAMMI bulimining Macromedia gruruxi ichidagi Macromedia Flash buyrugini tanlaymiz. Natijada ekranda kuyidagi dastur oynasi xosil kilinadi.