Mavzu: Flash dasturi bilan ishlash asoslari Reja: • 1) Flash haqida malumot . • 2) Flash dasturining asosiy interfeysi • 3) Flashning ish maydoni • 4) MACROMEDIYA FLASH da animatsiya yaratish.

Flash dasturida ishlashni òrganish uchun avvalo uning interfeysi bilan tanishish lozim. Agar Macromedia firmasi tomonidan yaratilgan biror -bir dasturiy ta’minotlar (masalan, Dreamweaver muxarriri) bilan tanish bòlsangiz Flashni interfeysini òzlashtirish unchali k murakkab bòlmaydi. Agar Macromedia tomonidan yaratilgan uskunalarni òzlashtirishni aynan Flash dasturidan boshlasangiz, u holda uning menyulari, uskunalari va ob’ekt xususiyatlar paneli va boshqalarning kòrinishi Windowsning amaliy dasturlarinikidan fraq qiladi. Masalan, aksariyat Windowsdagi 5 amaliy dasturlarda (ofis majmuasi) uskunalar paneli tarkibini boshqarish buyruqlari “View” menyusiga kiradi. Flash dasturida esa bu buyruqlar “Window” menyusida joylashtirilgan. Tahrirlanayotgan obyekt xu susiyatlar panelining kòrinishi ham Flash dasturiga xosdir. Lekin bu turdagi yangiliklar unchalik ham qiyinlik tug`dirmaydi. Muharrirning foydalanuvchi interfeysini tashkil etilishi umumiy holda Windows dasturlar kabi standart kòrinishga egadir, oynanin g yuqori qismida sarlavha, menyular tòplami, asosiy buyruqlar joylashtirilgan uskunalar paneli va boshqalar. Muharrirda yangi vaqt diagrammaning kòrinishi mavjud. Muxarrirni ilk bor ishga tushirganda asosiy oyna ustidan qòshimcha muloqot oynasi naydo bò ladi. Bu oyna sizga ish boshlashni òzinigiz xohishingiz bòyicha sozlash imkonini beradi. Bu muloqot oynasida 3 ta Open a Recent Item (oxirgi flash faylni ochish), Create NEW (yangi fayl yaratish), Create form Template (shablondan foydalanib fayl yaratish) bòlimlari bor. Bu muloqot oynasidan keraklisini tanlab olish mumkin. Aksiryat holatlarda Create NEW -> Flash document bandi tanlanadi va ekranga Flash dasturining asosiy oynasi hosil bòladi. 1-rasm. Flash dasturining asosiy interfeysi Flash dasturinin g asosiy oynasi menyular, uskunalar, obekt xususiyatlar va qòshimchalar, ishchi maydon kabi 4 ta asosiy sohalardan iborat. Flash dasturining menyusi 10 bòlimdan iborat bòlib, ular quyidagi jadvalga keltirilgan vazifalarni bajaradi.

1- jadval Flash dasturining menyu bòlimlarining vazifalari T.r. Nomi vazifasi Yangi Flash hujjat yaratish, ochish, yopish, xotiraga olish 1 Файл usullari, tasvirlarni import va eskport usullari, publikatsiya, sahifaning xususiyatlari kabi ishlarni amalga oshiradi. 6 Flash hujjatdagi tahrirlash ishlarini amalga oshirish (bekor 2 Правка qilish, qaytarish, nusxalash, qirqish, qòyish usullari, qidirish usullari va boshqalar ) Flash hujjatning kòrinishini òzgartirish amallarini bajaradi 3 Вид (masalan, òlchamini kattalashtirish yoki kichiklashtirish, chegaralash va boshqalar) Flash hujjatga qòyiladigan obyektlar qòyish (yangi belgi – 4 Вставить rolik, tugma, tasvir va boshqalari) Flash hujjatdagi obyektlarni tahrirlash, òzgartirish 5 Изменить amallarini bajaradi. Flash hujjatdagi matnlarning yozuvi, òlchami, stil i va 6 Текст boshqa amallarni bajarish uchun mòljallangan. Flash hujjat uchun turli buyruqlarni bajartirish va natijalar 7 Команды olish uchun mòljallangan. 8 Контроль Flash hujjatni boshqarish amallari uchun mòljalllangan. Flash interfeysining kòrinishi ustida amallarni bajarish

9 Окно uchun mòljallangan. 10 Пмощь Flash hujjat bòyicha yordam tizimi. Flashning uskunalar paneli Flash dasturining uskun alar paneli tasvirlarni yaratish va tahrirlash kabi amallarni bajarishga yordam beradi. Uning tarkibiga quyidagi jadvalda keltirilgan uskunalar kiradi. Tahrirlash uskunalari paneli asosiy ekranni chan tomonida joylashadi. Unda asosan grafik obyektlar yarat ish va tahrirlash uchun mòljallangan uskunalar joylashtirilgan. Bu uskunalarning kòchiligi foydalanuvchiga grafik muxarrirlari (masalan, Paint) bilan ishlash jarayonidan tanishdir. Foydalanuchvchiga qulaylik tug`dirish uchun uskunalar paneli tòrt qismga bò lingan. Tools ( Инструменты ) – bu qismda aniq uskunalar joylashtirilgan. Bu uskunalarni tanlash va chizish uskunalari tashkil etadi. View ( Просмотр ) – ish stolidagi tasvirni kòrishni boshqarish vositalari joylashtirilgan. View ikki uskunadan iborat: H and Tool - bu uskuna tanlanganda maxsus rejim yoqiladi, bu rejimda sichqoncha yordamida ish maydonini turli yònalish bòyicha siljitish mumkin; Zoom Tool – bu uskuna tanlanganda ish maydonidagi tasvirni tez masshtablash rejimi yoqiladi. Bu rejim yoqilganda Options maydonida ikki qòshimcha uskunasi naydo bòladi, bu uskunalar masshtablash yònalishini (kattalashtirish yoki kichiklashtirish) òzgartirish imkonini beradi. Colors ( Цвета ) – bu erdagi uskunalar chegara va maydon asosining rangini bir - biridan alohida òzgartirish imkonini beradi. Options ( Установки ) – tanlangan uskuna uchun qòshimcha parametrlarni òrnatish elementlari joylashtirilgan. Qòshimcha parametrlari bòlmagan uskunalar uchun Options maydoni bòsh qoladi. Flashni avvalgi variantla riga nisbatan, chizish uskunalarini ayrim parametrlarini òrnatish xususiyatlar inspektori paneli yordamida ham amalga oshirish mumkin. Har 7

bir uskunani sozlashni òziga xos tomonlari keyingi mavzularda kòrib òtiladi. Agar zaruriyat tugìlsa uskunalar panelini oynadan «uzish» va istalgan joyga joylashtirish mumkin. Flashning ish maydoni Ish maydon interfeysning markaziy qismida joylashg an. Ish maydonda obyektlarni tahrirlashning barcha amallarni bajariladi. Ish maydonining yuqorisida uskunalar paneli joylashtirilgan. Bu panelda quyidagi interfeys elementlari joylashgan (2 - rasm, chapdan òngga): 2-rasm. Oynalarni boshqarish · Yònalish li tugma - butun sahnani tahrirlash rejimiga qaytish imkonini beradi va faqat agar siz alohida elementni tahrirlash rejimida bòlsangiz ishlaydi; · tahrirlanayotgan sahna (simvol joylashtilgan sahnani) nomi yozilgan matnli maydon; roliklarin sahnalariga avtomatik ravishda Цсена (Scene) nomi va sahna tartib nomeri beriladi; · tahrirlanayotgan simvol nomi yozilgan matn maydoni. Agar simvol òz ichida boshqa simvollardan tashkil tongan bòlsa u holda ichma -ich joylashgan simvolni tahrirlashga òtilsa panelda simvollar nomidan iborat zanjir hosil bòladi; · sahnani tanlash tugmasi bosilganda rolik sahnalaridan iborat ròyxatli menyu ochiladi; · simvolni tanlash tugmasi bosilganda rolik simvollaridan iborat ròyxatli menyu ochiladi. · ish maydonining masshtabini tanlash ròyxati, bu ròyxatdagi kòrsatkichlarni òzgartirish mumkin. Ish maydonining xohlagan joyida sichqonchani òng tugmasi bosilganda lokal menyu ochiladi, bu menyu ish maydoni va turli rolik parametrlarini òzgartirish uch un asosiy buyruqlardan iborat. 9 Scene (sahna) buyrugìni tanlanganda nomi Scene nomli panel naydo bòladi, bu panel rolik sahnalari bilan ishlash uchun mòljallangan. Uning yordamida quyidagi amallarni bajarish mumkin: · roliklar sahnalari ròyxatini k òrish; sahnalarni ròyxatdagi joylashuvi rolikdagi ketma - ketlikka tòg`ri keladi; · rolikni xohlagan sahnasiga òtish; · tanlangan sahnani nusxasini olish. (panelni pastki qismidagi tugma bosiladi, nusxa ròyxatga sahnaning haqiqiysidan sòng joylashtiri ladi); · yangi sahna qòshish (sahna ròyxatda tanlangan sahnadan keyin joylashadi); · tanlangan sahnani òchirish va boshqa amallar; Ish maydoning markaziy qismida montaj stoli (Stage) joylashgan. Montaj stolining òlchami va rangi rolikni namoyish v aqtidagi ekran òlchami va rangiga tòg`ri keladi. Bir vaqtda montaj stolida faqat bir sahna joylashishi mumkin. Flash kòp hujjatli interfeys - MDI (Multi Document Interface) texnolgiyasidan foydalaniladi. Bunday ish modeli bir asosiy oyna ichida bir nechta fayllar - qòshimcha oynalarni tahrirlash uchun ochish imkoni borligini bildiradi. MDI bir