Informatika va axborot texnologiyalari fanidan nazorat qilish shakllari va turlari Raja 1 O’quv fani (moduli) ning maqsad va vazifalari 2Turbo Pascal dsasturlash tilida misol va masalalarni ishlay olishi: 3 Moduldan foydalanish 4 Xulosa 5 Foydalanilgan adabiyotlar

O’quv fani (moduli) ning maqsad va vazifalari ,o’zlashtirish natijasi Kasb   hunar kollejida  o‘qitiladigan  Informatika  umumiy  o‘rta  ta’lim  maktablaridagi informatika  o‘quv  kursining  uzviy  davomi  hisoblanadi.   U,  ayniqsa,  9–sinfdagi informatika  o‘quv  fani  bilan  mantiqan  bog‘langan  bo‘lib,  yagona  o‘quv  kursini tashkil  etadi.   Kasb-hunar  kollejlarida  «Informatika  va  axborot  texnologiyalari» fanini   o‘qitishning   bosh maqsadi   o‘quvchilarga   informatika   va   axborot texnologiyalarini  kasbga  yo‘naltirilgan  holda  o‘qitish,  asosan  ularning  amaliy jihatlari  haqida  bilim  berish,  zamonaviy  kompyuterlarning  dasturiy  ta’minoti,  shu jumladan,  amaliy  va  xizmat  ko‘rsatuvchi  dasturlar  bilan  ishlash  malakasini  hosil qilish,  axborot–kommunikastiya  texnologiyalaridan  o‘z  kasbiy  faoliyatlarida  unumli foydalana  olish  ko‘nima  va  malakalarini  shakllantirishdan  iborat   .Umumiy  o‘rta ta’lim  maktablaridan  farqli  ravishda  kasb  – hunar  kollejida  o‘quvchilarning  mustaqil bilim  olishi,  mantiqiy  tafakkurini  rivojlantirish  o‘qituvchining  diqqat  markazida bo‘lmog‘i  kerak.  Shu  maqsadlarni  ko‘zlab  pedagogik  jarayonda  ma’ruza,  seminar munozara,  konferenstiya,  muammoli  hamda  va  boshqa  noan’anaviy  darslardan, o‘qitishni   faollashtiruvchi   metodlardan   keng   foydalanish   kerak.. Shu  bilan  bir  qatorda  mavzular  mazmuni  bilan  aloqador  turli  manbalar  ustida mustaqil  ishlash,  Internet  ma’lumotlaridan  tabiiy  ob’ektlardan   keng  foydalanish , ular  ustida  kuzatish,  tajribalar  olib  borish,  laboratoriya,  amaliy  mashg‘ulotlar, ekskursiyalar   o‘tkazishga   ham   alohida   ahamiyat   berish   zarur. Kasb-hunar  kollejida  kimyoni  o‘qitish  yagona  o‘quv  dasturi  asosida  tashkil  etilsa ham  u ikki  yo‘nalishda  amalga  oshiriladi.Yuqoridagilardan  tashqari  o‘quvchilarning qobiliyatlari,  qiziqishlarini  hisobga  olgan  holda  ular  bilan  induvidual  ishlash  sinfdan tashqari  mashg‘ulotlar   olib  borishi ,  adabiyotlar  tavsiya  etish,  kechalar  o‘tkazishni rejalashtirish   lozim.Kasb-hunar   kollejida   kimyoni   o‘qitish   O‘zbekiston Respublikasining  «Ta’lim  to‘g‘risida»  gi  qonuni,  Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturi asosida  olib  boriladi. Vazifalari

axborotni turlari,  ularni  tasvirlash,  saqlash,  ishlov  berish  va  uzatish  yo‘llarini, axborotning  sifat  ko‘rsatkichlari,  jamiyatda  axboriy  jarayonlar,   axborotlashgan jamiyat ,  axboriy  madaniyat,  jamiyatni  axborotlashtirishning  xuqukiy  asoslari, axborotlashgan  jamiyatning  moddiy  va  texnologik  negizlari,  jamiyatning  axborot resurslari,  axborot  xavfsizligi,  axboriy  xuquq  va  etika,  o‘z  kasbiy  faoliyatda axborotning  roli  va  ahamiyatini,  informatika  va  axborot  texnologiyalarining axborotlashgan  jamiyatdagi,  hususan  o‘z  kasbiy  soxasidagi  o‘rni,  roli  va  vazifalarini bilishi  va  ular  haqida  tushunchalarga  ega  bo‘lishi; tizimli  dasturiy  ta’minot  va  uning  turlarini,  operastion  tizim  va  uning  qobigi  ostida ishlovchi  dasturlarni  bilishi   va  ular  bilan  ishlay  olishi ,  zamonaviy  operastion tizimlar  haqida  ma’lumotlarga  ega  bo‘lishi,   WINDOWS   operastion  tizimining  yangi versiyalarida  ishlay  olishi,  LINUX-operastion  tizimi,  uning  imkoniyatlari, qo‘llanilish  doirasi,  hususiyatlari  va  afzalliklari  haqidagi  bilimlarga  ega bo‘lishi;grafik  ob’ektlar  va  ularni  kompyuterda  tasvirlash   usullarini ,  kompyuter grafikasi  va  uning  turlarini,  tasvirlarni  grafik  muxarrir  uskunalari  (skaner,  grafik planshet)  yordamida  kiritish  va  qayta  ishlash  yo‘llarini,  rastrli  va  vektorli grafikaning  dasturiy  ta’minotini  bilishi,  PhotoShop,  CorelDraw  dasturlaridan  birida ishlay  olishi,  ikki  va  uch  o‘lchovli  grafika  xaqida  bilimga  ega  bo‘lishi  va  o‘z  kasbiy faoliyatida  grafik  dasturlaridan  foydalana  olish  malakalariga  ega  bo‘lishi;amaliy dasturlar  va  ularning  turli  kasbiy  sohalarda  qo‘llalanilishi,  nashriyot  tizimlari  hakida ma’lumotga  ega  bo‘lishi,  o‘z  kasbiy  sohasi-dan  kelib  chiqqan  holda  turli  soxalarda qo‘llaniladigan  dasturlar  (PageMaker,  1S:  Bugalteriya,  BEM,  muhandislik  grafikasi dasturlari  – AvtoCad,  MathCAD  va  boshqa  dasturlar)  haqida  ma’lumotga  ega bo‘lishi  va  ulardan  birida  ishlay  olish  malakalariga  ega  bo‘lishi; Turbo  Pascal  dsasturlash  tilida  misol  va  masalalarni  ishlay  olishi:

zamonaviy dasturlash  tillari  va  ularning  tasnifi,  dasturlash  tilining  asosiy tushunchalari   va  operatorlarini ,  obektga  mo‘ljallangan  dasturlash  xaqida  bilimga  ega bo‘lishi,  Delphi  dasturlash  tili  va  uning  ishchi  muhiti  bilan  ishlay  olishi, komponentlar  palitrasi  va  uning  bo‘limlari  va  ayrim  komponentlari  bilan  ishlay olishi,  Delphi  dasturi  strukturasi,  loyiha  va  modullar  tuzishga  oid  masalalarni  hal qilishni,  Delphida  prostedura  va  funkstiyalar  bilan  ishlay  olishi,  Delphi  dasturlash tilining  grafik  imkoniyatlari  oid  dasturlar  tuzish  va  ularni  kompyuterga  kiritib  taxlil qilish,  o‘z  kasbiy  sohasiga  oid  uncha  murakkab  bo‘lmagan  masalalarni  dasturini tuzish  va  kompyuterda  natijasini  ola  bilish  malakalariga  ega  bo‘lishi; Web-dizayn  va  uning  dasturiy  ta’minoti,  Flach  texnologiyasi  yordamida  Web-sahifa yaratish  va  bezashni,  Web-sahifalarga  rasmli,  grafikli  ma’lumotlarni  turli  usullarda joylashtirish  va  bezash  usullarini,  Web-sahifalarda  formalar  o‘rnatish  usullarini, tovushli  ma’lumotlarni  joylashtirishni,  Web-  sahifalar  orasida  aloqalarni  o‘rnatish imkoniyatlarini   bilishlari   va   amaliyotda   qo‘llay   olishlari; fayllarni  arxivlash  usullari  va  arxivator  dasturlar  bilan  ishlashni  bilishi; kasbiy   soxasiga   oid   sodda   masalalarning   modellarini   tuza   olishi; multimediya  texnologiyasi  va  telekommunikastiya   vositalarini  bilishi  va  ulardan foydalana  olish  ko‘nikmalariga  ega  bo‘lishi;shaxsiy  elektron  manzil  (elektron pochta)  ochish   va  u  bilan  ishlash,  Internet  tarmog‘ida  axborot  izlash tizimlaridanfoydalana  olish  malakalariga  ega  bo‘lish;Yuqoridagilardan  tashqari o‘quvchilarning  qobiliyatlari,  qiziqishlarini  hisobga  olgan  holda  ular  bilan induvidual  ishlash  sinfdan  tashqari  mashg‘ulotlar  olib  borishi,  adabiyotlar  tavsiya etish,   kechalar   o‘tkazishni   rejalashtirish   lozim.Kasb-hunar kollejida   informatika   o‘qitish  O‘zbekiston  Respublikasining  «Ta’lim  to‘g‘risida»  gi qonuni,  Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturi  asosida  olib  boriladi. Modulni  tashkil  etish  va  o’kazish  bo’yicha  tavsiyalar  

―Axborotlashtirish va  kutubxonashunoslik  kursi  ma‘ruza  va  amaliy  mashg‗ulotlar shaklida  olib  boriladi.  Kursni  o’qitish  jarayonida  ta‘limning  zamonaviy  metodlari, pedagogik  texnologiyalar  va  axborot-kommunikatsiya  texnologiyalari  qo’lanilishi nazarda  tutilgan:   -ma‘ruza  darslarida  zamonaviy  kompyuter  texnologiyalari  yordamida  prezentatsion va  elektron-didaktik  texnologiyalardan;   -o’tkaziladigan  amaliy  mashg‗ulotlarda  texnik  vositalardan,  ekspressso‗rovlar,  test so’rovlari,  aqliy  hujum,  guruhli  fikrlash,  kichik  guruhlar  bilan  ishlash,  kollokvium o’tkazish,  va  boshqa  interaktiv  ta‘lim  usullarini  qo’llash  nazarda  tutiladi.  Modulning o’quv  rejadagi  boshqa  modullar  bilan  bog’liqligi  va  uzviyligi   ―Axborotlashtirish  va  kutubxonashunoslik  moduli  mazmuni  o’quv  rejadagi ―Elektron  kutubxona  menejmeynti  va   ―Ma‘lumotlar  bazasini  boshqarish  tizimlari  o’quv  modullari  bilan  uzviy bog‗langan  holda  pedagoglarning  axborot-kutubxona  tizimlari  uchun  maxsus  dastur yaratish  bo’yicha  kasbiy  pedagogik  tayyorgarlik  darajasini  oshirishga  xizmat  qiladi. Modulning  oliy  ta limdagi  o’rni  Modulni  o’zlashtirish  orqali  tinglovchilar ‟ axborotlashtirish  va  kutubxonashunoslik  ta‘minotlarini  o’rganish,  amalda  qo’llash va  baholashga  doir   kasbiy  kompetentlikka  ega  bo’ladilar .