logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Umumiy
  4. Leykoz

Leykoz

Yuklangan vaqt:

16.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

176.123046875 KB
Ko'chirib olish
O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG `LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI SAMARQAND DAVLAT TIBBIYOT UNIVERSITETI DIPLOMDAN KEYINGI TA’LIM FAKULTETI KURS ISHI MAVZU: " Leykoz " 2024-Samarqand I. Kirish II. Asosiy qism 1. Leykemiya 2. O q qon kasalligining umumiy turlari 3. L eykoz sabablari 4. Leykemiya belgilari va alomatlari III. Tajribaviy qism 1. Tasxishlash 2. O q qon kasalligini davolash : B iologik terapiya va K imyoterapiya 3. M aqsadli davolash IV. Xulosa V. Foydalanilgan adabiyotlar I.Kirish Leykoz (leyko…), — qon ishlab chiqaradigan to qimalarning o sma ʻ ʻ kasalligi, bunda ko mik zararlanadi va normal qon hosil bo lishi jarayoni buziladi; ʻ ʻ qon yaratuvchi a zolarda yosh patologik hujayra elementlari o sib ketadi, limfa ʼ ʻ tugunlari va talok, kattalashadi, qonda o ziga xos o zgarish sodir bo ladi. Kasallik ʻ ʻ ʻ sababi to la-to kis aniqlanmagan. Leykozning kelib chiqishida virusli, endogen, ʻ ʻ kimyoviy va radiatsion nazariyalar mavjud. O tkir leykoz, surunkali miyeloleykoz ʻ (miyeloid turkumidagi xujayralarning hosil bo lishi buziladi) va boshqa shakllari ʻ farqlanadi. O tkir leykozga intoksikatsiya xos bo lib, asosan, temperatura ʻ ʻ ko tariladi, og iz bo shlig i va tomoqda yiringli-yarali jarayonlar, qonsirash ʻ ʻ ʻ ʻ kuzatiladi, asab sistemasi izdan chiqishi mumkin. Qon tarkibi o zgarib, bunda ʻ normo-, erito- va megaloblastlar ko payib ketadi. Periferik qonda ʻ anemiya, trobotsitopeniya, leykogramma o zgarishi, qon yaratilishining to satdan to xtashi ʻ ʻ ʻ va boshqalar kuzatiladi. Surunkali leykoz dastlab sezilmasligi mumkin. Quvvatsizlik, bosh aylanishi, ko p terlash, apatiya, bir oz harorat ko tarilishi ro y ʻ ʻ ʻ beradi. Bemorning suyaklari zirqirab og riydi, me da-ichak faoliyati buziladi; jigar, ʻ ʼ talok va limfa tugunlari kattalashadi. Og irroq (terminal) qollarda anemiya, ʻ trombotsitopeniya avj oladi. Leykotsitlar, xususan bazofil va eozinofillar soni ortadi. Qon va suyak punktatida yetilmagan yosh blastlar, ko mik punktatida ʻ krnning limfoid elementlari giperplaziyasn ro y beradi. Qonda donador leykotsitlar ʻ ko payadi, ba zan gemolitik sindrom (qarang ʻ ʼ Gemoliz ) kuzatiladi. Davosi. O tkir ʻ Leykozda va surunkali Leykoz zo riqqanda bemor kasalxonada davolanadi. ʻ Rentgenoterapiya, quvvatga kiritadigan, kamqonlikka qarshi dorilar buyuriladi, qon quyiladi. Hayvonlarda ham qon hujayralarining yetilish jarayoni buzilishi (anaplaziya) bilan kechadi. Leykoz bilan qoramol, qo y, echki, ot, cho chqa, it, mushukparranda ʻ ʻ kasallanadi. Hayvonlardan ko proq sigirlarda, parrandalardan tovuklarda uchraydi. ʻ Kasallikka radioaktiv nurlar, kimyoviy omillar, genetik buzilishlar, gormonlar balan-sining buzilishi va viruslar sabab bo lishi mumkin. ʻ II.Asosiy qism 1.Leykemiya Leykemiya (leykoz) yoki oq qon kasalligi — qon hujayralarining saratoni. Leykemiyada suyak iligida anomal qon hujayralari ishlab chiqariladi. Odatda, kasallik infeksiya bilan kurashish uchun mas’ul bo’lgan leykotsitlarning g’ayritabiiy turlari ishlab chiqarilishi bilan ifodalanadi. Oq qon kasalligida anomal hujayralar normal leykotsitlar kabi vazifalarni bajarmaydi. Tashhis klinik belgilarga va lab.da qon analizlariga qarab qo yiladi. Oldini olish:ʻ sog lom xo jaliklarda bu kasallikdan himoya choralari ko riladi. Qoramollar ʻ ʻ ʻ klinik-gemotologik tekshiruvdan o tkaziladi. Kasallik aniklansa, sog lomlashtirish ʻ ʻ tadbirlari ko riladi. Leykozga chidamli zotlar yaratiladi. ʻ Saraton hujayralari o’sib boradi va faol bo’linadi, qolgan qon hujayralari harakatiga xalaqit beradi. Natijada organizmning infektsiyalarga qarshi kurashish qobiliyatining pasayishi, qon ketishini nazorat qilish yo’qolishi va kislorod tashish qiyinchiligi kuzatiladi. 2. O q qon kasalligining umumiy turlari Patologiya qanday tezlikda rivojlanishi va qanday g’ayritabiiy hujayralar paydo bo’lishiga asoslanib bir nechta turga bo’linadi. Leykemiyaning to’rt eng keng tarqalgan turiga quyidagilar kiradi:  O’tkir limfositar leykoz (O’LL);  Surunkali limfositar leykoz (SLL);  O’tkir mieloid leykoz (O’ML);  Surunkali mieloid leykoz (SML. Kasallik tez rivojlansa, o’tkir oq qon kasalligi deb ataladi (shuningdek, o’tkir limfoblast leykoz). O’tkir leykoz bolalarda keng tarqalgan, lekin kattalarga ham ta’sir qilishi mumkin. Ko’p sonli leykotik hujayralar qonda va ilikda tez to’planib qoladi va natijada infektsiyalarga tez chalinish, charchoq, tanadagi ko’karishlar kabi belgilar kuzatiladi. Kasallikning o’tkir shakli tezkor terapiyani talab qiladi. Vaqt o’tishi bilan surunkali oq qon kasalligi rivojlanadi, odatda u 55 yoshdan oshganlarga ta’sir qiladi. Bolalar va o’smirlarda deyarli kuzatilmaydi. Ushbu turdagi patologiya rivojlanishi boshlanishida aniq belgilar sezilmaydi. Agar davo choralari mavjud bo’lmasa, oxir-oqibat o’tkir leykozdagi kabi alomatlarni yuzaga keltirishi mumkin. Patologik hujayralar turiga qarab mieloid (yoxud o’tkir mielotik) yoki limfoid leykemiya turlari tasniflanadi. Qon hujayralari normal rivojlanishining asosiy tushunchasi turli xil leykozlarni aniqlash uchun zarur. Oddiy qon hujayralari o’zak hujayralaridan paydo bo’ladi, bu hujayralarning ko’p turlari bo’lishi mumkin. Mieloid suyak iligidagi o’zak hujayralardan yetilib, mieloid blast deb ataladigan yetilmagan oq qon hujayralari bo’lib qoladi. Ushbu mieloid blastlar yetilgach, qizil qon hujayralari, trombotsitlar yoki ba’zi bir leykotsitlar turiga aylanadi. Limfoid o’zak hujayralari suyak iligida yetilib, limfoid blastga aylanadi. Limfoid blastlar T-limfotsitlarga yoki maxsus leykotsitlarga aylanadi. Mieloid leykozlar mieloid blastlardan kelib chiqqan hujayralardir, limfoid leykoz esa limfoid blast hujayralardan paydo bo’ladi. Leykemiya bilan bog’liq hujayra turini bilish — to’g’ri davolash usulini tanlashda muhim ahamiyatga ega. 3. L eykoz sabablari Leykemiyaning aniq sababi noma’lum, ammo u genetik va ekologik omillarning kombinatsiyasini o’z ichiga oladi. Leykemiya hujayralari o’z DNK`larida mutatsiyalar hosil qilib, ular anomal tarzda o’sib ketadi va odatiy leykositlar funktsiyasini yo’qotadi. Ushbu mutatsiyaga nima sabab bo’lganligi noma’lum. Leykemiyaga xos bo’lgan hujayra DNK`ning bir xil turi xromosomalarning translokatsiyasi deb nomlanadi. Ushbu jarayonda bir xromosomaning qismi uziladi va boshqa xromosomalarga qo’shiladi. SML`ning deyarli barcha hollarida, ba’zan esa boshqa oq qon kasalligi turlarida kuzatilgan bir translokatsiya 9 va 22 xromosomlalar orasida DNK almashinuvidir. Ushbu jarayon Filadelfiya xromosomasi deb ataladigan holatga olib keladi. Bu BCR-ABL deb ataladigan onkogen (saratonni rivojlantiruvchi gen) hosil qiladi. DNK`ning bu o’zgarishi nasldan naslga o’tmaydi, biroq inson hayotiga ta’siri bo’ladi. Ko’pchilik leykemiya hollari nasliy bo’lib hisoblanmaydi, ammo ayrim genetik mutatsiyalar va sharoitlar avlodlarga uzatilishi mumkin. Li-Fraumeni sindromi deb ataladigan holat TP53 deb ataladigan o’simta supressor genida nasldan olingan mutatsiya bilan tavsiflanadi va bu holatda odamlarda leykemiya va boshqa saraton turlariga chalinish xavfini oshiradi. Boshqa xavf tug’diradigan irsiy kasalliklarga Daun sindromi , 1-toifa neyrofibromatoz, ataksiya telangiektaziya va Noonan sindromi kiradi. Xavf omillari Ma’lumki, radiatsiyaviy ta’sir oq qon kasalligi rivojlanishi xavfini oshiradi. Yadroviy hujumidan so’ng omon qolgan odamlar orasida leykemiya uchrash ko’rsatkichi yuqori ekanligi qayd qilingan. Bundan tashqari, boshqa xavf omillari qatorida quyidagilar ham mavjud:  Saratonni davolash uchun radiatsiya;  Ba’zi kimyoviy moddalar, shu jumladan benzol (kimyoviy sohada keng qo’llaniladi) ta’siri;  Chekish. 4. Leykemiya belgilari va alomatlari Leykemiyaning belgilari kasallikning turiga bog’liq. Yuqorida ta’kidlab o’tilganidek, asta-sekin o’sayotgan yoki surunkali leykemiya dastlabki paytlarda biron-bir belgi namoyon qilmaydi, agressiv yoki tez o’sayotgan turi og’ir alomatlarga olib kelishi mumkin. Uning belgilari qon hujayralarining (shaklli elementlarining) funktsiyasini yo’qotishdan yoki organizmdagi g’ayritabiiy hujayralarni to’planishidan paydo bo’ladi. Oq qon kasalligining belgilari va alomatlari odatda quyidagilarni o’z ichiga oladi:  Isitma;  Kechki terlash;  Odatda og’riqsiz kattalashgan limfa tugunlari;  Charchoq hissi;  Yengil qon ketish;  Teri ustida moviy yoki binafsharang dog’lar;  Takroriy burun qonashi;  Tez-tez infektsiyalarga duchor bo’lish;  Suyak yoki bo’g’imlardagi og’riq;  Tana vaznining kamayishi yoki ishtahaning yo’qolishi;  Qorin og’rig’i yoki shishishiga olib kelishi mumkin bo’lgan taloq yoki jigarning kattalashishi;  Terida qizil dog’lar. Agar leykoz hujayralari miyaga kirsa, bosh og’riqlar, tutqanoq, o’ng chalkashligi, mushaklarni nazorat qilishning pasayishi va qayt qilish kabi alomatlar paydo bo’lishi mumkin. II . Tajribaviy qism 1.Tasxishlash Gematologlar — qon kasalliklarini, shu jumladan leykemiyani diagnostikasi va terapiyasiga ixtisoslashgan tibbiyot mutaxassislaridir. Ushbu kasallikni davolash bilan gematolog-onkologlar shug’ullanishadi. Kasallikni tashxislash tibbiy tarix (alomatlar va xavf omillari bilan bog’liq savollar) va jismoniy tekshiruvdan tashqari, odatda qon namunasining laboratoriya tekshiruvlarini ham o’z ichiga oladi. Qon hujayralarining anomal miqdori oq qon kasalligini ko’rsatishi mumkin, bunda qon mikroskop ostida chuqurroq tekshiriladi. Tashxislash uchun suyak iligi namunasi olinishi mumkin. Suyak iligi biopsiyasi mahalliy og’riqsizlantirish yordamida, son suyagi ichiga qalin, naysimon igna kiritilib olinadi. Agar leykemiya hujayralari aniqlansa, qon va suyak iligi namunasi qo’shimcha ravishda sinovdan o’tkaziladi. Ushbu qo’shimcha testlarda genetik o’zgarish va saraton hujayralari tomonidan hujayra yuzasining ma’lum belgilarini ifodalash ko’rib chiqiladi. Ushbu testlarning natijalari kasallikni tasniflash va optimal davolanish to’g’risida qaror qabul qilish uchun ishlatiladi. MRT va KT tekshiruvi ayrim bemorlarda kasallikning darajasini aniqlashda ishlatilishi mumkin. 2. O q qon kasalligini davolash: B iologik terapiya va K imyoterapiya Oq qon kasalligini davolashga turli xil tibbiy yondashuvlar mavjud. U odatda, leykemiya turiga, bemorning yoshi va sog’ligi holatiga, shuningdek, patologik hujayralar orqa miya suyuqligiga o’tgan-o’tmaganligiga bog’liq. Laboratoriyada aniqlangan leykemik hujayralarning genetik o’zgarishlari yoki o’ziga xos xususiyatlari, shuningdek, eng mos keladigan davolash turini ham aniqlaydi. Sergaklik surunkali leykemiya bilan og’rigan ayrim odamlar uchun davolash usuli bo’lishi mumkin. Buning mohiyati salomatlikni diqqat bilan kuzatishdir, shunda terapiya kasallikning dastlabki bosqichlaridayoq boshlanishi mumkin. Sergaklik bemorga davolanishning nojo’ya ta’siridan xalos bo’lish va asoratlarni oldini olish imkonini beradi. Oq qon kasalligini davolash kimyoterapiya (asosiy usul), nurlanish bilan, biologik, o’zak hujayrani ko’chirib o’tkazish va maqsadli davolashni o’z ichiga oladi. Ushbu usullar kombinativ ravishda qo’llansa ham bo’ladi. Taloq kattalashgan bo’lsa, uning bir qismi jarrohlik yo’li bilan olib tashlanishi mumkin. O’tkir leykemiyani davolashning maqsadi remissiya (tanadagi leykemiya hujayralarining yo’qligi)ni keltirib chiqarishdir. Remissiyadan keyingi terapiya oq qon kasalligi takrorlanishining oldini olish uchun buyuriladi. Bunga konsolidatsiya yoki parvarishli davolash kiradi. O’tkir oq qon kasalligi ko’pincha to’liq davolanishi mumkin. KIMYOTERAPIYA Kimyoterapiya — bu oq qon yoki boshqa saraton hujayralari singari tez tarqalgan hujayralarni o’ldiradigan dori vositasi. U tabletka shaklida og’iz orqali tatbiq etilishi yoki to’g’ridan-to’g’ri kateter yoki igna orqali vena ichiga yuborilishi mumkin. Odatda, bir nechta preparatning kombinatsiyasini o’z ichiga olgan birlashgan kimyoterapiya buyuriladi. Dori ma’lum vaqt oralig’i bilan yuboriladi. Ba’zan leykemiyaga qarshi kimyoterapevtik preparat orqa miya suyuqligi ichiga to’g’ridan-to’g’ri yuboriladi. Kimyoterapiyaning nojo’ya ta’siri, qabul qilingan maxsus dorilarga va dozaga bog’liq. Ularga misol qilib quyidagilarni keltirish mumkin:  Soch to’kilishi;  Ko’ngil aylanishi  Qusish;  Tomoqda yaralar paydo bo’lishi;  Ishtaha yo’qolishi;  Charchoq;  Osonlikcha qon ketishi va tet-tez kasalliklarga chalinish. Nojo’ya ta’sirga qarshi kurashishda yordam beradigan dorilar mavjud. Ba’zi hollarda bu muolaja erkak va ayollarda tuxumdonlar va moyaklar zararlanishiga, oqibatda bepushtlik yuzaga kelishiga sabab bo’ladi. BIOLOGIK TERAPIYA Biologik terapiya — tirik organizmlar, tirik organizmlardan olingan moddalar yoki saraton kasalligini davolash uchun ushbu moddalarning sintetik variantlari qo’llaniladigan terapiya usulidir. Ushbu preparatlar immunitet tiziminining anomal hujayralarni taniydi va ularga hujum qiladi. Biologik terapiya antitanalar, vaktsinalar yoki sitokinlarni (immun tizimini nazorat qilish uchun organizmda ishlab chiqarilgan moddalar) o’z ichiga olishi mumkin. Monoklonal antitanalar ma’lum bir hujayralar bilan ta’sirlashadigan antitanalar bo’lib, ko’plab saratonlarni davolash uchun ishlatiladi. Leykemiya holatida ishlatiladigan monoklonal antitanaga misol, B-hujayralarining surunkali limfositar leykemiya (SLL) hujayralarida topilgan CD52 oqsilini yo’qotuvchi alemtuzumab dir. Interferonlar — terapiyada ishlatiladigan kimyoviy moddalardan biri. Biologik davolashning nojo’ya ta’siri odatda kimyoterapiyaga qaraganda ancha kam bo’ladi va inyektsiya hududida toshma yoki shish paydo bo’lishi bilan cheklanadi. Boshqa nojo’ya ta’sirlarga bosh og’rig’i, mushak og’rig’i, isitma yoki charchoq kiradi. 3.M aqsadli davolash Maqsadli terapiya — bu saraton hujayralarining ma’lum bir xususiyatiga yoki funktsiyasiga ta’sir o’tkazadi. Bu davolash usuli barcha tez o’sayotgan hujayralarni o’ldirish hususiyatiga ega emas. Bu degani, maqsadli terapiyada sog’lom hujayralar kimyovterapiyaga qaraganda kamroq nobud bo’ladi. Maqsadli terapiya hujayraning o’sishi to’xtab qolishiga va rivojlanish tezligining pasayishiga olib kelishi mumkin. Bu saraton o’sishi yoki tarqalishini rag’batlantiradigan maxsus molekulalarga ta’sir otkazadi. Monoklonal antitanalar ham(yuqorida biologik terapiya bo’limida aytilgan) saraton hujayralari yuzasida muayyan maqsadli oqsil bilan bog’lanish va o’zaro ta’sir qilishi tufayli maqsadli terapiya hisoblanadi. Imatinib va Dasatinib preparatlari SML va boshqa ba’zi saratonlarni davolashda ishlatiladigan maqsadli terapiya misollaridir. Ushbu dorilar BCR-ABL genining transkriptsiyasi bilan hosil qilingan saratonni rivojlantiradigan oqsilga qarshi mo’ljallangan. Leykemiya bilan og’rigan bemorlar uchun ishlatilishi mumkin bo’lgan davolash va profilaktika choralari quyidagilardan iborat:  Gripp va pnevmoniyaga qarshi vaktsinalar;  Qon quyish;  Ko’ngil aynishga qarshi dorilar;  Infektsiyalarni davolash yoki oldini olish uchun antibiotiklar yoki antivirus preparatlar;  Infektsiya bilan kurashish uchun immunoglobulinlarni tomir ichiga yuborish;  Oq qon tanachalari o’sish omillarini kiritish, ularning ishlab chiqarilishni rag’batlantirish;  Qizil qon hujayralari (darbepoetin alfa yoki epoetin alfa) ishlab chiqarishni rag’batlantirish uchun qizil qon hujayralari o’sish omillari kiritish. IV.Xulosa Oq qon kasalligi mavjud bo’lganda davolanish va asoratlar kasallik turiga, bemorning yoshiga va sog’lig’iga bog’liq bo’ladi. Leykemiya uchun o’lim ko’rsatkichi yoshlar va bolalarga nisbatan yoshi kattaroqlarda yuqoriroq. Ko’p hollarda u mavjud davolash usullari bilan nazorat qilinishi yoki to’liq davolanishi mumkin. Zamonaviy davolash usullari 1960-yildan buyon yashovchanlik ko’rsatkichlarini to’rt barobar ko’payishiga olib keldi. Hozirda bemorlarning 83 foizida kamida besh yillik yashovchanlik ko’rsatkichi qayd qilinmoqda. Leykemiya rivojlanayotgan odamlarning aksariyati ma’lum bir xavf omiliga ega emas va odatda leykemiyani oldini olib bo’lmaydi. Radiatsiya yoki benzol kabi ayrim xavf omillarini kamaytirish mumkin, ammo bu leykozning oldini olishni kafolatlamaydi.Shunday og`ir kasalliklarga duchor bo`lmaslik uchun har 6 oyda tibbiy ko`rikdan o`tishni maslahat beramiz. V.Foydalanilgan adabiyotlar 1 . Abdullaxo’jaeva M.S. Patologik anatomiya: darslik / -Toshkent: 1-qism. “Tafakkur-Bostoni”, 2012. 512c. 2.Аббас А.К., Фаусто Н., Астер Дж. и др. Основы патологии заболеваний по Роббинсу и Котрану Том 2: главы 11-20. — М.: Логосфера, 2016. — 616 с.; 3 . Абдуллаходжаева М.С. Атлас патологической анатомии. – Ташкент: Нихол. 2013.-352б. 4 . Дамианов Иван. Секреты патологии/. перевод с анг.: Москва. МИА. 2006. 500с. 5 . Зайратьянца О.В., Тарасовой Л.Б. Патологическая анатомия: руководство к практическим занятиям. Учеб.пособие. М.: ГЭОТАР-Медиа. 2015. -696с. 6 . Зайратьянца О.В. Патологическая анатомия. Атлас. М.: ГЭОТАР-Медиа. 2015. -710с / 7 . Клатт Э.К. Атлас патологии Роббинса и Котрана / пер. с анг.: под.ред. О.Д.Мищнева, А.И.Щеголоева. –М.: Логосфера, 2010.-544с. 8 . Кривенцов М.А.и др. Краткий курс патоморфологии. Часть 1: тОбщая патология. Учение об опухолях. Симферополь, 2016. -250с. 9. http://www.polismed.com/articles-analiz-mochi-rasshifrovka-analiza-mochi- normy-analiza-mochi-diagnostika-zabolevanijj-pochek.html TAQRIZ " Leykoz - Leykemiya " kurs ishi uchun . “Klinik laboratoriya diagnostikasi” ixtisosligi bo‘yicha kursant Kurs ishi Leykemiya (leykoz) yoki oq qon kasalligi — qon hujayralarining saratonini erta oldini olishga, oq qon kasalligining umumiy turlari, uning kelib chiqish sabablariga va ularning davolash usullariga bag`ishlangan Kurs ishida tadqiqot mavzusining dolzarbligi uchun asoslar keltirilgan. Bu kasallikning differentsial va to'g'ri diagnostikasi, iloji bo'lsa, erta tashxis qo'yish zarurati bilan bog'liq. Laboratoriya diagnostikasi usullarining hozirgi rivojlanish darajasi bemorning patologik holatining to'liq, ob'ektiv rasmini olish uchun turli xil texnika va texnologiyalardan foydalanishga imkon beradi. Ushbu ish tadqiqotga aynan shunday yaxlit yondashuvni taqdim etadi. Tarkib ko'rsatilgan mavzuga to'liq mos keladi. Kurs ishi kirish qismi, 3 bob xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro yxatidan iborat.ʻ Kirish qismida ishning amaliy ahamiyati, maqsadi, vazifalari, dolzarbligi, ob'ekti va mavzusi qayd etilgan. tadqiqot usullari. Ob'ekt va mavzu bayon qilingan mavzuga mos keladi va ishning asosiy masalalarini ochib beradi. Birinchi bob leykozning umumiy turlari,kelib chiqish sabablari va uning belgilari va alomatlari haqida asosiy tushunchalarini qamrab oladi. Ikkinchi bobda leykozni erta oldini olish uni tasxishlash, davolash usullari biologik va kimyoviy terapiya haqida va bemorlarni maqsadli davolash haqida so'z boradi. Loyiha ishi mantiqiy tuzilgan, barcha qismlar o'rtasida aloqa mavjud. Maqsadlar hal qilindi, maqsadlarga erishildi, mavzu yoritildi, lekin kamchiliklar ham bor, albatta.O‘rganishga kam sonli bemorlar jalb qilindi. Umuman olganda, loyiha ishi mustaqil tadqiqot bo'lib, barcha zarur talablarga muvofiq bajarilgan va formatlangan. Samdu Biologiya fakulteti: TAQRIZ "Leykoz -Leykemiya" kurs ishi uchun. “Klinik laboratoriya diagnostikasi” ixtisosligi bo‘yicha kursant Kurs ishi Leykemiya (leykoz) yoki oq qon kasalligi — qon hujayralarining saratonini erta oldini olishga, oq qon kasalligining umumiy turlari, uning kelib chiqish sabablariga va ularning davolash usullariga bag`ishlangan Kurs ishi O`zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligining 2017- yil 5-sentabrdagi 12-2017-sonli buyrug'i bilan tasdiqlangan Nizom talablari asosida tuzilgan. Ish izoh, mundarija, kirish, asosiy qism, amaliy qism, xulosa va bibliografiyadan iborat. Kurs ishining kirish qismida Dilmurod mavzuning dolzarbligi, ilmiy ishning maqsad va vazifalari, tadqiqot ob'ekti va predmeti, amaliy ahamiyati keng yoritilgan. Ushbu ishning birinchi bobida leykozning umumiy turlari,kelib chiqish sabablari va uning belgilari va alomatlari haqida asosiy tushunchalarini qamrab oladi. . Ikkinchi bobda leykozni erta oldini olish uni tasxishlash, davolash usullari biologik va kimyoviy terapiya haqida va bemorlarni maqsadli davolash haqida so'z boradi. Kurs ishida 8 ta asosiy manbalardan foydalanilgan. Ishning ijibiy tomonlari tezkor laborator tasxishlar va boshqa tekshuruvlar hozirgi kunda keng tarqalgan oq qon kassaligini noldini olishga va uni maqsadli davolshga qaratilgan. Xulosa o`rnida aytish mumkinki Mamarajabovning kurs ishi tugallangan ish bo`lib, uning mazmuni to`liq ochib berilgan. Men bu ishni qabul qilaman va uni himoya qilish uchun tavsiya qilaman KLD kafedrasi: KLD DKTF kursi bilan assistenti:

O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG `LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI SAMARQAND DAVLAT TIBBIYOT UNIVERSITETI DIPLOMDAN KEYINGI TA’LIM FAKULTETI KURS ISHI MAVZU: " Leykoz " 2024-Samarqand

I. Kirish II. Asosiy qism 1. Leykemiya 2. O q qon kasalligining umumiy turlari 3. L eykoz sabablari 4. Leykemiya belgilari va alomatlari III. Tajribaviy qism 1. Tasxishlash 2. O q qon kasalligini davolash : B iologik terapiya va K imyoterapiya 3. M aqsadli davolash IV. Xulosa V. Foydalanilgan adabiyotlar

I.Kirish Leykoz (leyko…), — qon ishlab chiqaradigan to qimalarning o sma ʻ ʻ kasalligi, bunda ko mik zararlanadi va normal qon hosil bo lishi jarayoni buziladi; ʻ ʻ qon yaratuvchi a zolarda yosh patologik hujayra elementlari o sib ketadi, limfa ʼ ʻ tugunlari va talok, kattalashadi, qonda o ziga xos o zgarish sodir bo ladi. Kasallik ʻ ʻ ʻ sababi to la-to kis aniqlanmagan. Leykozning kelib chiqishida virusli, endogen, ʻ ʻ kimyoviy va radiatsion nazariyalar mavjud. O tkir leykoz, surunkali miyeloleykoz ʻ (miyeloid turkumidagi xujayralarning hosil bo lishi buziladi) va boshqa shakllari ʻ farqlanadi. O tkir leykozga intoksikatsiya xos bo lib, asosan, temperatura ʻ ʻ ko tariladi, og iz bo shlig i va tomoqda yiringli-yarali jarayonlar, qonsirash ʻ ʻ ʻ ʻ kuzatiladi, asab sistemasi izdan chiqishi mumkin. Qon tarkibi o zgarib, bunda ʻ normo-, erito- va megaloblastlar ko payib ketadi. Periferik qonda ʻ anemiya, trobotsitopeniya, leykogramma o zgarishi, qon yaratilishining to satdan to xtashi ʻ ʻ ʻ va boshqalar kuzatiladi. Surunkali leykoz dastlab sezilmasligi mumkin. Quvvatsizlik, bosh aylanishi, ko p terlash, apatiya, bir oz harorat ko tarilishi ro y ʻ ʻ ʻ beradi. Bemorning suyaklari zirqirab og riydi, me da-ichak faoliyati buziladi; jigar, ʻ ʼ talok va limfa tugunlari kattalashadi. Og irroq (terminal) qollarda anemiya, ʻ trombotsitopeniya avj oladi. Leykotsitlar, xususan bazofil va eozinofillar soni ortadi. Qon va suyak punktatida yetilmagan yosh blastlar, ko mik punktatida ʻ krnning limfoid elementlari giperplaziyasn ro y beradi. Qonda donador leykotsitlar ʻ ko payadi, ba zan gemolitik sindrom (qarang ʻ ʼ Gemoliz ) kuzatiladi. Davosi. O tkir ʻ Leykozda va surunkali Leykoz zo riqqanda bemor kasalxonada davolanadi. ʻ Rentgenoterapiya, quvvatga kiritadigan, kamqonlikka qarshi dorilar buyuriladi, qon quyiladi. Hayvonlarda ham qon hujayralarining yetilish jarayoni buzilishi (anaplaziya) bilan kechadi. Leykoz bilan qoramol, qo y, echki, ot, cho chqa, it, mushukparranda ʻ ʻ kasallanadi. Hayvonlardan ko proq sigirlarda, parrandalardan tovuklarda uchraydi. ʻ Kasallikka radioaktiv nurlar, kimyoviy omillar, genetik buzilishlar, gormonlar balan-sining buzilishi va viruslar sabab bo lishi mumkin. ʻ

II.Asosiy qism 1.Leykemiya Leykemiya (leykoz) yoki oq qon kasalligi — qon hujayralarining saratoni. Leykemiyada suyak iligida anomal qon hujayralari ishlab chiqariladi. Odatda, kasallik infeksiya bilan kurashish uchun mas’ul bo’lgan leykotsitlarning g’ayritabiiy turlari ishlab chiqarilishi bilan ifodalanadi. Oq qon kasalligida anomal hujayralar normal leykotsitlar kabi vazifalarni bajarmaydi. Tashhis klinik belgilarga va lab.da qon analizlariga qarab qo yiladi. Oldini olish:ʻ sog lom xo jaliklarda bu kasallikdan himoya choralari ko riladi. Qoramollar ʻ ʻ ʻ klinik-gemotologik tekshiruvdan o tkaziladi. Kasallik aniklansa, sog lomlashtirish ʻ ʻ tadbirlari ko riladi. Leykozga chidamli zotlar yaratiladi. ʻ Saraton hujayralari o’sib boradi va faol bo’linadi, qolgan qon hujayralari harakatiga xalaqit beradi. Natijada organizmning infektsiyalarga qarshi kurashish qobiliyatining pasayishi, qon ketishini nazorat qilish yo’qolishi va kislorod tashish qiyinchiligi kuzatiladi.

2. O q qon kasalligining umumiy turlari Patologiya qanday tezlikda rivojlanishi va qanday g’ayritabiiy hujayralar paydo bo’lishiga asoslanib bir nechta turga bo’linadi. Leykemiyaning to’rt eng keng tarqalgan turiga quyidagilar kiradi:  O’tkir limfositar leykoz (O’LL);  Surunkali limfositar leykoz (SLL);  O’tkir mieloid leykoz (O’ML);  Surunkali mieloid leykoz (SML. Kasallik tez rivojlansa, o’tkir oq qon kasalligi deb ataladi (shuningdek, o’tkir limfoblast leykoz). O’tkir leykoz bolalarda keng tarqalgan, lekin kattalarga ham ta’sir qilishi mumkin. Ko’p sonli leykotik hujayralar qonda va ilikda tez to’planib

O'xshashlar

Kasal hayvonlar sutini veterinariya sanitariya jihatdan baholash
PARRANDALAR CHECHAGI VA MAREK KASALLIGI
qonning shakliy elementlari qonning ivishi
PARRANDALARNING GAMBORO KASALLIGI
Bolalarni tabiiy oziqlantirish. Ona sutining miqdoriy va sifat tarkibi. Ayol sutining immunobiologik xususiyatlari