“MAGISTRATURA BO’LIMI” ma’lumotlar bazasini loyihalashtirish va ishlab chiqish

Yuklangan vaqt:

08.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

560.8271484375 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: “MAGISTRATURA BO’LIMI” ma’lumotlar bazasini
loyihalashtirish va ishlab chiqish
REJA:
1.Tanlangan predmet sohani tahlil qilish
2. Konseptual loyihalash (infologik loyihalash)
3.Datalogik loyihalash (mantiqiy loyihalash)
4. Fizik loyihalash
5. Ma’lumotlar bazasi ilovasini loyihalash va ishlab chiqish
6. Ma’lumotlar bazasi ilovasini ishlatish

TANLANGAN PREDMET SOHANI TAHLIL QILISH
Predmet soha: “MAGISTRATURA BO’LIMI”
Magistratura bo’limi ma’lumotlar bazasini ishlab chiqish ko’plab
qulayliklarni yaratadi. Magistratura bo’limida universitet haqida unda
nechta fakultet borligi, kafedralar, o’qituvchilar, magistrlar dars jadvali
haqida yetarlicha ma’lumotga ega bo’lish mumkin.
Magistratura bo’limi bilan ishlashda quyidagi cheklovlardan iborat:
1) Bakalavr diplomi bo’lishi shart
2) Chet tili sertifikati bo’lishi kerak
3) Mutaxasislik sohasi to’g’ri kelishi zarur
4)
Ushbu tizimning asosiy obyektlari quyidagilardan iborat:
1.UNIVERSITET
-universitet id
-universitet nomi
-universitet manzili
-rektor F.I.SH
-email manzili
-sayt
2.FAKULTET
-fakultet id
-fakultet nomi
-dekan F.I.SH
-Yo’nalishlar
-talabalar soni
-sayt

3. KAFEDRA
-kafedra id
-kafedra nomi
-kafedra mudiri F.I.SH
4. O’QITUVCHILAR
-o’qituvchi id
-F.I.SH
-manzil
-yosh
-lavozim
-telefon
5. TALABA
-talaba id
-F.I.SH
-manzil
-yosh
-telefon
-yo’nalish
-guruh
6. MAGISTRATURA BO’LIMI
-magistratura bo’limi id
-rahbar F.I.SH
-telefon
-yo’nalish
7. MUTAXASISLIK
-mutaxasislik id

-mutaxasislik nomi
- kodi
8. DARS JADVALI
- dars jadvali id
-juftlik
-fanning nomi
-xona
-dars turi
-fan o’qituvchisi
INFOLOGIK LOYIHALASH
1. Mohiyat: Universitet

2.Mohiyat:FAKULTET
Universitet_nomi
Universitet_manzil UNIVERSITETID_universitet
sayt emailRektor FISH
FAKULTETTalabalar soni
sayt ID_fakultet
Dekan FISH
Yo’nalishlar

3.Mohiyat:KAFEDRA
4.Mohiyat:O’QITUVCHILAR
5.Mohiyat:TALABA
6.Mohiyat:MAGISTRATURA BO’LIMI
KAFEDRAID_kafedra Kafedra_nomi
Kafedra_mudiri
O’QITUVCHILARLavozim
Telefon ID_o’qituvchilar
Yosh FISH
Manzil
TALABAFISH
Yo’nalish ID_talaba
telefon manzil
guruh yosh

7.Mohiyat:MUTAXASISLIK
8.Mohiyat:DARS JADVALI
MAGISTRATURAYo’nalish
Telefon ID_magistratura
rahbar
MUTAXASISLIKMutaxasislik_nom
i ID_mutaxasislik
kodi
Dars JadvaliFan o’qituvchisi
Fanning_nomi ID_dars jadvali
xona juftlik
Dars_turi

DATALOGIK LOYIHALASH
“UNIVERSITET”

“FAKULTET”
UNIVERSITETID_universitet
sayt Universitet_nomi
emailRektor FISH
Universitet_manzil
ID_fakultet

“ KAFEDRA”

“O’QITUVCHILAR”

FAKULTET
sayt
Dekan FISHYo’nalilar
KAFEDRA
Kafedra_mudiri Talabalar soni
ID_kafedra Kafedra_nomi
O’QITUVCHILARLavozim
Telefon ID_o’qituvchilar
Yosh FISH
Manzil

“TALABA”

ID_talaba
TALABAFISH
Yo’nalish telefon manzil
guruh yosh
ID_magistratura

MAGISTRATURAYo’nalish
Telefon
rahbar
MUTAXASISLIKMutaxasislik_nom
i ID_mutaxasislik
kodi
Dars JadvaliFan o’qituvchisi
Fanning_nomi ID_dars jadvali
xona juftlik
Dars_turi

Bu rasmda “Magistratura bo’limi “ so’rovlarining bog’lanishi
ko’rsatilgan. “UNIVERSITET” ga “FAKULTET” birga ko’p shaklida
bog’lanadi, chunki bitta universitetda bir nechta fakultetlar bo’ladi.
“FAKULTET” va “KAFEDRA: ham xuddi shu kabi bog’lanadi.
“DARS JADVALI” “O’QITUVCHI” ga birga ko’p bog’lanadi, sababi
bir nechta o’qituvchilar bitta dars jadvalidan foydalanadilar.

FIZIK LOYIHALASH
“UNIVERSITET” munosabatlari jadvali
Maydon nomi Tipi Izoh
ID_universitet Счетчик Kalit maydon
Universitet_nomi Текстовый(50 Universitet nomi
Universitet manzili Текстовый(50 Manzili
Rektor FISH Текстовый(50 Rektorning FISH
e-mail Текстовый(50) Email manzili
sayt Текстовый(50) Internet sayti
“FAKULTET” munosabatlar jadvali
Maydon nomi Tipi Izoh
ID_fakultet Счетчик Kalit maydon
Dekan FISH Текстовый(50 Dekanning ism
familiyasi
Talabalar soni Числовой Fakultet talabalari
soni
Yo’nalishlar Числовой Jami yo’nalishlar soni
Sayt Текстовый(50) Internet sayti

“KAFEDRA ” munosabatlar jadvali
Maydon nomi Tipi Izoh
ID_kafedra Счетчик Kalit maydon
Kafedra nomi Текстовый(50 ) Kafedraning nomi
Kafedra mudiri Текстовый(50 ) Mudir FISH

“O’QITUVCHILAR”munosabatlar jadvali
Maydon nomi Tipi Izoh
ID_o’qituvchi Счетчик Kalit maydon
FISH Текстовый(50 ) O’qituvchining ism
familiyasi
Lavozim Текстовый(50 ) Lavozimi
Yosh Числовой Yoshi
Manzil Текстовый(50 ) Yashash manzili
Telefon Числовой Telefon raqami
“TALABA”munosabatlar jadvali
Maydon nomi Tipi Izoh
Id_talaba Счетчик Kalit maydon
FISH Текстовый(50 ) Talabaning familiya
ismi
Guruh Числовой Guruh raqami
Yo’nalish Текстовый(50 ) Yo’nalish nomi
Yosh Числовой Talabaning yoshi
Manzil Текстовый(50 ) Yashash manzili
Telefon Числовой Telefon raqami

“MAGISTRATURA BO’LIMI” munosabatlar jadvali
Maydon nomi Tipi Izoh
ID_magistratura Счетчик Kalit maydon
Yo’nalish Текстовый(50 ) Yo’nalish nomi
Rahbar Текстовый(50 ) Rahbar ism familiyasi
telefon Числовой Bo’lim telefon raqami
“MUTAXASISLIK” munosabatlar jadvali
Maydon nomi Tipi Izoh
ID_mutaxasislik Счетчик Kalit maydon
Mutaxasislik nomi Текстовый(50 ) Mutaxasislik nomi
Kodi Числовой Mutaxasislik kodi
“DARS JADVALI” munosabatlar jadvali

Maydon nomi Tipi Izoh
ID_dars jadvali Счетчик Kalit maydon
Fan nomi Текстовый(50 ) Fanning nomi
Fan o’qituvchisi Текстовый(50 ) O’qituvchi FISH
Juftlik Числовой Dars soati
Kun Текстовый(50 ) Hafta kuni
Dars turi Текстовый(50 ) Darsning turi

Ma’lumotlar bazasi ilovasini loyihalash va ishlab chiqish
“Magistratura bo’limi” ma’lumotlar bazasi ilovasini loyihalashtirishda
MS Access dasturidan foydalandim.
Пуск menyusidan MS Access buyrug’ini tanlaymiz, ochilgan oynadan “ Пустая
база даннйх ”buyrug’I tanlanadi va biz yaratayotgab bazamizga nom beramiz.

Dastlab jadval hosil qilish uchun MS Access ning “ Созданые ”
menyusidan “ Таблица ” bo’limi tanlanadi va jadval hosil qilinadi,
“ Режим ” bo’limidan “ Конструктор ” tanlanadi.

Keyin quyidagicha oyna hosil bo’ladi:
Shundan so’ng ekranda jadval hosil bo’ladi. Biz “ Имя поля ” satriga
atributlarni, “ Тип данных ” satriga kiritilayotgan ma’lumotimiz qanday
turda ekanini kiritamiz.
Masalan : Имя поля= Telefon raqami , Тип данных= Числовой
Имя поля= FISH , Тип данных=Короткий текст
Имя поля= Id _ universitet , Тип данных=Счетчик kabi
kiritiladi .

Ushbu oyna hosil bo’ladi
Har bir mohiyat atributlarni shu tarzda kiritib chiqamiz
Jadvallarni har biriga ma’lumot kiritib chiqamiz

Formalar bilan ishlash:
Forma larni tuzish uchun uni tashkil qiladigan usullardan biri tanlab olingach,
muloqot darchasining pastki qismida forma tuziluvchi jadval yoki so’rov nomi
ko’rsatiladi. Ma’lumki, forma asosan boshqarish elementlaridan iborat bo’lib,
uning tashqi ko’rinishi shu boshqarish elementlarini rejali joylashtirishga bog’liq.
Shuning uchun ham formani avtomatik ravishda tashkil qilish (avtoforma
yordamida) maqsadga muvofiq. Avtoforma–MB darchasida «Создать» tugmasini
bosish bilan « Новая форма » muloqot darchasi ochiladi. Unda kerakli so’rov yoki
jadvalni tanlab «sichqoncha » chap tugmasini Автоформа turlaridan biri ( lentali,
jadvalli yoki ustunli ) ustida 2 marta bosiladi. Master yordamida forma tashkil
qilish esa 4 bosqichdan iborat:
a) formaga kiritish mumkin bo’lgan maydonlarni tanlash,
b) formaning tashqi ko’rinishini tanlash,
c) formaning fon tasvirini tanlash,
d) forma nomini berish.

Microsoft Access oshqarish panelining Вид tugmasini bosish natijasida
forma tuzilmasi bilan panel elementlari (formani boshqarish jarayonini tashkil
qiladigan asboblari bilan jihozlangan) ochiladi. Shuni nazarda tutib Форма
tuzilmasi haqida to’liqroq ma’lumot quyida keltirilgan.
Forma tuzilmasi
Forma tuzilmasi 3 qismdan iborat:
-forma sarlavhasi,
-ma’lumotlar beriladigan joy,
-eslatmalar satri.
Endi har bir jadvalimizning formasini yaratamiz . Buning uchun biz “C оздание ”
menyusidan “ Конструктор форм ” bandini tanlaymiz . Quyidagi oyna paydo
bo’ladi.

Biz bu formaga sarlavha qo’yish uchun ushbu buyruqni tanlaymiz.
Quyidagi oyna hosil bo’ladi va sarlavha qo’yamiz.
Endi maydonlarni qo’shish uchun ushbu bandni tanlaymiz.

Bu buyruq tanlangandan keyin “ Показать все таблицы ” bandiga kiramiz va har u
oynada har bir jadval nomlari aks etgan bo’ladi.
Jadval nomini tanlasak uning atributlari kelib chiqadi. Har bir atribut ustiga
sichqonchaning chap tugmasini ikki marta bosamiz va bu atribut nomlari
formamizda paydo bo’ladi.

6.Ma’lumotlar bazasini ishini boshqarish.
Biz yaratgan “Magistratura bo’limi” ma’lumotlar bazasi orqali quyidagi
so’rovlar natijasini olishimiz mumkin.
1. Universitetdagi biror fakultetdagi kafedra nomlarini chiqaradigan so’rov
yaratish mumkin.
Masalan: Matematika fakultetidagi kafedralar ro’yxatini chiqaradigan so’rov
hosil qilamiz

Natija quyidagicha bo’ldi:
2.Universitet nomi orqali undagi fakultetlar ro’yxatini chiqaradigan so’rov
yozish mumkin.
Masalan: Universitet=SamDU bo’lsin
Natija:

Xulosa
Biz bu mustaqil ishini bajarish davomida ma’luotlar bazasi bilan ishlashni
urgandik, bunda har bir soxaga tegishli ma’lumotlar bazasini tashkil qilishda har
xil modellardan foydalangan holda tuzib chiladi.
Biz yaratgan Ma’lumotlar bazasi talabalar uchun ximat qilib, ular o’zlari
universitet, fakultetlar, mutaxasislik va dars jadvali haqida ma’lumot berishi
mumkin.
“Magistratura bo’limi” mavzusida ma’lumotlar bazasini tuzishda ER-model,
XMIND va relatsion model, (Access) yordamida har bir bo’limlarni bir biri bilan
bog’lanishini o’rganib chiqdik . MBBT va uning turlari, qulayliklar hamda
kamchiliklarini o’rgandik. Ma’lumotlar bazasida jadvallar hosil qilish shu
jadvallarga nisbatan ma’lumotlarni qo’shish, taxrirlash, o’chirish, so’rov hosil
qilish hamda jadvallarni olib tashlash kabi buyruqlarni hosil qilish uchun formalar
yaratdik va ko’rib chiqdik
Bundan tashqari jadvallarga so’rovlar, formalar hosil qilishni ko’rib chiqdik.
So’rovlar orqali ma’lum savollarga javob olishni o’rgandik.

Foydalanilgan adabiyotlar:
 A.SATTOROV MA’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH
SISTEMASI (ACCESS WINDOWS-9X/2000 UCHUN) Toshkent - «Fan va
texnologiya» - 2006
 “Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlar” fani bo’yicha elektron o’quv
qo’llanma, TATU FF.
Foydalanilgan internet saytlar
 https://n.ziyouz.com/kutubxona/category/134-axborot-texnologiyalari?
download=7022:ma-lumotlar-bazasini-boshqarish-sistemasi-a-sattorov
 https://sukachoff.ru/uz/router/sistemy-upravleniya-bazami-dannyh-sistemnoe-
programmnoe-obespechenie/
 https://arxiv.uz/uz/documents/referatlar/informatika-va-at/ma-lumotlar-
bazasini-boshqarish

Mavzu: “MAGISTRATURA BO’LIMI” ma’lumotlar bazasini loyihalashtirish va ishlab chiqish REJA: 1.Tanlangan predmet sohani tahlil qilish 2. Konseptual loyihalash (infologik loyihalash) 3.Datalogik loyihalash (mantiqiy loyihalash) 4. Fizik loyihalash 5. Ma’lumotlar bazasi ilovasini loyihalash va ishlab chiqish 6. Ma’lumotlar bazasi ilovasini ishlatish

TANLANGAN PREDMET SOHANI TAHLIL QILISH Predmet soha: “MAGISTRATURA BO’LIMI” Magistratura bo’limi ma’lumotlar bazasini ishlab chiqish ko’plab qulayliklarni yaratadi. Magistratura bo’limida universitet haqida unda nechta fakultet borligi, kafedralar, o’qituvchilar, magistrlar dars jadvali haqida yetarlicha ma’lumotga ega bo’lish mumkin. Magistratura bo’limi bilan ishlashda quyidagi cheklovlardan iborat: 1) Bakalavr diplomi bo’lishi shart 2) Chet tili sertifikati bo’lishi kerak 3) Mutaxasislik sohasi to’g’ri kelishi zarur 4) Ushbu tizimning asosiy obyektlari quyidagilardan iborat: 1.UNIVERSITET -universitet id -universitet nomi -universitet manzili -rektor F.I.SH -email manzili -sayt 2.FAKULTET -fakultet id -fakultet nomi -dekan F.I.SH -Yo’nalishlar -talabalar soni -sayt

3. KAFEDRA -kafedra id -kafedra nomi -kafedra mudiri F.I.SH 4. O’QITUVCHILAR -o’qituvchi id -F.I.SH -manzil -yosh -lavozim -telefon 5. TALABA -talaba id -F.I.SH -manzil -yosh -telefon -yo’nalish -guruh 6. MAGISTRATURA BO’LIMI -magistratura bo’limi id -rahbar F.I.SH -telefon -yo’nalish 7. MUTAXASISLIK -mutaxasislik id

-mutaxasislik nomi - kodi 8. DARS JADVALI - dars jadvali id -juftlik -fanning nomi -xona -dars turi -fan o’qituvchisi INFOLOGIK LOYIHALASH 1. Mohiyat: Universitet 2.Mohiyat:FAKULTET Universitet_nomi Universitet_manzil UNIVERSITETID_universitet sayt emailRektor FISH FAKULTETTalabalar soni sayt ID_fakultet Dekan FISH Yo’nalishlar

3.Mohiyat:KAFEDRA 4.Mohiyat:O’QITUVCHILAR 5.Mohiyat:TALABA 6.Mohiyat:MAGISTRATURA BO’LIMI KAFEDRAID_kafedra Kafedra_nomi Kafedra_mudiri O’QITUVCHILARLavozim Telefon ID_o’qituvchilar Yosh FISH Manzil TALABAFISH Yo’nalish ID_talaba telefon manzil guruh yosh

O'xshashlar

“Universitet” ma’lumotlar bazasini loyihalashtirish va ishlab chiqish

“Oshxona” ma’lumotlar bazasini loyihalashtirish va ishlab chiqish

“MEHMONXONA” ma’lumotlar bazasini loyihalashtirish va ishlab chiqish

Bank ma’lumotlar bazasini loyihalashtirish va ishlab chiqish

Dorixona ma’lumotlar bazasini loyihasini loyihalashtirish va ishlab chiqish