PHP yordamida MySQLni boshqarish
![Ma’lumotlar bazasi tarkibidagi jadvalga yangi yozuvlar qo’shish
Navbatdagi qadamlarda yaratilgan baza tarkibidagi jadvalga php kodlari va sql so’rovlari
yordamida yangi yozuvlar qo’shamiz. Buning uchun eng avvalo add.html faylda forma
yaratib olamiz. add.html fayldagi kod quyidagicha bo’lishi mumkin:
add.html fayliga yozilgan kod
<?php
//formadan olingan ma'lumotlarni o'zgaruvchilarga taminlash
$fan = $_POST['a'];
$mar = $_POST['b'];
$mchi = $_POST['d'];
$ama = $_POST['c'];
$achi = $_POST['e'];
//ushbu faylni baza bilan bog'lash
$conn = mysqli_connect("localhost","root","","Sherbek");
//formadagi ma'lumotlarni bazaga qo'shib qo'yish
$qush = $conn->query("INSERT INTO fanlar (fan, maruza, maruzachi, amaliyot,
amaliyotchi)
VALUES('$fan', '$mar', '$mchi', '$ama', '$achi')");
if ($qush->connect_error) die("ma'lumot qo'shilmadi".$qush->connect_error);
else {
echo "bazaga qo'shildi";
}
?>
add.html faylining brouzerdagi natijasi](/data/documents/cb0c266a-9dae-4561-b0c5-cb3faef28535/page_4.png)
![add1.php fayliga yozilgan kod
<?php
//formadan olingan ma'lumotlarni o'zgaruvchilarga taminlash
$fan = $_POST['a'];
$mar = $_POST['b'];
$mchi = $_POST['d'];
$ama = $_POST['c'];
$achi = $_POST['e'];
//ushbu faylni baza bilan bog'lash
$conn = mysqli_connect("localhost","root","","Sherbek");
//formadagi ma'lumotlarni bazaga qo'shib qo'yish
$qush = $conn->query("INSERT INTO fanlar (fan, maruza, maruzachi, amaliyot, amaliyotchi)
VALUES('$fan', '$mar', '$mchi', '$ama', '$achi')");
if ($qush->connect_error) die("ma'lumot qo'shilmadi".$qush->connect_error);
else {
echo "bazaga qo'shildi";
}
?>
Ma'lumolar bazasidagi mavjud yozuvlarni chop etish
Ushbu qadamlarda jadval tarkibidagi mavjud yozuvlarni turli so’rovlar asosida chop etish
jarayonini ko’rib o’tamiz. Buning uchun yangi print.php faylni yaratib olamiz.
print.php fayliga yozilgan kod
<?php
//ushbu faylni baza bilan bog'lash](/data/documents/cb0c266a-9dae-4561-b0c5-cb3faef28535/page_5.png)
![$conn = mysqli_connect("localhost","root","","sherbek");
//so'rov asosida jadvaldan yozuvlarni ajratib olish
$tanla = $conn->query("SELECT * FROM fanlar");
// ma’lumotlarni jadvalda chop etish
echo "<table border=2 width=\"100%\">
<tr bgcolor=\"gren\">
<td>".$i."</td> // 0-maydoni chiqarish
<td>".$satr["1"]."</td> // 1-maydoni chiqarish
<td>".$satr["2"]."</td> // 2-maydoni chiqarish
<td>".$satr["3"]."</td> // 3-maydoni chiqarish
<td>".$satr["4"]."</td> // 4-maydoni chiqarish
<td>".$satr["5"]."</td> // 5-maydoni chiqarish
</tr>";
$i=1;
// jadvaldagi yozuvlarni $satr massiviga taminlash va ularni chop etish
while ($satr = $tanla->fetch_row()) {
echo
"<tr>
<td>".$i."</td>
<td>".$satr["1"]."</td>
<td>".$satr["2"]."</td>
<td>".$satr["3"]."</td>
<td>".$satr["4"]."</td>
<td>".$satr["5"]."</td>
</tr>";
$i++;
}
echo "</table>";
?>print.php faylining brouzerdagi natijasi](/data/documents/cb0c266a-9dae-4561-b0c5-cb3faef28535/page_6.png)
![Ma'lumolar bazasidagi mavjud yozuvlarni tahrirlash
Ushbu qadamlarda jadval tarkibidagi mavjud yozuvlarni tahrirlash jarayonini ko’rib o’tamiz.
Buning uchun yangi edit.php faylni yaratib olamiz. Ushbu faylda qaysi yozuvlarni tahrirlash
aniqlab olinadi. Undan keyin edit1.php faylini yaratib tanlangan ma’lumotni tahrirlash uchun
forma yaratamiz. Hosil bo’lgan formaga yangi ma’lumoltani kiritib edit2.php fayliga
tahrirlash uchun uzatamiz.
edit.php fayliga yozilgan kod
<?php
//ushbu faylni baza bilan bog'lash
$conn = mysqli_connect("localhost","root","","sherbek");
//yozuvlarni tanlash
$tanla = $conn->query("SELECT * FROM fanlar");
// ma’lumotlarni jadvalda chop etish
echo "<table border=2 width=\"100%\">
<tr bgcolor=\"gren\">
<th width=\"10%\"> id </th>
<th width=\"20%\"> dori_nomi </th>
<td>".$i."</td> // 0-maydoni chiqarish
<td>".$satr["1"]."</td> // 1-maydoni chiqarish
<td>".$satr["2"]."</td> // 2-maydoni chiqarish
<td>".$satr["3"]."</td> // 3-maydoni chiqarish
<td>".$satr["4"]."</td> // 4-maydoni chiqarish
<td>".$satr["5"]."</td> // 5-maydoni chiqarish
</tr>";
// jadvaldagi yozuvlarni $satr massiviga taminlash va ularni chop etish
while ($satr = $tanla->fetch_row()) {
echo
"<tr><td>".$satr["0"]."</td>](/data/documents/cb0c266a-9dae-4561-b0c5-cb3faef28535/page_7.png)
![<td>".$satr["1"]."</td>
<td>".$satr["2"]."</td>
<td>".$satr["3"]."</td>
<td>".$satr["4"]."</td>
<td>".$satr["5"]."</td>
<td><a href='edit1.php?nomer=$satr[0]'> Tahrirla
</a></td>
</tr>";
}
echo "</table>";
?>
<?php
//formada o'zgartirilgan ma'lumotlarni qabul qilib olish
$fan = $_POST['fan'];
$mar = $_POST['mar'];
$mchi = $_POST['mchi'];
$ama = $_POST['ama'];
$achi = $_POST['achi'];
$id = $_POST['id'];
//ushbu faylni baza bilan bog'lash
$conn = mysqli_connect("localhost","root","","Sherbek");
//yozuvni o'zgartirish so'rovi
$qush = $conn->query("UPDATE fanlar SET fan = '$fan', maruza = '$mar', maruzachi
= '$mchi', amaliyot = '$ama', amaliyotchi = '$achi' WHERE id = '$id'");
//xatochilikni tekshirish
if ($qush->connect_error) die("ma'lumotlar tahrirlanmadi ".$qush->connect_error);
else {
echo "ma'lumotlar tahrirlandi";
}
?>
<?php
//formada o'zgartirilgan ma'lumotlarni qabul qilib olish
$fan = $_POST['fan'];
$mar = $_POST['mar'];
$mchi = $_POST['mchi'];
$ama = $_POST['ama'];
$achi = $_POST['achi'];
$id = $_POST['id'];
//ushbu faylni baza bilan bog'lash
$conn = mysqli_connect("localhost","root","","Sherbek");
//yozuvni o'zgartirish so'rovi
$qush = $conn->query("UPDATE fanlar SET fan = '$fan', maruza = '$mar', maruzachi
= '$mchi', amaliyot = '$ama', amaliyotchi = '$achi' WHERE id = '$id'");](/data/documents/cb0c266a-9dae-4561-b0c5-cb3faef28535/page_8.png)
![//xatochilikni tekshirish
if ($qush->connect_error) die("ma'lumotlar tahrirlanmadi ".$qush->connect_error);
else {
echo "ma'lumotlar tahrirlandi";
}
?>
Ma'lumolar bazasidagi mavjud yozuvlarni o’chirsh
Ushbu qadamlarda jadval tarkibidagi mavjud yozuvlarni o’chirish jarayonini ko’rib o’tamiz.
Buning uchun yangi delete.php faylni yaratib olamiz. Ushbu faylda qaysi yozuvlarni o’chirish
aniqlab olinadi va tanlangan yozuvni o’chirish uchun delete1.php fayliga yuboramiz.
delete.php fayliga yozilgan kod
<?php
//ushbu faylni baza bilan bog'lash
$conn = mysqli_connect("localhost","root","","sherbek”);
//yozuvlarni tanlash
$tanla = $conn->query("SELECT * FROM fanlar");
// ma’lumotlarni jadvalda chop etish
echo "<table border=2 width=\"100%\">
<tr bgcolor=\"gren\">
<th width=\"10%\"> id </th>
<th width=\"20%\"> dori_nomi </th>
<th width=\"10%\"> turi </th>
<th width=\"20%\"> narxi </th>
<th width=\"10%\"> muddati </th>
<th width=\"20%\"> firma nomi </th>
<th width=\"10%\"> O’chirish uchun tanlang
</tr>";
// jadvaldagi yozuvlarni $satr massiviga taminlash va ularni chop etish
while ($satr = $tanla->fetch_row()) {
echo
"<tr><td>".$satr["0"]."</td>
<td>".$satr["1"]."</td>
<td>".$satr["2"]."</td>
<td>".$satr["3"]."</td>
<td>".$satr["4"]."</td>
<td>".$satr["5"]."</td>
<td><a href='delete1.php?nomer=$satr[0]'> O`chirish
</a></td>
</tr>";}
echo "</table>";
?>
<?php
// qaysi id li yozuvni tahrirlashni aniqlab olish
$id = $_GET['nomer'];](/data/documents/cb0c266a-9dae-4561-b0c5-cb3faef28535/page_9.png)
Mavzu:PHP yordamida MySQLni boshqarish Reja: 1. Masalaning qo’yilishi; 2. Masalaning nazariy asoslari; 4. Masalani yechish qadamlari; 5. Xulosa.
1. Masalaning qo’yilishi Open server lokal serveri tarkibidagi MySQL ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimidagi mavjud ma’lumotlar bazasi tarkibidagi jadvallarga PHP dasturlash tili yordamida yangi yozuvlar qo’shish, mavjud yozuvlarni turli shartlar asosida chop etish, tahrirlash va o’chirish. 3. Masalaning nazariy asoslari PHP dasturlash tili yordamida siz MySQL ma’lumotlar bazasida yangi baza yaratishingiz, shu ma’lumotlar bazasi tarkibida jadvallar yaratishingiz, yaratilgan jadvallarga ma’lumotlar qo’shishingiz, o’chirishingiz, tahrirlashingiz, ularni turli shartlar asosida chop etishingiz mumkin. PHP da ma’lumot bazasi bilan ishlash uchun quyidagi uchta funksiyadan eng ko’p foydalaniladi: • mysqli_connect - ma’lumot bazasi va server bilan ulanish • mysqli_query - MB ga so’rov yuborishning universal funksiyasi, u yordamida barcha SQL so’rovlarini hosil qilish mumkin • connect_error - xatolikni chiqarish. PHP yordamida MySQL ni boshqarishda har doimo dastavval php kodlari yozilayotgan fayl va ma’lumotlar bazasini bog’lash talab etiladi. Buning uchun biz mysqli_connect funksiyasidan foydalanamiz. Uning umumiy sintaksisi quyidagicha: $conn = mysqli_connect ("localhost", "user", "parol", "baza_name"); Bu yerda $conn – bog’lanish natijasini o’ziga taminlab olayotgan o’zgaruvchi; localhost – server nomi; user – bazadagi foydalanuvchi nomi; parol – shu foydalanuvchi paroli; baza_name – qaysi bazaga bog’lanayotgan bo’lsak shu baza nomi; MB ga so’rov yuborish. Ma’lumotlar bazasiga so’rovlar bu mysqli_query funksiyasi ichiga uzatiladigan oddiy satrlar. SQL buyruqlar hamisha katta registrda yozilishi kerak, qolganlari kichkina. Bu SELECT, UPDATE, FROM, DELETE, WHERE va boshqa shu turdagi komandalarga tegishli. Agar bularni kichik registrda yozsangiz xato bo’lmaydi, lekin katta registrda yozish umum qoida sifatida qabul qilingan. 4. Masalani yechish qadamlari; Eslatma: PHPda yozilgan kod sеrvеrning o’zida bajarilib, mijozga HTML shaklida yеtib boradi yani uning kompliatori web serverlardir. Shuning uchun PHP dasturlash tilida tuzilgan web ilovalarni sinab ko’rish uchun lokal serverlar (Denwer, XAMP, OpenServer kabi lokal serverlar)dan foydalanamiz. Birinchi qadamda diskadagi Open Server papkasidagi domain papkasi ichida yangi biror nomdagi papka yaratib olamiz, misol uchun dars nomli. Bu papka ichida index.html nomli php fayl yaratib olamiz (bu faylni barcha html muharirlari yordamida yaratishinigiz mumkin). Yaratilayotgan bu faylda hisob kitob ishlarini bajarmaymiz shunchaki unda mavjud ma’lumotlar bazasiga tarkibidagi mavjud jadvalga yangi yozuvlar qo’shuvchi, mavjud yozuvlarni o’chiruvchi, tahrirlovchi va chop etuvchi fayllarga gipermurojatlar yozib qo’yamiz (1-rasm): index.html fayliga yozilgan kod <!DOCTYPE html>
<html > <head> <body> <h1> Ushbu web sahifadagi kerakli giper murojatni tanlash orqali ma'lumotlar bazasi ustida amallar bajarish mumkin </h1> <h3><a href="add.html"> Ma'lumolar bazasiga yangi yozuvlar qo'shish </a></h3> <h3><a href="print.php"> Ma'lumolar bazasidagi yozuvlarni chop etish </a></h3> <h3><a href="edit.php"> Ma'lumolar bazasidagi yozuvlarni tahrirlash </a></h3> <h3><a href="delete.php"> Ma'lumolar bazasidagi yozuvlarni o`chirish </a></h3> </body> <h4> </html> index.html faylining brouzerdagi natijasi
Ma’lumotlar bazasi tarkibidagi jadvalga yangi yozuvlar qo’shish Navbatdagi qadamlarda yaratilgan baza tarkibidagi jadvalga php kodlari va sql so’rovlari yordamida yangi yozuvlar qo’shamiz. Buning uchun eng avvalo add.html faylda forma yaratib olamiz. add.html fayldagi kod quyidagicha bo’lishi mumkin: add.html fayliga yozilgan kod <?php //formadan olingan ma'lumotlarni o'zgaruvchilarga taminlash $fan = $_POST['a']; $mar = $_POST['b']; $mchi = $_POST['d']; $ama = $_POST['c']; $achi = $_POST['e']; //ushbu faylni baza bilan bog'lash $conn = mysqli_connect("localhost","root","","Sherbek"); //formadagi ma'lumotlarni bazaga qo'shib qo'yish $qush = $conn->query("INSERT INTO fanlar (fan, maruza, maruzachi, amaliyot, amaliyotchi) VALUES('$fan', '$mar', '$mchi', '$ama', '$achi')"); if ($qush->connect_error) die("ma'lumot qo'shilmadi".$qush->connect_error); else { echo "bazaga qo'shildi"; } ?> add.html faylining brouzerdagi natijasi
add1.php fayliga yozilgan kod <?php //formadan olingan ma'lumotlarni o'zgaruvchilarga taminlash $fan = $_POST['a']; $mar = $_POST['b']; $mchi = $_POST['d']; $ama = $_POST['c']; $achi = $_POST['e']; //ushbu faylni baza bilan bog'lash $conn = mysqli_connect("localhost","root","","Sherbek"); //formadagi ma'lumotlarni bazaga qo'shib qo'yish $qush = $conn->query("INSERT INTO fanlar (fan, maruza, maruzachi, amaliyot, amaliyotchi) VALUES('$fan', '$mar', '$mchi', '$ama', '$achi')"); if ($qush->connect_error) die("ma'lumot qo'shilmadi".$qush->connect_error); else { echo "bazaga qo'shildi"; } ?> Ma'lumolar bazasidagi mavjud yozuvlarni chop etish Ushbu qadamlarda jadval tarkibidagi mavjud yozuvlarni turli so’rovlar asosida chop etish jarayonini ko’rib o’tamiz. Buning uchun yangi print.php faylni yaratib olamiz. print.php fayliga yozilgan kod <?php //ushbu faylni baza bilan bog'lash