PYTHON DASTURLASH TILI TARKIBIDA GRAFIKLAR CHIZISH VA ULARNI QAYTA ISHLASH Reja: 1.Grafik muhitini faollashtirish; 2.Tekislikda chizma va shakllar chizish; 3.Chizmalarni alohida faylda saqlash; 4.Matematik funksiyalar grafiklarini chizish.

Python dasturlash tilida ma‘lum bir shakllar va chizmalarni hosil qilish uchun avval, albatta, grafik rejimni hosil qilish kerak, ya‘ni grafik kutubxonani faollashtirish kerak. Python dasturlash tilida grafik rejim hosil qilingandan so’ng uning tarkibiga kerakli chizma va shakllarni hosil qilish buyruqlarini yozish mumkin. Grafik muhitini faollashtirish Python dasturlash tili tarkibida boshqa dasturlash tillari kabi grafik rejimi va uning imkoniyatlari mavjud. Chizmalar va sohalarni hosil qilish uchun python dasturlash tilida matplotlib kutubxoansini chaqirish kerak. Matplotlib kutubxonasini faollashtirishning umumiy ko’rinishi quyidagicha. from matplotlib.pyplot import* Grafik rejimi hosil qilingandan so’ng kompyuter ekranini koordinatalar sistemasini I-choraki deb qarash kerak. Bunda kompyuter ekraniga chiziladigan shakl va chizmalar xuddi koordinatalar sistemasining I-chorakida chiziladigandek buruqlar beriladi. Kompyuterning ekrani bir nechta nuqtalar matritsasidan tashkil topgan. Dasturchi tomonidan chizilgan shakl va chizmalar ekran rangi bilan bir xil rangda bo’lsa, chizilgan shakl va chizmalar ko’rinmasdan qoladi, shuning uchun chiziladigan shakl, chizma va nuqtalar uchun alohida ranglar ham berilish mumkin. Tekislikda chizma va shakllar chizish Python dasturlash tili tarkibida shakl va chizmalar nuqtalar ketma-ketligidan hosil bo’ladi. Python dasturlash tilida nuqta, shakl va chizmalarni rangi va chizma turi alohida beriladi. Python dasturlash tili tarkibida grafik shakllarni quyidagi funksiyalar orqali chiziladi: plot(y), show()-funksiyasi y to‗plam yoki y ro’yxat elementlarini ikki o’lchovli koordinatalar sistemasida chizish uchun xizmat qiladi. plot() funksiyasini ishlash jarayonini quyidagi dastur orqali qarab o’tamiz.

Chiziladigan shakl va chizmalarning chiziq turlari va ranglarini o’zgartirish ham mumkin. Misol. A ro’yxat elementlarini + belgi bilan qizil rangda chizish dasturini tuzing. Chiziladigan shakl va chizmalarning chiziq turlari ‘+‘, ‘_‘, ‘*‘, ‘v‘, ‗’s‘, ‗’>‘, ‘<’,’D’,’d’,’p’,’h’,’x’,’|’ kabi belgilar ko‗rinishida bo‗lishi mumkin. Chiziladigan shakl va chizmalarning chiziq ranglari quyidagi jadval ko‗rinishida aniqlanadi.

Chizmalarni alohida faylda saqlash Python dasturlash tilida chiziladigan shakl va chizmalarni alohida .png kengaytmali fayllarga saqlash imkoniyati mavjud. Bu asosan katta turdagi ma‘lumotlarni qayta ishlash vaqtida rasmlarni alohida fayl sifatida saqlash imkonini yaratadi. Chiziladigan shakl va chizmalarni alohida faylga quyidagi funksiya orqali amalga oshiramiz. savefig('sincos.png') Bu funksiya grafikni, dastur saqlangan papkaga saqlaydi, agar boshqa joyga saqlash kerak bo’lsa albatta adres ‘’ belgi ichiga yozilish kerak. Yuqoridagi funksiyani ishlash jarayonini quyidagi dastur orqali qarab o’tamiz. from numpy import* from math import* from matplotlib.pyplot import* t=[] x=[]

for i in range(400): t.append(i*0.01) x.append(cos(pi*t[i]/180)) plot(t, x, color='green') savefig('cosinus.png') show() Grafikga ma’lumot yozish Python dasturlash tilida chiziladigan shakl va chizmalarga ma‘lumot yozish mumkin. Bu ma‘lumot funksiyaga nom, OX va OY o‗qi bo‗yicha ma‘lumot yozish mumkin. Ma‘lumotlarni quyidagi funksiyalar amalga oshiradi. Funksiyaga nom beris funksiyasi: title(‘text’) OY o‗qiga ma‘lumot yozish: ylabel(‘text’) OX o‗qiga ma‘lumot yozish: xlabel(‘text’) Yuqoridagi funksiyani ishlash jarayonini quyidagi dastur orqali qarab o’tamiz. Misol . Ma‘lum bir oraliqda cos(x) funksiya grafigini chizing va bu grafikni nomini kosinus grafigi, OX o‗qini argument va OY o‗qini funksiya deb nom beruvchi dastur tuzing. Matematik funksiyalar grafiklarini chizish