Mavzu:Tarmoqlardagi qurilmalarning o'zaro aloqasini boshqarish Reja: • Kirish • Simsiz tarmoq turlari • Tarmoqlarning texnik vositalari • Xulosa

Kirish Internet va unda ishlashni tasawur qilish uchun telefon tarmog'ini eslashingiz mumkin. Chunki telefon tarmog'ida ham shunga o'xshash aloqa kanali ishlatilib, bir necha daqiqada dunyoning xohlagan nuqtasi bilan bog'lanish mumkin. Albatta, bu o'xshatish shaklan bir xil bo'lsa-da, ish prinsipi bo'yicha katta farq qiladi. Ya'ni telefonda gaplashish paytida stansiyalar orasidagi kanal to'la band bo'ladi. Bu kanaldan telefon qiluvchi va uni eshituvchidan boshqa hech kim foydalana olmaydi. Agar telefon stansiyasining barcha kanallari band bo'lib qolsa, bu kanalda gaplashayotgan abonentlar bilan ham bog'lanish mumkin bo'lmay qoladi. Ko'rinib turibdiki, bu tamoyilda ishlaydigan kanallardan foydalanish kompyuter tarmog'ida samara bermaydi. Simsiz tarmoq Ingliz tilida Simsiz tarmoq atamasi ingliz yoki ispan tillarida "simsiz tarmoq" bo'lib, Simsiz tarmoq portlar orqali ulanish deb ataladi. Ya'ni, kabellar yoki simli tarmoqdan foydalanmasdan, elektromagnit to'lqinlar yordamida tugunlarni ulash. Afzalliklari bilan uzatish va qabul qilish portlar orqali amalga oshiriladi va arzonroq. Uning kamchiligi shundaki, u tarmoq xavfsizligi nuqtai nazaridan ko'proq talabchan. Ommaga e'lon qilinganidan beri ushbu texnologiya ko'plab izdoshlarni orttirdi va simli yoki chekilgan tipidagi ulanishlarni ruxsat beruvchi joylarda tobora ko'proq almashtirmoqda. Ushbu simsiz texnologiyaning qabul qilinishi simli texnologiyalarning an'anaviy tizimi va RJ45 va Ethernet adapterlariga nisbatan afzalliklari bilan bog'liq. Indeks : 1 Simsiz tarmoq 2 Simsiz tarmoq turlari 2.1 WPAN

2.2 WLAN 2.3 WMAN 2.4 WWAN 3 Chastota diapazoniga ko'ra tarmoq turlari 3.1 yerdagi mikroto'lqinli pech 3.2 sun'iy yo'ldosh mikroto'lqinli pech 3.3 Infraqizil 4 Xo'sh , Wi-Fi nima ? 4.1 Qanday ishlaydi 4.2 Texnik ma'lumotlar 4.3 802.11 standarti 5 simsiz texnologiya 6 Wi-Fi xavfsizligi 6.1 Zararli uyushma yoki kirish nuqtasini soxtalashtirish 6.2 ARP bilan zaharlanish yoki ARP bilan zaharlanish 6.3 MAC spoofing 6.4 Xizmatni rad etish 6.5 WLAN skanerlari 6.6 Urush va jangovar yurish Tarmoqlarning texnik vositalari Kompyuter tarmoqlari (qisqacha tarmoqlar) server (yoki xizmatchi kompyuter), konsentrator (HUB), axborot uzatish kabellari va modemdan tashkil topadi. Har bir qurilmaning xususiyatini qisqacha yoritib o'tamiz. Server — tarmoq ishini ta'minlovchi maxsus kompyuter. Server disklarida kompyuterlarni birgalikda ishlash imkoniniberuvchi dasturlar, ma'lumotlar omborlari va boshqalar saqlanadi. Bundan tashqari, serverlar modemli va faksli aloqalarni, ma'lumot larni bosmaga chiqarish ishlarini amalga oshiradi. Serverda joylashgan

dasturlardan foydalanish doirasi umumiy masalaning qo'yilishiga ko'ra cheklangan bo'lishi mumkin. Konsentrator (HUB)—tarmoqda kompyuterlarni o'zaro axborot almashinuvini ta'minlovchi maxsus qurilma. Ular 8, 12, 16 ta kompyuterni o'zaro bog'lashi mumkin.Axborotni uzatish kabellari tar moqda axborotni bir kompyuterdan boshqasiga uzatish uchun xizmat qiladi (odatda, koaksial kabel ishla tiladi). Modem — axborotni kompyuterdan uzatish kabeliga o'tkazuvchi maxsus elektron qurilma. Modem «modulator» va «demodulator» so'zlari birikmasidan hosil bo'lgan. Bu qurilma yordamida axborotlar uzatuvchi kompyuterda raqamli ko'rinishdan analog ko'rinishiga aylantiriladi, shuningdek, qabul qiluvchi kompyuterda analog ko'rinishidan raqamli ko'rinishga aylantiriladi. Boshqacha aytganda , modemning vazifasi kompyuterda «0» va «1» ko'rinishida tasvirlangan ma'lumotni ikki asosiy chastotali telefon signallariga va aksincha, telefon signalini «0» va «1» yordamida kodlangan axborot ko'rini shiga o'tkazib berishdan iborat. Modemning asosiy xarakteristikasi bodlarda o'lchanadigan ma'lumotlarni uzatish tezligidan iborat. Zamonaviy modemlarning tezligi 2400, 9600, 14400, 19200, 22880 va 33600 boddan iborat. Elektron aloqalar uchun ushbu modemlarning ixtiyoriysidan foydalanish mumkin. ARPA Net tarmog'ining rivojlanishi bilan turli tarmoqlarni o'zaro bog'lash, ya'ni yagona tarmoq yaratish muammosi yuzaga keladi. - Bunday standart 1974- yildayaratildi. 1983-yilda esa AQSH Mudofaa vazirligining ARPA Net shoxobchalaridagi barcha mashinalarida ishlab chiqilgan standartlardan foydalanish haqida buyruq chiqarildi. Bu standartlarni ishlatish uchun esa o'sha paytlarda keng tarqalgan operatsion tizim UNIX operatsion tizimi ishlatildi. 1986-yilga kelib, AQSH Milliy fanlar fondi (National Science Foundation — NSF) tomonidan o'zining oltita superkompyuterli markazini birlashtirish uchun tayanch tarmoq yaratildi. Bu tarmoq juda quwatli va yuqori sifatli qurilmalar va AQSH Mudo faa vazirligi tomonidan belgilangan standartlarga asoslangan edi. Vazir (arab. - yuk ko taruvchi) - o rta asrlarda Yaqin va O rta Sharq davlatlarida, ʻ ʻ ʻ shu jumladan O rta Osiyo xonliklarida hukumat idorasi yoki kengashi (devon) ʻ boshlig i. V. lar vaziri a zam rahbarligida davlatni idora etish vazifalari bilan ʻ ʼ shug ullangan. ʻ

1992-yil NSF kompaniyasi ana shu tayanch tarmoqni boshqari-shiga kelishib olindi. Ana shu vaqtdan boshlab internet nafaqat davlat (o'quv va ilmiy) muassasalarida, shuningdek, tijorat maqsadlarida ham ishlatila boshlandir Internet asta-sekin AQSH chegaralaridan chiqib boshqa mamlakatlarga, dastlab Yevropa, ke-yinchalik Osiyo , Afrikaga ham tarqaldi. Afrika - kattaligi va aholi soni bo yicha dunyoning ikkinchi qit asi.ʻ ʼ 10BASE-T tarmoqda kabel simlarini ulashning ikki turidan foydalaniladi . Agarda tarmoqqa faqat ikkita komp’yuter qo‘shilsa, konsentratordan foydalanilmasa ham bo‘ladi. Chorraha kabelini (crossover cable, ïåðåêðîñòíûé êàáåëü) ishlatish usulidan foydalanib, ya’ni bir raz’emning RJ-45 uzatish kontaktlarini ikkinchi raz’emning RJ-45 qabul qilish kontaktlariga va teskarisiga ulashni amalga oshirish mumkin. Komp’yuterlarni konsentratorlar bilan ulashda odatda to‘g‘ri kabeldan (direct cable, ïðÿìîé êàáåëü) foydalaniladi, ularda ikkala raz’emlarning bir xil kontaktlari bir biri bilan o‘zaro to‘g‘ri ulanadi. Shunday to‘g‘ri kabel bilan ulanishga mo‘ljallangan konsentratorlar ko‘p. Ba’zi hollarda chorraha ulanish konsentrator portida amalga oshiriladi (standart bu vaqtda unday portlarni «X» harfi bilan belgilashni tavsiya etadi), shuning uchun tarmoqda ulash ishlarini olib borish vaqtida juda ziyraklik bilan amalga oshirish talab qilinadi. Yana shuni hisobga olish kerakki, ikkita konsentratorni oddiy portlar orqali ulanganida, kabel chorraha ulanishli bo‘lishi kerak. Bir konsentratorni maxsus kengaytirish portini (UpLink) boshqa bir konsentratorni oddiy porti bilan ulanishi lozim bo‘lgan holda to‘g‘ri kabel yordamida amalga oshirilishi kerak. Yana shuni aytib o‘tish kerakki, o‘ralgan juftlik kabellari bilan ulanadigan adapter va konsentratorning maxsus xususiyati mavjuddir, ya’ni ularga o‘rnatilgan tarmoqqa to‘g‘ri ulanganligini nazorat qilish vositasi mavjud. Transiver va konsentratorlarni ulash uchun ishlatiladigan shisha tolali kabellarning uzunligi hech qanday signallarni qayta hosil qilish qurilmasini ishlatmasdan 2 kmgacha yetkazish mumkin. Shunday qilib mahalliy tarmoqqa turli binolarda joylashgan komp’yuterlarni ham ulash imkoniyati paydo bo‘ladi. Dastlabki vaqtlarda shisha tolali aloqa repiterlar o‘rtasidagi aloqani hosil qilishga ishlatilgan. Shuning uchun birinchi standart FOIRL (Fiber Optic Inter-Repeater Link) 1980- yillarning boshida ishlab chiqilgan bo‘lib, u 1000 metr masofadagi ikki repiter oralig‘idagi aloqani amalga oshirish uchun mo‘ljallangan. Asosiysi PCI shinasi nafaqat IBM PC turidagi komp’yuterlarda va yana Pover Mac turidagi komp’yuterlarda ham ishlatiladi, shuningdek, u qurilmalarni avtomatik ravishda tashkil qilish tartibini qo‘llaydi (Plug-and-Play). PCI shinasining ISA shinasiga nisbatan kamchiligi komp’yuterda kengaytirish raz’emlarining (slot) kamligi (odatda 3 ta raz’em). MCA, EISA va VLB shinalari bir necha vaqt PCI shinasi bilan raqobatlashdi (ularning hammasi 32 razryadli axborot almashinuvini ta’minlab beradi). PC Card shinasi (eski nomi PCMCIA) hozircha faqat kichik