“Vavilonlik eng boy odam’’ asari haqida REJA:  Jorj Samyuel Kleyson “Vavilonlik eng boy odam “ asari haqida ma’lumot.  “Vavilonlik eng boy odam” asari sujeti.  Asardagi obraz va davr tizimi  Xulosa.

“Vavilonlik eng boy odam’’- millat ravnaqi fuqarolar faravonligi bilan o’lchanadi .Bu asar har bir shaxsning maqsadga erishish yo’lidagi imkoniyat darajalarini ko’rsatib o’tadi. Bu asarning bosh qahramoni Benzir hisoblanadi. Benzir oddiy aravasoz bo’ladi , u qashshoq ham edi. Oilasini aravakashlik bilan boqar edi . Ammo nochor edi.Yevfrat vodiysiga xos quyoshning jaziramasi ayovsiz qizdirib turar edi .Uyining orqa tomonida podshoh qasrini o’rab turgan baland devorlar qad ko’targan , moviy osmon bezakli Bel ibodatxonasi yoritib turadi. Bu bahaybat bino soyasi Benzirning G’aribona kulbasi xamda boshqa ko’pchilik uylarga ham tushib turar edi. Mana shu bir parchani tahil qiladigan bo’lsam, oddiygina aravasoz insonning bir davlatda yoki butun hayotda kurashib yashashi tasvirlangan . Nochor inson, nochor hayot bir insonning taqdirini qanchalik darajada o’zgartirishini tasvirlagan. Bu asardagi bosh g’oyalar quyidagilar hisoblanadi .  1 Pul jamiyat taraqqiyotini ta’minlovchi mezondir. 2 Pul hayotdagi barcha shodliklarga yetkazuvchi vosita. 3 Pul o’z qadr qimmatini anglagan saqlash va jamg’arishning eng oddiy qonunlariga rioya qilgan kishilarni sevadi. 4 Butun dunyo kapitali bugungi kunimizda ham olti mimg yil muqaddam Vavilonda mavjud bo’lgan moliyaviy qonunlar asosida paydo bo’ladi. Asar bosh qahramoni Benzir mana shu g’oyalarga amal qilmas edi. Ammo Benzirning do’sti Arkad Vavilonning eng sarvatdor odami edi Benzir o’rtog’i Kobbi bilan suhbat qiladi. O’shanda Arkadni ko’rib qolishadi . Arkad hozir Vaviloning eng boy odami va saxiy odami hisoblanadi. Shunda Benzir aytadi: Agar kechqurun Arkadni ko’rib qolsam uning oltin to’la hamyonini o’g’irlashga ham tayyorman deb aytadi.

Qo’ysangchi shunaqa rasvo gapni – ta’na qildi unga Kobbi , -kishining boyligi hamyon bilan o’lchanmaydi . To’la hamyon ham agarda uni to’ldirib turadigan manba bo’lmasa , tezda bo’shab qoladi. Arkadning har qancha sarf xarajat qilmasin uning hamyonini to’ldirib turuvchi daromad bor.Mana gap nimada? Daromad manbai qayda ? Benzirni shu savollar qiynar edi. O’sha vaqtda Kobbi Arkad o’zining daromad manbaini o’g’li Nomazirga o’rgatgan deb aytadi. Shunda Benzir o’rtog’I Arkaddan maslahat olishni o’ylaydi. U o’rtog’miz bo’lsa bizga ham yordam berar deb Kobbiga aytadi . Kobbi rozi bo’ladi va Benzir va boshqa o’rtoqlari Arkaddan maslahat so’raydi. Shu yerda bitta hikmatli so’z yodimga tushdi:”So’rab o’rgan olim ,orlanib so’ramagan o’ziga zolim “ dedi Alisher Navoiy. Haqiqattan Benzir do’stidan qanday boyish sirini kambag’allikdan qanday qutilish haqida maslahat olgani boradi. Do’sti Arkad o’zimning qanday boyib ketganligi haqida aytib beradi.Arkadning bir so’zi meni juda hayron qoldiradi. Do’stlarim sizlar yoshlik paytlaringizdan beri o’tgan yillar davomida zo’rga kun k’rishdan nariga o’tmagan bo’lsangiz , demak sizlar yo farovon hayot ko’rish qonunlarini o’rganmagansiz, yo shunchaki , ularga amal qilmagansiz. Hozirgi yoshlar orasida ham shunaqa noliydigan insonlar bor. Yoki ular boyishdan qo’rqishadi yoki kambag’al bo’lib yashashdan. Bu mening xulosam . Boylik- bu kuch. Men bu fikrga qo’shilaman. Haqiqattan boylik yordamida ko’p narsaga erishish mumkin. Uyingizni hashamatli qilib jihozlash , tagingizga hashamatli mashina olish. Chet davlatlarga sayohat qilish , hatto haqdorlar yo’lida masjid , ibodatxonalar qurish mumkin. Asar qahramoni Arkad ham buni tushunib yetganidan so’ng dunyoviy xursandchiliklardan bir qismiga ega bo’lish uchun harakat qiladi. Vaqt masalasiga kelsak , u har birimizda yetarlidan ham ortiq.Bir kuni Algamish ismli savdogar “ To’qqizinchi qonundan ‘’ nusxa ko’chirib berishni buyurtma qiladi. Magistr menga shunday dedi:” Bu hujjat ikki kundan keyin qo’limda

bo’lishi kerak . Agar topshiriq vaqtida bajarilsa, sen ikki bronza tangaga ega bo’lasan’’.Lekin men ulgura olmadim. Algamish keldi , lekin hujjat tayyor emas edi. O’shanda men Algamishga boy bo’lish sirlarini aytib bersangiz qo’lyozma tong otguncha tayyor bo’ladi . Men va’damni bajardim . Algamish boy bo’lish sirlarini aytib berdi. Bu boy bo’lish qoidalari: 1-Sen ishlab topgan pullarining bir qismi shaxsan o’zingga tegishli. Bu ulush qanchalik darajada arzimas bo’lmasin , topgan pullaringni o’ndan bir qismidan kam bo’lmasligi kerak. Boylik ham , huddi daraxtdek , zig’ircha urug’dan o’sib chiqadi . Biz olib qo’yaydigan ana shu sariq chaqalar vaqti kelib qoplab oltinlarga aylanadi.. 2- Pulni saqlash. 3- oltin qoida pulni idora qilish. Arkad Anglamish o’rgatgandek,men har bir o’ninchi chaqani chetga olib qo’yaydigan bo’ldim. Keyin esa o’z xazinangizni sizning foydangizga ishlashga majbur qiling. Oilangizni muhtojlikda yashamasligini ta’minlang , chunki olloh bizni qachon chaqirib qolishini bilmaymiz. Bu maqsad uchun ham o’z jamg’armalaringizni yig’ing.Toki tirik ekansiz hayotdan lazzatlaning. To’g’ri asarda Arkad hammadan ham boy edi, chunki u bouligining qonun qoidalrini bilardi. Boyish qonunlari Nomazir talqinida: Ishlab topgan boyligining o’ndan bir qismini o’zingning va oilangning kelajagi uchun saqlab bir chetga olib qo’y. Tilla uni oqilona rejalrga dastmoya qilgan aqilli kishilarga naf keltiradi. Tilla himoyaga muhtoj ,, shu bois ehtiyotkorlikni va tajribali tadbirkorlarning maslahatiga ma’qul top. Ishbilarmon –ammo o’zi tushunmaydigan sohalarda ishlashni tilla yoqtirmaydi.

Oson boyishdek ham xayol rejalar-u yetib bo’lmas havaslarga boyligini sarflagan kishidan tilla qochadi .(Tilla deganda , bu yerad sarmoya , umuman, pulni nazarda tutadi – tarjimon). Mana shu yuqorida yozilgan qoidalar Arkadning o’g’li Nomazer qo’llagan oltin qoidalar. Vavilonlik boy odam asaridagi ta’sirli jihatlar va unga o’zimning qarashlarim: Arkad, oruzingdagi boylik cho‘qqisiga chiqdingmi?” Men jaovb berdim: “Hozircha yo‘q, lekin yaxshigina jamg‘armam bor va ular mening foydamga ishlayapti”. – “Sen hali ham g‘isht teruvchilarning maslahatlariga amal qilayapsanmi?” – “G‘isht terish bo‘yicha ulardan yaxshi fikrlar chiqayapti”,- sir boy bermadim men. “Arkad, – davom etdi u, – sen bergan o‘gitimni yaxshi o‘zlashtiribsan. Avvalo sen o‘zing ishlab topadigan mablag‘ingdan biroz kamiga hayot kechirishni o‘rganding. Keyin biladigan odamlarga maslahat solishni o‘rganding. Va nihoyat, oltinlaring o‘zingga ishlashiga erishding. Sen pul topish, ularni jamg‘arish va ularni tasarruf etishni o‘rganding. Shu sababli mas’uliyatli lavozimlarni egallashga loyiq bo‘lding. Men qariyapman. Farzandlarim faqat pul sarflashni biladilar, lekin ishlab topish haqida umuman tasavvurga ega emaslar. Mening mulkim juda katta va men ularni boshqara olmay qolishdan qo‘rqaman. Agar Nippurga borib u yerdagi yer-suvlarimni boshqarishga rozi bo‘lsang, seni o‘zimning sherigim deb tayinlardim va mulkimdan ulush olarding». Shu tariqa, Nippurga jo‘nadim, u yerdagi kattagina mulkining boshqaruvini qo‘limga oldim. G‘ayratga to‘la bo‘lganim, qolaversa, muvaffaqiyatning uchta qonunini egallaganim bois, uning yer-suvidan tushadigan daromadlarni keskin oshirishga erishdim. Shu orqali o‘zimga mol-dunyo orttirishga muvaffaq bo‘ldim va Algamish dunyodan o‘tgach, uning mulkidagi o‘z ulushimni boshqarishga o‘tdim, u vasiyatida shunday ko‘rsatib ketgandi. Boylik asta-sekin sinov va xato orqali to‘planadi