AMALIY PSIXOLOG FAOLIYATINING ASOSIY KO`RINISHLARI.

Yuklangan vaqt:

16.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1876.109375 KB

Ko'chirib olish

AMALIY PSIXOLOG FAOLIYATINING
ASOSIY KO`RINISHLARI.

RE J A :
1. Amaliy ot chi psixologning axloqiy k asbiy
faoliy at i.
2. Amaliy psixologning axloqiy k asbiy faoliy at i
asosida y ot uv chi asosiy t amoy illar.
3. Amaliy psixolog shaxsiga qo` y iladigan
t alablar.

◦
Psixologik xizmat hodimlari barcha muammolarni hal qilishda Bolani har
tomonlama va garmonik rivojlanish vazifalariga va uning qiziqishlariga
tayanadilar. Amaliyotchi psixolog o`z faoliyatini pedagogic jamoa va ota onalar
bilan yaqin aloqada amalga oshiradi. Psixologik xizmat o`z faoliyatida tibbiy,
defektologik va boshqa xizmat turlari, shuningdek, bola tarbiyasida yordam
ko`rsatuvchi jamoatchilik sohalari bilan yaqin aloqada ish olib boradi. Amaliy ot chi psixologning axloqiy k asbiy
faoliy at i.
Psixolog quyidagi aniq ishlarni amalga oshirishi lozim.
Bolalar, o`quvchilar, talabalar va ta`lim tarbiya ishi bilan shug`ullanuvchi barcha
shaxslarga jumladan, ma`muriyat, o`qituvchilar murabbiylar, ota onalar, ijtimoiy hamda
jamoatchilik tashkilotlari xodimlariga aniq maslahatlar berish.
Ta`lim tarbiya, taraqqiyot kasb tanlash va turmush qurish, o`zaro munosabatlar
muomala va muloqot sirlari, tengdoshlar va voyaga yetganlar dunyoqarash, qobiliyat
iqtidor, axloq diyonat, iymon vatanpar varlik muommolari yuzasidan yakka tartibda,
guruh va jamoa tarzida maslahatlar uyushtirish.

Amaliy psixologning huquqlari:
◦
Bog`cha maktab va oliy o`quv yurtining ta`lim tarbiya shar t sharoitlarini aniq
hisobga olib faoliyat uchun eng muhim yo`nalishlarni tanlaydi.
◦
Pedagogik kengash, ota onalar yig`ilishi, ilmiy kengash va pedagogic
konsiliumlarda ishtirok etadi.
◦
O`quv tarbiya jarayonida bolalar, o`quvchilar va talabalar xulqi, o`quv faoliyati
xususiyatlarini kuzatish maqsadida dars, ma`ruza, sinfdan va auditoriyadan
tashqari mashg`ulotlarda, umumiy tadbirlarni o`tqazishda qatnashadi.
◦
Murabbiylar, ota onalar qo`mitasi o`quvchilarning metod birlashmalari
majlislarida ishtirok etadi.
◦
Bog`cha, maktab, o`quv yurtlarining hujjatlari bilan tanishadi va ularni tahlil
qiladi.
◦
Muayyan davr oralig`ida amaliy faoliyatning yetakchi yo`nalishi yuzasidan har
xil ishlar ni navbatma navbat amalga oshiradi.
◦
Pedagog- psixolog sifatida o`z tajribalarini umumlashtirib maqolalar va xabarlar
e`lon qiladi.

Am aliy psixologning axloqiy k asbi y faol iy at i
asosida y ot uv chi asosiy t am oy i llar.
◦
Amaliy ot chi psi xologning o` qit uv chil ar, o` quv chil ar, ot a-onal ar hay ot i bo` y i cha muam molariga shaxsiy t aj ribasi
bo` lmay t urib, masl ahat b е rishga haqqi bormi?
Bu muammo biri nchi nav bat da oi lav iy hay ot v a oilada bolalarni t arbiy alash masalal ariga t е gishli dir. Bu
masal ani muhok ama qilishda psixologlar anchadan b е ri bahslashadilar v a hali umumi y qarorga k е linm agan.
Ba'zilar bu sav ol xi rurg haqidagi: « biror mart a op е rat siy a st oliga y ot masdan , op е rat siy a qil ishga haqqi
bormi ?» - d е gan sav olga o` xshay di, d е y ishadi . Ma'lumk i , t ibbi y ot da bunday sav ol t ug` ilmay di. Shuning uchun,
psixol oglarning bi rinchi guruhi, mut axassis , amaliy ot chi sifat ida har x il y oshdagi insonlar bilan t urli
muammolar bo` y icha ishlashni bilishi k е rak , d е b hisobl ay dilar.
Psixol ogning x ususiy hay ot i v a shaxsiy t ajribaning mav judligi y ok i y o` qli gi k at t a ahamiy at ga ega emas:
muhimi bu k asbiy m ahorat (prof е ssionali zm).
Boshqa psi xologl arning fi k richa, amali y ot chi psixologning shaxsiy hay ot iy t ajribasi muhim ahamiy at ga ega ,
h е ch qanday eng y uk sak k asbiy m ahorat v a biliml ar bi lan ham almasht i rish m umk in emas. Ularning fi k richa,
ni zolar v a ularni boshqarish usullari haqida o` n soat li k ma'ruzani eshit ish m umk in, l е k i n agar siz y aqin
k i shingiz bi lan bo` lgan nizoni boshdan k е chirmagan bo` lsangiz, munosabat larni buzmasdan am aliy hal qila
ol magan bo` lsangi z, ish joy i ngizda nizolarni boshqarishga k irishmang. Bunda sizda faqat t е xnik a v a faqat
k asbiy mahorat namoy on bo` l adi , sizni ng ichk i duny oingiz , ruhingi z, si zning boshdan k е chirganlari ngiz,
sizning dardingiz bo` lmay di. Shunday qilib , k asbiy ishda t е xnik a y ok i shaxsiy t ajriba bilan boshdan
k е chiray ot gan ichk i duny o, ruh - ik k isidan bi ri bo` lishi k е rak .

◦
Nima uchun « v a» so` zini emas, y ok i so` zini ishlat ish k е rak . Bizningcha, amaliy ot chi
psixologning k asbiy ishi – bu k asbiy bilimlar v a hay ot iy t ajribasidir. Birini ik k inchisidan ajrat ish
mumk in emas. Psixologik k asbda k asbiy bilimlar v a shaxsiy t ajribasiz ish olib borish qiy in.
-Pianinochini k uzat sak . U soat lab t е xnik v osit a hisoblanmish qo` l v a barmoqlarni mashqqiladi.
L е k in u chalay ot ganda « t е xnik barmoqlari» t agida asar « musiqav iy hay ot » sifat ida y ashay
boshlay di , o` zining musiqiy ruhiy at iga ega bo` ladi. Siz doim t е xnik ijrochi bilan mumt oz ijroni
ajrat a olasiz.
T е xnik a faqat asos, haqiqiy ijod y е t ishib chiqadigan y е r, n е gizdir.
Psixolog sizning hay ot ingizda hammasi joy idami?
Mak t ab psixologlari , umuman amaliy sohadagi ishlay digan psixologlarga at rofdagilar
boshqacha munosabat da bo` ladilar. M е n oramizda nima bo` lay ot ganiga t ushunmay man? « Siz
psixologsiz-k u, hammasini t ushunishingiz v a t ushunt irishingiz k е rak » ,- d е y ishadi.
Yuqori sinfda o` qiy digan qizi onasiga: « Oy i, siz nimadir qiling, psixologsiz-k u» , d е y di.
Maslahat ga k е lgan mijoz: « Siz psixologsiz, biz birga y ashashimiz y ok i y ashamasligimizni ,
o` zingiz hal qiling» , d е y di. Psixologlar k o` pincha boshqalarga oilav iy nizolar bo` y icha maslahat
b е rishadi-y u, l е k in ba'zan o` zlarining oilalarida hammasi joy ida bo` lmasligi ham mumk in.
Bunga k o` pincha ularning oila psixologiy asi bo` y icha hamma narsani bilganlik lari t ufay li
oilada haddan t ashqari y umshoq bo` lishlari ham sabab bo` lishi mumk in. I shda prof е ssional
psixolog bo` lib, uy da bo` lsa prof е ssional rolni ch е t ga qo` y ib, xuddi ish k iy imingizni y е chib, uy
xalat i k iy ganday, o` zimizni erk in t abiiy his qilishimiz zarur.

◦
Nizomda k el t iril ishicha, psixol og quy idagi huquqlarga ega:
◦
bolalar, ularning ot a-onalari y ok i qonuniy v ak illari,
shuni ngdek , mak t abgacha t a’l im, umumt a’li m muassasasi,
mehri bonlik uy i pedagoglari bilan olib bori ladigan
ishlarni ng muay y an y o‘nalishlarini must aqil shak ll ant iri sh;
◦
psixologik xizmat ni amalga oshirish doirasida
t adbirlaming k et mak et ligini, mak t abgacha t a’li m,
umumt a’l im muassasasi, mehribonlik uy i pedagogik
jaray onining o‘zi ga xos t omonlari, muay y an shart -
sharoit lari v a k ont ingent ini hisobga ol gan holda o‘z
faoli y at ining ust uv or y o‘nal ishlarini bel gi lash;
◦
muassasa rahbariy at i ga o‘zi uchun xona, mebel jihozlari,
k ompy ut er v a boshqa t ex nik a v osit alari, idora buy umlari
ajrat il ishi t o‘g‘risi dagi t alabl ar bil an murojaat qilish;
◦
mak t abgacha t a’lim, umumt a’lim muassasasi, mehri bonli k
uy i hujj at lari bilan t anishish;

Amaliy psixolog shaxsiga
qo‘yiladigan talablar
◦
Amaliy psixologning faoliy at i uning huquqlari v a burchlari majmuasi bilan
boshqarilib t urilishi lozim. U quy idagilardan iborat : -
◦
Psixolog o‘z faoliy at ini 0 ‘zbek ist on Respublik asi huk umat ining x alq t a’limi sohasi
bo‘y icha qabul qilgan hujjat lariga amal qilgan holda bajarishi shart .
◦
Psixolog oliy o‘quv y urt ining psixologiy a sohasini (qisqa k ursni) bit irganligini
t asdiqlov chi maxsus hujjat ga ega boMishi lozim. –
◦
Psixologiy a fanining eng so‘nggi y ut uqlaridan xabardor boMishi, bolalar
psixologiy asi, pedagogik psixologiy a, amaliy psixologiy ani chuqur bilishi zarur.
Diagnost ik , psixoprofdak t ik , riv ojlant iruv chi v a psixok orrek sion ishlarning
hozirgi zamon ilmiy y ut uqlariga asoslangan met odlar bilan qurollanishi, xalq
t a’limi t izimida doimo o‘z malak asini oshirib borishi k erak . –
◦
Muammolar muhok amasida v a ular y uzasidan qaror qabul qilishda k asbiy
v ak olat chegarasidan aslo chet ga chiqmaslik ma’qul.


Shu sohaning mas’ul mutaxassislari tomonidan ishlab
chiqilgan qoidalarga rioya qilgan holda barcha koMsatmalar
va tavsiyalarni qat’iy bajarishi shart.

Barcha psixologik masalalarni hal qilishda o'quvchi va talaba
manfaati, ijtimoiy tarbiya maqsadidan kelib chiqishi zarur.

Diagnostik va korreksion faoliyat natijalarini sir saqlash,
olingan ma’lumotlar sinaluvchilar shaxsiyatiga zarar
keltirmasligi, ularni qurshab turgan muhit a’zolari tahlikaga
tushmasligi kerak.

Ma’muriyat, ota-onalar, o‘qituvchilar jamoasi bilan
hamkorlikda faoliyat ko‘rsatishi lozim.

Ma’muriyatga, pedagogik kengashga, ilmiy kengashga
o‘quvchi vii Inlnbalarga yakka tartibda yondosliishni
ta’minlovchi imkoniyat, ni.uni hal qilishning psixologik
shartlari, ta’lim-tarbiyadagi nuqsonliiming oldini olish omillari,
yo‘llari yuzasidan yordam ko‘rsatish zarur.

Bolalar, o‘quvchilar, talabalarning shaxsiy muammolarini hal
t|ili'shda baholi qudrat ko‘mak berishi darkor

AMALIY PSIXOLOG FAOLIYATINING ASOSIY KO`RINISHLARI.

RE J A : 1. Amaliy ot chi psixologning axloqiy k asbiy faoliy at i. 2. Amaliy psixologning axloqiy k asbiy faoliy at i asosida y ot uv chi asosiy t amoy illar. 3. Amaliy psixolog shaxsiga qo` y iladigan t alablar.

◦ Psixologik xizmat hodimlari barcha muammolarni hal qilishda Bolani har tomonlama va garmonik rivojlanish vazifalariga va uning qiziqishlariga tayanadilar. Amaliyotchi psixolog o`z faoliyatini pedagogic jamoa va ota onalar bilan yaqin aloqada amalga oshiradi. Psixologik xizmat o`z faoliyatida tibbiy, defektologik va boshqa xizmat turlari, shuningdek, bola tarbiyasida yordam ko`rsatuvchi jamoatchilik sohalari bilan yaqin aloqada ish olib boradi. Amaliy ot chi psixologning axloqiy k asbiy faoliy at i. Psixolog quyidagi aniq ishlarni amalga oshirishi lozim. Bolalar, o`quvchilar, talabalar va ta`lim tarbiya ishi bilan shug`ullanuvchi barcha shaxslarga jumladan, ma`muriyat, o`qituvchilar murabbiylar, ota onalar, ijtimoiy hamda jamoatchilik tashkilotlari xodimlariga aniq maslahatlar berish. Ta`lim tarbiya, taraqqiyot kasb tanlash va turmush qurish, o`zaro munosabatlar muomala va muloqot sirlari, tengdoshlar va voyaga yetganlar dunyoqarash, qobiliyat iqtidor, axloq diyonat, iymon vatanpar varlik muommolari yuzasidan yakka tartibda, guruh va jamoa tarzida maslahatlar uyushtirish.

Amaliy psixologning huquqlari: ◦ Bog`cha maktab va oliy o`quv yurtining ta`lim tarbiya shar t sharoitlarini aniq hisobga olib faoliyat uchun eng muhim yo`nalishlarni tanlaydi. ◦ Pedagogik kengash, ota onalar yig`ilishi, ilmiy kengash va pedagogic konsiliumlarda ishtirok etadi. ◦ O`quv tarbiya jarayonida bolalar, o`quvchilar va talabalar xulqi, o`quv faoliyati xususiyatlarini kuzatish maqsadida dars, ma`ruza, sinfdan va auditoriyadan tashqari mashg`ulotlarda, umumiy tadbirlarni o`tqazishda qatnashadi. ◦ Murabbiylar, ota onalar qo`mitasi o`quvchilarning metod birlashmalari majlislarida ishtirok etadi. ◦ Bog`cha, maktab, o`quv yurtlarining hujjatlari bilan tanishadi va ularni tahlil qiladi. ◦ Muayyan davr oralig`ida amaliy faoliyatning yetakchi yo`nalishi yuzasidan har xil ishlar ni navbatma navbat amalga oshiradi. ◦ Pedagog- psixolog sifatida o`z tajribalarini umumlashtirib maqolalar va xabarlar e`lon qiladi.

Am aliy psixologning axloqiy k asbi y faol iy at i asosida y ot uv chi asosiy t am oy i llar. ◦ Amaliy ot chi psi xologning o` qit uv chil ar, o` quv chil ar, ot a-onal ar hay ot i bo` y i cha muam molariga shaxsiy t aj ribasi bo` lmay t urib, masl ahat b е rishga haqqi bormi? Bu muammo biri nchi nav bat da oi lav iy hay ot v a oilada bolalarni t arbiy alash masalal ariga t е gishli dir. Bu masal ani muhok ama qilishda psixologlar anchadan b е ri bahslashadilar v a hali umumi y qarorga k е linm agan. Ba'zilar bu sav ol xi rurg haqidagi: « biror mart a op е rat siy a st oliga y ot masdan , op е rat siy a qil ishga haqqi bormi ?» - d е gan sav olga o` xshay di, d е y ishadi . Ma'lumk i , t ibbi y ot da bunday sav ol t ug` ilmay di. Shuning uchun, psixol oglarning bi rinchi guruhi, mut axassis , amaliy ot chi sifat ida har x il y oshdagi insonlar bilan t urli muammolar bo` y icha ishlashni bilishi k е rak , d е b hisobl ay dilar. Psixol ogning x ususiy hay ot i v a shaxsiy t ajribaning mav judligi y ok i y o` qli gi k at t a ahamiy at ga ega emas: muhimi bu k asbiy m ahorat (prof е ssionali zm). Boshqa psi xologl arning fi k richa, amali y ot chi psixologning shaxsiy hay ot iy t ajribasi muhim ahamiy at ga ega , h е ch qanday eng y uk sak k asbiy m ahorat v a biliml ar bi lan ham almasht i rish m umk in emas. Ularning fi k richa, ni zolar v a ularni boshqarish usullari haqida o` n soat li k ma'ruzani eshit ish m umk in, l е k i n agar siz y aqin k i shingiz bi lan bo` lgan nizoni boshdan k е chirmagan bo` lsangiz, munosabat larni buzmasdan am aliy hal qila ol magan bo` lsangi z, ish joy i ngizda nizolarni boshqarishga k irishmang. Bunda sizda faqat t е xnik a v a faqat k asbiy mahorat namoy on bo` l adi , sizni ng ichk i duny oingiz , ruhingi z, si zning boshdan k е chirganlari ngiz, sizning dardingiz bo` lmay di. Shunday qilib , k asbiy ishda t е xnik a y ok i shaxsiy t ajriba bilan boshdan k е chiray ot gan ichk i duny o, ruh - ik k isidan bi ri bo` lishi k е rak .

O'xshashlar

Amaliy psixolog faoliyatining asosiy ko’rinishlari

Sonlarni ko`paytirish

Natural ko`rsatkichli darajaning xossalari

Amaliy masalalar yechish Piramida

AHOLIGA XIZMAT KO`RSATISH SOHALARI GEOGRAFIYASI