logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Arastuning ritorika haqidagi ta'limoti

Arastuning ritorika haqidagi ta'limoti

Yuklangan vaqt:

16.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

146.9287109375 KB
Ko'chirib olish
◦ Mav zu: ◦ Arast uning rit orik a haqidagi t a'limot i ◦ Reja: ◦ 1.Kirish ◦ 2.Arast u rit orik a haqida ma’lumot . ◦ 3.Rit orik ada so‘z qo‘llash haqidagi fi k rlar ◦ 4.Arast uning badiiy -est et ik qarashlari. ◦ Arast u y ok i A rist ot el (y un.: Ἀ ριστοτέλ ης; miloddan av v algi 384/383, St agira – miloddan av v algi 322/321, X alqida) qadimgi y unon fay lasufi , Afl ot un shogirdi v a I sk andar Zulqarnay n ust ozi boʻlgan. U fi zik a, met afi zik a, nazm, t eat r, mant iq, rit orik a, siy osat , et ik a, biologiy a hamda zoologiy aga oid ishlar y ozib qoldirgan. ◦ Miloddan av v algi 367 y ilda Afi naga borib, Plat on ak ademiy asida t ahsil k oʻrdi, 20 y oshida uning ishlarida isht irok et di. Miloddan av v algi 343 y ildan eʼt iboran Mak edoniy a podshohi Filipp t ak lifi bilan shahzoda Alek sandrga murabbiy lik qildi. Miloddan av v algi 335 y ilda Afi naga qay t ib, oʻzining Lik ey mak t abini t ashk il qildi. ◦ Alek sandr v afot idan soʻng 323 y ilda xudosizlik da ay blanib, Ev bey a X alqidasiga qochishga majbur boʻldi v a umrining oxirigacha shu y erda y ashadi.A rast u qomusiy bilimlar sohibi, peripat et ik a mak t abi asoschisi, uning t aʼlimot i ay rim, alohida fanlarni falsafi y nuqt ai nazardan y orit ib berdi. Fan sohalarini t asnifl ashda falsafi y t izim y arat ish bilan Gamdom sek s qilishni sev gan t afak k urini riv ojlant irishga juda k uchli t aʼsir k oʻrsat di. ◦ Arast u ijodi oʻz zamonidagi dey arli barcha bilim sohalarini qamrab oldi. Oʻzining „ ilk falsafa“ ga oid („ Met afi zik a“ ) asarida Plat onning gʻoy alar nazariy asini t anqid qildi. „ Plat on gʻoy alari“ moddiy predmet larning oddiy nusxasi, ay nan oʻzi ek anini k oʻrsat di. Arast u ay rimlik v a umumiy lik ning oʻzaro munosabat i masalasini hal et di. A y rimlik „ biron-bir joy “dagina v a „ hozir“dagina mav juddir, uni his bilan idrok et ish mumk in. ◦ Umumiy lik esa har qanday joy da v a har v aqt da („ hamma y erda“ v a „ hamma v aqt “ ) mav jud, u muay y an sharoit da ay rim holda y uzaga k elib, shu ay rimlik orqali idrok qilinadi. Shuningdek umumiy lik – fan predmet i, uni aql v osit asida bilib olish mumk in.Arast u olamdagi hodisalar v a predmet larning sabablarini t oʻrt guruhga boʻladi: ◦ 1) moddiy sabab y ok i mat eriy a; 2) shak liy sabab y ok i shak l; 3) y uzaga k elt iruv chi sabab; 4) oxirgi sabab y ok i maqsad. Garchi Arast u mat eriy ani dast labk i sabablardan biri, deb eʼt irof et sa ham, uni faqat passiv asos, imk oniy at xolos, qolgan uch sababni esa – faol sabab, deb hisoblay di ◦ Masalan, uning fi k richa, shak lsiz hech qanday narsaning boʻlishi aslo mumk in emas, shak l – borliq mohiy at idir, shak l – abadiy, oʻzgarmas v a moddiy sababdan ust unroqdir. Yuzaga k elt iruv chi sabab harak at y oxud t urgʻunlik manbaidir. Harak at , dey di A rast u, biron-bir narsaning imk oniy at dan v oqelik k a oʻt ishidir. Harak at ning t oʻrt t uri bor, bular: ◦ Harak at ning t oʻrt t uri bor, bular: sifat li harak at y ok i oʻzgarish; miqdoriy harak at y ok i k oʻpay ish v a k amay ish; joy ni oʻzgart irish y ok i mak ondagi harak at ; v ujudga k elish v a y oʻq boʻlishdan iborat . Oxirgi sabab y ok i maqsad – harak at , oʻzgarish, inson faoliy at ining oqibat idir. ◦ Arast u t aʼlimot iga binoan, xudo – oʻz qonunlari boʻy icha riv ojlanay ot gan barcha shak llar, t abiat dagi jamik i hodisalar v a hamma mav jud narsalarning oliy maqsadi, „ shak llarning shak li“ , maqsadi, olamni harak at ga k elt iruv chi ilk k uchdir. Arast u nazariy asiga k oʻra, har qanday real mav jud boʻlgan ay rim narsa „ mat eriy a“ bilan „ shak l“ ning birligidan iborat , „ shak l“ esa narsaning oʻziga xos „ k oʻrinishi“dir, unga ham „ mat eriy a“ , ham „ shak l“ deb qarash mumk in. ◦ Shu t ariqa but un v oqe olam „ mat eriy a“dan – „ shak l“ ga v a „ shak l“dan – „ mat eriy a“ ga izchil rav ishda oʻt ish jaray onidan iborat .Arast u bilish haqidagi t aʼlimot ida „ dialek t ik “ bilish bilan „ apodik t ik “ bilishni bir-biridan farqlay di. „ Dialek t ik “ bilish – t ajriba samarasi boʻlmish „ fi k r“ ni, „ apodik t ik “ bilish esa ishonchli bilimni v ujudga k elt iradi. ◦ Ammo Arast u t ajribani ishonchli bilimning oliy darajasi, deb hisoblamay di, uning fi k richa, bilimning eng oliy qonun qoidalari bev osit a aql v osit asidagina idrok et iladi.Arast u mant iq ilmining asoschisidir. Arast u y arat gan v a „ analit ik a“ deb nomlagan mazk ur fan t afak k urning t ushuncha, muhok ama, xulosa k abi asosiy shak llaridan, ay niy at , qarama-qarshilik v a uchinchisi ist isno qonunlaridan, fi k rni isbot lash y oxud rad et ish uslublaridan, bir qancha k at egoriy alardan iborat . ◦ Arast u jahon ilm t arixida ilk bor axloq fani – et ik aga asos soldi. Uning axloq sohasidagi maʼnav iy ideali X udodir, X udo eng oliy fay lasuf v a mut afak k irdir. Arast u aql-zak ov at ning k uzat ish, mushohada qilishdan iborat faoliy at ini barcha neʼmat lardan ust un qoʻy adi, uni ezgulik , rohat v a lazzat manbai, deb biladi. ◦ Arast uning siy osiy qarashlari „ inson – ijt imoiy mahluqdir“ degan gʻoy aga asoslanadi, y aʼni oila, jamiy at , dav lat – inson hay ot i v a faoliy at ining asosiy sohalaridir, bularsiz u y ashay olmay di. Arast u oilav iy v a ijt imoiy t arbiy ani dav lat t uzumini must ahk amlash v osit asi, deb biladi, binobarin mak t ab faqat dav lat nik i boʻlishi, unda barcha fuqarolar (qullardan t ashqari) av v alo dav lat t uzuk t art ibot idan saboq beruv chi ilmlarni egallashi shart . ◦ Arast uning t arbiy a nazariy asi zamirida axloqiy v a ruhiy qarashlari y ot adi: t arbiy adan maqsad – ruhning oliy jihat lari boʻlmish aql- zak ov at v a irodani k amol t opt irishdir. Tarbiy aning oʻzaro chambarchas bogʻliq uch jihat i – jismoniy, axloqiy v a aqliy t arbiy a – ruhning uch t uriga muv ofi q k eladi, y aʼni k amolat ga erishishning harak at lant iruv chi k uchlari – t abiiy qobiliy at , k oʻnik ma v a aql- idrok dan iborat hamda t arbiy a ishi ay ni shu k uchlarga asoslanishi zarur. ◦ E‘t iboringiz uchun rahmat !!!

◦ Mav zu: ◦ Arast uning rit orik a haqidagi t a'limot i

◦ Reja: ◦ 1.Kirish ◦ 2.Arast u rit orik a haqida ma’lumot . ◦ 3.Rit orik ada so‘z qo‘llash haqidagi fi k rlar ◦ 4.Arast uning badiiy -est et ik qarashlari.

◦ Arast u y ok i A rist ot el (y un.: Ἀ ριστοτέλ ης; miloddan av v algi 384/383, St agira – miloddan av v algi 322/321, X alqida) qadimgi y unon fay lasufi , Afl ot un shogirdi v a I sk andar Zulqarnay n ust ozi boʻlgan. U fi zik a, met afi zik a, nazm, t eat r, mant iq, rit orik a, siy osat , et ik a, biologiy a hamda zoologiy aga oid ishlar y ozib qoldirgan.

O'xshashlar

Biosfera ta'limoti
Biologiya – hayot haqidagi fan
Klavixoning O’rta Osiyo haqidagi ma’lumotlari
Koshifiyning so‘z odobi va notiqlik haqidagi qarashlari
O‘zbekiston Respublikasida yuridik xizmat haqidagi qonunchilikning rivojlanishi