logo

Axborotlarning kompyuterda tasvirlanishi

Yuklangan vaqt:

16.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2611.3193359375 KB
Логотип  Axborot larning k ompy ut erda 
t asv irlanishi A xborot ni ik k it a belgi y ordamida k odlash
Belgilar signalning
ik k it a 
(magnit langan 
y ok i 
magnit lanmagan; 
t ok  bor y ok i t ok  
y o‘q
v a h.k .) qiy mat i 
bilan ifodalanadi.  Shart li rav ishda bu 
signalning
birinchisini 1 raqami bilan, 
ik k inchisini esa 0 raqami 
bilan belgilash
qabul qilingan bo‘lib, 
bunday  k odlash  axborot ni 
ik k it a belgi
y ordamida k odlash 
(qisqacha,  ik k ilik da 
k odlash ) nomini olgan. Ik k ilik da k odlash
orqali barcha 
axborot  ik k it a 
belgidan iborat , y a’ni 
quv v at i 2 ga
t eng bo‘lgan alifbo 
t ilida xabar 
k o‘rinishida y oziladi. Odat da, k om py ut erda t ek is k odlash usuli 
qo‘llanadi, y a’ni axborot ning belgilari 0 v a 1 
raqamlarining bir xil miqdordagi k et ma-
k et ligi k o‘rinishida ifodalanadi. 
Kodning uzunligi 
k odlash uchun
zarur bo‘lgan 
v ariant larning 
miqdori bilan 
aniqlanadi. Ik k ilik  k odlari asosida jahon andazalaridagi
quy idagi k odlash jadv ali –  ASCII  (Am erican 
St andard Code for Informat ion Int erchange) 
jadv ali qabul qilingan.
ASCII KODLA SH J A DVA LI Axborot dagi belgilar ik k ilik  raqamlari 
asosida k odlangani sababli k odning bit t a 
razry adi (xonasi) uchun  bit  at amasi 
qo‘llaniladi. 
Bu at ama « ik k ilik  raqamlari»  iborasining ingliz 
t ilidagi « binary  digit »   ifodasidagi harfl ar 
asosida hosil qilingan.K	g	 b	it	
K	g	 b	a	y	t Alifboli y ondashuv da axborot  hajmini o‘lchash 
uchun axborot da isht irok  et gan harf, raqam v a 
boshqa belgilar 256 t a belgili (quv v at i 256 t a 
belgidan iborat  bo‘lgan alifbo) ASCII  k odlash usuliga 
asoslanib, 0 v a 1 raqamlaridan iborat  k od bilan 
almasht iriladi. Axborot ning bit dan k at t aroq o‘lchov
birligi sifat ida   bay t   qabul qilingan, y a’ni 
1 bay t  = 8 bit . 
Masalan:
11011011 da 1 bay t  
axborot  mav jud, 
chunk i unda 8 t a bit ,
1011010100100011 da 
esa 2 bay t  axborot  
mav jud, chunk i unda 
16 t a bit  
qat nashmoqda. Um uman olganda, 
axborot da qat nashgan 
har qanday  belgi 
1 bay t  hajm li, axborot  
hajmining eng k ichik  
o‘lchov  birligi esa bay t  
deb
hisoblanadi.  M	a	’lu	m	k	i, a	x	b	o	ro	t u	s	tid	a	 	
u	z	a	tis	h	 a	m	a	li b	a	ja	rilis	h	i 	
m	u	m	k	in	. 	
A	x	b	o	r	o	t	n	in	g	 v	a	q	t	 b	ir	lig	i 	
ic	h	id	a	 u	z	a	t	ilg	a	n	
h	a	jm	i a	x	b	o	r	o	t	n	i u	z	a	t	is	h	 	
t	e	z	lig	i d	e	b	 a	t	a	la	d	i.	A	x	b	o	ro	tn	i k	o	m	
p	y	u	te	r	 y	o	rd	a	m	id	a	 	
u	z	a	tis	h	d	a	 s	a	rfl	a	n	a	d	ig	a	n	 v	a	q	t a	x	b	o	ro	t	
h	a	jm	ig	a	 b	o	g	‘liq	 b	o	‘la	d	i.  Grafi k  ax borot ni ik k it a belgi y ordamida 
k odlash
Paint  dast urida rasm chizib, so‘ng uni k at t alasht irganingizda 
rasm k v adrat lardan t ashk i l t opganini k o‘rgansi z (quy ida 
chapdagi rasm).
Bunga k ompy ut er ek ranidagi t asv irlar  rast r  deb at aluv chi  
chiziqlar y ordamida bo‘l ingan pik sel  (ingl.  pixe l  –  pict ure  e le me nt  
– rasm el ement i ) deb at aluv chi j uda may da k v adrat lardan i borat  
sat rlardan t ashk il et il ishi  sababchidir Kompy u t erda ixt iy oriy  
rangni ifodalash
uchun  qizil ,  y ashil   va   k o‘k  
ranglardan
foy dalaniladi v a rang hosil 
qilish qurilmasi
RGB (Red, Green, Blue) 
modeli deb nomlanadi. 575
yuzlik O’nlik birlik Qo’shishni  bajaring.
A)101+111=1100
B)1101+110=10011
D)1011+110=10001 Axborot miqdorining qanday o’lchov 
birliklari bor?
Axborot uzatish tezligining qanday 
o’lchov birliklari bor?  1.Internet deganda nimani 
tushunasiz?
2.Qanday internet brauzerklarni 
bilasiz?
3.World  Wide Web haqida nimalarni 
bilasiz?   Qishloq, taraqqiyot,farovon   so’zlaridan yangi so’zlar hosil 
qiling?
“ INFORMATIKA”
1.forma             16. tanka           31. karomat    
2.tikan              17.  kir               32. karam 
3. kama            18.  kar             33. tik
4.tor                  19. tom            34. tikka
5.kamar            20. rom              35. fakt
6. fikr                21. nom            36. akt
7. ritm               22. noma             37.  or
8. Tokio            23.  kino             38.  nor
9. on                  24.  mator          39. orom
10. ot                 25.  nok            40. farmon
11. aka              26.  fan           41. taktika
12. arra            27.  marra            42. mato
13. amma         28.  Rim              43. minora
14. in                29. Arktika 44. Anora
15. tinka          30.  Ark       45. anor Guruhlardan  bugungi dars 
“Kompyuter qiroli”ni aniqlab olish. 
(3 ta qatordan eng faol 
o’quvchilarni chiqarib 3tadan 
savollar beriladi, har bir savol 5 ball 
bilan baholanadi,15 ball to’plagan 
o’quvchi “Kompyuter qiroli”deb 
e’lon qilinadi.) Sav ol v a t opshiriqlar
1.  N ima uchun axborot  ik k ilik da k odlanadi?
2.  Sak k iz bit  orqali necht a belgini k odlash mumk in?
3.  A SCI I jadv ali haqida ma’lumot  bering.
4.  A SCI I jadv alidan foy dalanib, « 7sinf»  jumlasini 
k odlang.
5.  A xborot ning qanday  o‘lchov  birlik lari bor?
6.  A xborot  hajmining o‘lchov  birlik lari haqida ma’lumot  
bering.
7.  A xborot  uzat ish t ezligi deganda nimani t ushunasiz?
8.  A xborot  uzat ish t ezligining o‘lchov  birlik lari haqida 
ma’lumot  bering.

Логотип Axborot larning k ompy ut erda t asv irlanishi

A xborot ni ik k it a belgi y ordamida k odlash Belgilar signalning ik k it a (magnit langan y ok i magnit lanmagan; t ok bor y ok i t ok y o‘q v a h.k .) qiy mat i bilan ifodalanadi.

Shart li rav ishda bu signalning birinchisini 1 raqami bilan, ik k inchisini esa 0 raqami bilan belgilash qabul qilingan bo‘lib, bunday k odlash axborot ni ik k it a belgi y ordamida k odlash (qisqacha, ik k ilik da k odlash ) nomini olgan.

Ik k ilik da k odlash orqali barcha axborot ik k it a belgidan iborat , y a’ni quv v at i 2 ga t eng bo‘lgan alifbo t ilida xabar k o‘rinishida y oziladi.

Odat da, k om py ut erda t ek is k odlash usuli qo‘llanadi, y a’ni axborot ning belgilari 0 v a 1 raqamlarining bir xil miqdordagi k et ma- k et ligi k o‘rinishida ifodalanadi. Kodning uzunligi k odlash uchun zarur bo‘lgan v ariant larning miqdori bilan aniqlanadi.