logo

Blum taksanomiyasi va uni fizikani oʻqitishda qoʻllash. Arximed kuchi mavzusiga tatbigʻi

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1773.40625 KB
B L U M  
T A K S A N O M I Y A S I  
V A   U N I   F I Z I K A N I  
O ʻ Q I T I S H D A  
Q O ʻ L L A S H .  
A R X I M E D   K U C H I  
M A V Z U S I G A  
T A T B I G ʻ I . D A R S N I N G  
M A Q S A D I :   •
Blum taksonomiyasi asosida óquvchilarga 
dars ótish; ularning tafakkur darajasini 
kengaytirish; noan’anaviy, qiziqarli tarzda 
órgatish; ayniqsa fizikani óqitishda kerakli 
bólgan shart- ótilgan mavzuning amaliy 
ahamiyatini tahlil qilish, hayotga qóllay 
olishni ta’minlash.                                                       Bendjamin Blum (1913-1999) amerikalik
•
                                                      psixolog va pedagog. U ózining óquv
•
                                                       maqsadlar taksonomiya ( “taksonomiya”-
•
                                                       tasniflash, sistemalashtirish) sini ishlab 
•
                                                       chiqdi va óqitish tizimiga taklif qildi.  Bu 
•
                                                       taksonomiyaning asosiy maqsadi óquvchi-
•
                                                        larning yuqori fikrlash darajasini rivojlan-
•
                                                        tirishdir. B L U M  
T A K S O N O M I Y A S I  
B O S Q I C H L A R I :   1) Bilish
  2)  Tushunish
  3) Qóllash
  4) Tahlil qilish
    5)    Sint ez
   6) Baholash  B I L I S H
•
Mavzudagi qoida, teorema, ta’rif, formula,  
axborotlarni tanib olish, eslab qilish, 
takrorlash.  T U S H U N I S H
•
Óquv materialidagi grafik, formula, jadval, 
diagrammalarni tushunish va og’zaki bayon 
qila olish, mustaqil fikr yuritish, vaziyatni 
sharhlab berish.  Q Ó L L A S H
•
Ótilganlarini hayotga, amaliyotga tatbiq 
qila olish, tajriba orqali kuzatish va natijani 
nazariy ma’lumotlar bilan taqqoslash.  TA H L I L  
Q I L I S H
•
Umumiy mavzuni taqsimlash, guruhlash 
orqali fikr- mulohaza yuritish, órganilgan 
ma'lumotlarning amaliy jihatdan foydali va 
zararli jihatlarini tahlil qilish.  S I N T E Z
•
Óquv materialidagi ma'lumotlarni 
umumlashtirgan holda shaxsiy yangilik 
yaratish, tajribalar uchun reja tuzish, 
bilimlardan ijodiy foydalanish.  B A H O L A S H  
•
Mavzu yuzasidan xulosa qilish, barcha 
toifalarni ózllashtirganlik darajasini 
baholash.  M A V Z U :   A R X I M E D   Q O N U N I   V A   U N I N G  
Q Ó L L A N I L I S H I  
                                             
                                                                  A R X I M E D   ( M I L . A V V . 2 8 7
.                                                                   2 1 2 )   Q A D I M G I   G R E K
                                                                    O L I M I ,   F I Z I K   V A   M A T E -
                                                                    M A T I K .
                                                                                                                    A R X I M E D   H A Q I D A   A F S O N A
                                                    S I R A K U Z A   P O D S H O S I   G I Y E R O N  
                                                                Ó Z I G A   O L T I N   T O J   Y A S A T I B D I .
                                                                T O J N I N G   S O F   O L T I N D A N M I   Y O K I
                                                                Y Ó Q   E K A N L I G I N I   T E K S H I R I S H N I  
                                                                A R X I M E D G A   B U Y U R I B D I .   T O J N I N G  
                                                                M A S S A S I N I   Ó L C H A B ,   Z I C H L I G I N I  
                                                                S O F   O L T I N   Z I C H L I G I   B I L A N   T A Q -
                                                                Q O S L A S H   K I F O Y A   E D I ,   L E K I N   T O J N I
                                                                H A J M I N I   T O P I S H N I N G   I L O J I N I   Q I L A
                                                                O L M A Y D I .   C H A R C H A B   H A M M O M G A  
                                                                T U S H G A N   A R X I M E D   H O V U Z C H A D A
                                                                S U V   T O S H I B   T Ó K I L I B   K E T G A N I N I
                                                                K Ó R A D I   V A   “ E V R I K A ”   D E B   X I T O B  
                                                                Q I L I B   “ A R X I M E D   Q O N U N I ” N I N G  
                                                                G ’ O Y A S I N I   Ó Y L A B   T O P A D I . 1. B I L I S H
•
Topshirib:  Quyidagi savollarga guruh bólib javob topish va fikr 
almashish.
•
1) Arximed qonunining ta’rifi::............................
•
2) Arximed kuchi jismning qanday parametrlariga bog’liq? 
•
3) Arximed kuchi jism og’irligiga teng bólsa jismning suyuqlikdagi holati 
qanday bóladi? 
•
4) Kemalardagi “vater chiziq” nimani anglatadi?
•
5) Havo sharlaridagi qizdirish moslamasi nima vazifani bajaradi?
•
6) Arximed kuchi ta’siri mavjud qanday holatlarni hayotdan misol qila olasiz? 2.T U S H U N I S H
•
Topshiriq:  Massasi 1kg bólgan temir ( zichligi 7800 kg/m3) plastinka quyidagi 
suyuqliklarda qanday harakatlanadi?  3.  Q Ó L L A S H
Topshiriq:  laboratoriya sharoitida pukak, 
metall sharcha, yog’och bólagi, daraxt bargining 
turli suyuqliklarda holatini kuzatish. 
Sóngra óquvchi ózining massasini bilgan holda 
ósha suyuqliklardagi ogirligi qancha bólishini 
hisoblab topish.  Natijani  tezlanish bilan 
harakatlanayotgan liftdagi og’irligi bilan 
tenglashishi uchun lift qanday ±a (m/s2) 
tezlanish bilan harakatlanishi kerakligini topish. 4. TA H L I L  Q I L I S H
•
Topshiriq:   Guruh bólib ishlang. Rasmlardagi harakatlarni 
tushuntiring, ta’sir etayotgan kuchlarning sanang. 5.  S I N T E Z
Topshiriq:  Turli materiallardan yasalgan 
(yog’och, temir, alyuminiy, pukak, muz ) solda 
barcha sinf óquvchilari suzishi uchun 
nimalarga e’tibor qilishingiz kerak?
Arximed qonunidan foydalanib ózingizning 
hajmingizni topishingiz mumkinmi? Uy 
sharoitida shakli murakkab bólmagan 
jismlarda buni isbotlab, xulasa chiqaring. 6.  B A H O L A S H
•
Topshiriq:  Darsda kórilgan holatlarga asoslanib, Arximed 
kuchining foydali va qanday hollarda xalaqit  beruvchi 
ekanligini óylab kóring. Arximed qonunining qóllanilish 
sohalarini eslab qoling. Qog’ozdan yasalgan kemachalarning 
nega “chókib” ketishini tushuntiring. E’t iboringiz uchun raxmat !

B L U M T A K S A N O M I Y A S I V A U N I F I Z I K A N I O ʻ Q I T I S H D A Q O ʻ L L A S H . A R X I M E D K U C H I M A V Z U S I G A T A T B I G ʻ I .

D A R S N I N G M A Q S A D I : • Blum taksonomiyasi asosida óquvchilarga dars ótish; ularning tafakkur darajasini kengaytirish; noan’anaviy, qiziqarli tarzda órgatish; ayniqsa fizikani óqitishda kerakli bólgan shart- ótilgan mavzuning amaliy ahamiyatini tahlil qilish, hayotga qóllay olishni ta’minlash.

Bendjamin Blum (1913-1999) amerikalik • psixolog va pedagog. U ózining óquv • maqsadlar taksonomiya ( “taksonomiya”- • tasniflash, sistemalashtirish) sini ishlab • chiqdi va óqitish tizimiga taklif qildi. Bu • taksonomiyaning asosiy maqsadi óquvchi- • larning yuqori fikrlash darajasini rivojlan- • tirishdir.

B L U M T A K S O N O M I Y A S I B O S Q I C H L A R I : 1) Bilish 2) Tushunish 3) Qóllash 4) Tahlil qilish 5) Sint ez 6) Baholash

B I L I S H • Mavzudagi qoida, teorema, ta’rif, formula, axborotlarni tanib olish, eslab qilish, takrorlash.