logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Бош, гавда ва қўл-оёқлар скелети

Бош, гавда ва қўл-оёқлар скелети

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3204.095703125 KB
Ko'chirib olish
Бош , гавда ва қ ўл-оёқ лар ск елети 1. Бош скелети 1.1. Мия суяклари 1.2. Юз суяклари 2. Гавда скелети 2.1. Умуртқа поғонаси суяклари 2.2. Кўкрак қафаси суяклари 3. Қўл суяклари 4. Оёқ суяклари РЕЖ А Bosh s keleti ( cranium ) 23 ta suyaklarning birikishidan tashkil topgan bo‘lib, ikki qismga bo‘linadi: miya qutisi suyaklari va yuz suyaklari. Bosh skeleti bosh miya va og‘iz bo‘shlig‘idagi a’zolarni himoya qilib turadi. Miya qutisi ( cranium cerebrale ) suyaklariga: bir juftdan tepa va chakka suyaklari hamda bittadan - peshona, ensa, asosiy, g‘alvirsimon suyaklar kiradi. Ularning umumiy soni 8 ta Yuz qismi ( cranium viscerlis ) suyaklariga: bir juftdan yuqorigi jag‘, yonoq, burun, ko‘z yosh, burunning pastki chig‘anog‘i, tanglay suyaklari va bittadan dimog‘, til osti, pastki jag‘ suyaklari kiradi. Ularning umumiy soni 15 ta. Pastki jag‘ va chakka suyaklari bir - biri bilan bo‘gim hosil qilib birikadi. Bu bo‘g‘im tufayli pastki jag‘ xilma - xil harakatlarni bajaradi va natijada odam ovqatni chaynash, so‘zlash, kuylash imkoniga ega bo‘ladi. Бош ск елети Энса суяги ( os. occipitale ) www.arxiv.uzТепа суяги ( os. parietale ) Пешона суяги ( os. frontale ) Ғалвирсимон суяк ( os ethmoidale ) 1- горизонтал қисм; 2-кўндаланг қисм; 3-тожга ўхшаш ўсимта; 4-ўсимта қанотлари; 5- ғовакли катакчалар; 6-ғовак лабиринт Bosh suy agining y uz qismi. Yuqori jag‘ ( maxilla ) bir muncha murakkab tuzilgan. U ko‘z kosasi, burun va og‘iz bo‘shliqlarini hosil qilishda ishtirok etadi va chaynov apparatlari ishida faol qatnashadi. Yuqori jag‘ning tanasi va to‘rtta o‘sig‘i bor: Tanasining ichida havo saqlanadigan turli xi shakldagi kavak bo‘lib, burun bo‘shlig‘iga teshik orqali ochilib turadi. Tanglay suy agi ( os. palat inum ) bir juft bo‘lib, ko‘z kosasi, burun bo‘shlig‘i, og‘iz bo‘shlig‘i va qanot-tanglay chuqurining hosil bo‘lishida ishtirok etadi. Suyakning gorizontal plastinkasi orqa tomondan yuqori jag‘ suyagining tanglay o‘sig‘iga birlashib, qattiq tanglayni hosil qiladi. Gorizontal plastinka qarama qarshi tomondagi ana shu plastinka bilan birlashadi, burun qirrasining davomini vujudga keltiradi. Suyakning vertikal plastinkasi yuqori jag‘ suyagining burun yuzasiga tegib turadi va burun bo‘shlig‘ining yon devorini hosil qilishda qatnashadi. Tanglay suyagining uchta: piramidasimon, ko‘z va ponasimon o‘siqlari bor. Burunning past k i chg‘anog‘i ( concha nasalis int erior ) bir juft suyak hamda yupqa bukilgan plastinkadan iborat. Uning yuqori chegarasi burun bo‘shlig‘ining yonbosh devoriga yopishib turadi. Suyakning medial bo‘rtib turgan yuzasi burun bo‘shlig‘iga kirib, burinning o‘rta yo‘lini pastki yo‘lidan ajratib turadi. Burun suy agi ( os nasali ) bir juft bo‘lib, burun qirrasini hosil qilib joylashadi. Burun suyaklarining yuqori qirralari tepa tomondan peshona suyagiga yopishib tursa, pastki qirralari burun tog‘ayi bilan tutashadi. Ko‘z y osh suy agi ( os lacrimale ) bir juft bo‘lib, kalla suyaklarining orasida eng mo‘rti va yupqasidir. Bu suyak yuqori jag‘ suyagi peshona o‘sig‘ining orqa tomonida joylashib, ko‘z kosasining medial devorini hosil qilishda qatnashadi. Dimog‘ suy agi ( v omer ) noto‘g‘ri to‘rtburchak shaklidagi yupqa plastinkadan iborat toq suyak bo‘lib, burun to‘sig‘ini hosil qilishda qatnashadi . Yonoq suy agi ( os. zy gomat icum ) yuz suyaklari orasida eng qattig‘i bo‘lib, kallaning yuz qismini miya bo‘lagiga nisbatan mustahkamlab turadi. Yonoq suyagi chaynov muskuli boshlanadigan keng sathni hosil qiladi. Bu suyak lunj va ko‘zga qaragan ikkita plastinkadan iborat bo‘lib, o‘zaro ko‘z osti chakkasi orqali qo‘shiladi. Past k i jag‘ suy agi ( mandibula ) kalla suyaklari ichida faol harakatchanligi, ya’ni chakka suyaklari bir juft bo‘g‘im hosil qilib qo‘shilishi bilan farq qiladi. Pastki jag‘ suyagining tishlar o‘rnashgan gorizontal qismi, tanasi va ikkita vertikal joylashgan shoxi bor, u ana shu shoxlar vositasida bo‘g‘im hosil qiladi va chaynov muskullari yordamida harakatlanadi. Chaynov muskullarining vazifalariga va yoshga qarab, pastki jag‘ burchagi o‘zgarib turadi. Yoshi ulg‘aygan qari odamlarda esa tishlari tushib ketishi munosabati bilan chaynov muskullari bir muncha bo‘shashadi. Natijada pastki jag‘ burchagi asta – sekin yassilashib, chaqaloqning pastki jag‘iga o‘xshab qoladi. Til ost i suy agi ( os hy oideum ) pastki jag‘ bilan hiqildoq o‘rtasida (til ostida) joylashgan. U taqa kabi bukilgan bo‘lib o‘rta qismi, tanasi va katta-kichik ikki juft shoxi tafovut qilinadi. Bular tanasi bilan tog‘ay orqali birikadi. Faqat 50 yoshdan keyingina suyaklanib birlashadi. Past k i jag‘ suy agi ( mandibula ) Odamning gavda skeleti ikki qismdan iborat: umurtqa pog‘onasi va ko‘krak qafasi. Umurt qa pog‘onasi 33 - 34 ta umurtqalarning birikishidan hosil bo‘lib, uzunligi odamning bo‘yiga qarab 70 - 90 sm gacha yetadi. Umurtqa pog‘onasi odam skeletining markaziy qismi hisoblanib, unga barcha suyaklar birikib turadi va u tananing asosiy tayanchi bo‘lib xizmat qiladi. Umurtqa pog‘onasi 5 qismdan iborat: bo‘yin - 7, ko‘krak - 12, bel - 5, dumg‘aza - 5 va dum - 4 -5 ta umurtqadan tashkil topgan. Umurt qa halqasimon suyakdan iborat bo‘lib, oldingi - tana qismi yo‘g‘onlashgan, orqa qismi ingicha yoysimon bo‘ladi. Umurtqaning tanasi bilan yoyi qo‘shilib, umurtqa teshigini hosil qiladi. Umurtqalarning orasida tog‘aydan iborat umurtqa oraliq disklar bo‘ladi. Umurtqalarning bir - biri bilan tutashishi natijasida umurtqa pog‘onasi kanali hosil bo‘ladi. Bu kanal ichida orqa miya joylashadi. Ko‘k rak qafasi suy ak lari. Ko‘krak qafasi suyaklariga 12 ta ko‘krak umurtqasi, 12 juft qovurg‘alar va to‘sh suyagi kiradi. Bularning bir - biri bilan birikishi natijasida ko‘krak qafasi hosil bo‘lib, unda odam hayoti uchun muhim bo‘lgan ichki a’zolar joylashadi. Гавда ск елети Умуртқа поғонаси ( с ollumna v ert ebrali ) Биринчи бўйин умуртқаси ( at las ) ккинчи бўйин умуртқаси ( axis ) Бел умуртқаси ( v ert ebrae lumbales ) Кўкрак умуртқаси ( v ert ebrae t horacicae ) Кўкрак қафаси ( compages t horacis ) www.arxiv.uzQo’1 suy ak lari 1- O‘mrov suyagi; 2- kurak suyagi; 3-yelka suyagi; 4-tirsak suyagi; 5-bilakuzuk (kaft usti) suyaklari; 6-kaft suyagi; 7-barmoq suyaklari; 8- bilak suyagi. Oy oq suy ak lari 1-Chanoq suyagi; 2- son suyagi; 3-chanoq-son bo‘g‘imi; 4- tizza qopqoq suyagi; 5-katta boldir suyagi; 6-kichik boldir suyagi; 7-tovon suyagi; 8- oyoq kafti; 9- panja suyagi Қўл панжаси суяклари ( ossa manus ) Асосий адабиётлар: 1. Баходиров Ф.Н. Odam anat omiy asi: Tibbiy ot oily o’quv y urt lari t alabalari uchun darslik . Toshk ent ., O’zbek ist on milliy ensik lopediy asi” , 2005, 424 bet . 2. Баходиров Ф.Н. “ Одам анатом и яси” . Тош к ент., 2006, “ Plat inum Publishers” MCHJ ,. 179- 185 бетлар 3. Х удайберды ев Р. И. , Зах и дов Х . З. , Ах м едов Н. К . , Аляви Р. А. “ Одам анатом и яси” Тош к ент, 1993 й . 316-329 бетлар E't iboringiz uchun rahmat

Бош , гавда ва қ ўл-оёқ лар ск елети

1. Бош скелети 1.1. Мия суяклари 1.2. Юз суяклари 2. Гавда скелети 2.1. Умуртқа поғонаси суяклари 2.2. Кўкрак қафаси суяклари 3. Қўл суяклари 4. Оёқ суяклари РЕЖ А

Bosh s keleti ( cranium ) 23 ta suyaklarning birikishidan tashkil topgan bo‘lib, ikki qismga bo‘linadi: miya qutisi suyaklari va yuz suyaklari. Bosh skeleti bosh miya va og‘iz bo‘shlig‘idagi a’zolarni himoya qilib turadi. Miya qutisi ( cranium cerebrale ) suyaklariga: bir juftdan tepa va chakka suyaklari hamda bittadan - peshona, ensa, asosiy, g‘alvirsimon suyaklar kiradi. Ularning umumiy soni 8 ta Yuz qismi ( cranium viscerlis ) suyaklariga: bir juftdan yuqorigi jag‘, yonoq, burun, ko‘z yosh, burunning pastki chig‘anog‘i, tanglay suyaklari va bittadan dimog‘, til osti, pastki jag‘ suyaklari kiradi. Ularning umumiy soni 15 ta. Pastki jag‘ va chakka suyaklari bir - biri bilan bo‘gim hosil qilib birikadi. Bu bo‘g‘im tufayli pastki jag‘ xilma - xil harakatlarni bajaradi va natijada odam ovqatni chaynash, so‘zlash, kuylash imkoniga ega bo‘ladi. Бош ск елети

Энса суяги ( os. occipitale )

www.arxiv.uzТепа суяги ( os. parietale ) Пешона суяги ( os. frontale )

O'xshashlar

Sudralib yuruvchilarning umumiy tasnifi,tashqi tuzilishi va skeleti
Ona tili va adabiyoti o’qituvchilari kompetentligi darajasiga qo’yiladigan talablar
ФОРС ТИЛИДА НУМЕРАТИВЛАР. МАТН УСТИДА ИШЛАШ
Avstrolopiteklar va ularning turmish tarzi.
БАДИИЙ ТАСВИРГА АРАЛАШГАН ЖОНИВОРЛАР