logo
Русский O'zbekcha
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. buyuk britaniya

buyuk britaniya

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

6

Hajmi:

4.8 MB
Ko'chirib olish shartlari
BUYUK BRITANIYA BUYUK BRITANIYA • Maydoni -- 243 809 kv.km. • Axolisi -- 62 698 362 kishi (22- o’rin, 2011 y). • Poytaxti -- London . • Davlat tuzumi-- Konstitutsion monarxiya. • Davlat boshligi-- q irol. • Dini: protestantlar 90%. • Davlat tili: ingliz tili. • YAMM 34 919 A Q SH dollari (7-o’rin, 2010 y) • YAIM 36 119 A Q SH dollariga teng (20- o’rin, 2010 y) • Buyuk Britaniya BMT, EIX, NATO kabi unlab tashkilotlarga a’zo. KIRISH Buyuk Britaniya davlati Atlantika okeanining Yevropa qirg‘oqlaridagi orollarda joylashgan. Maydoni uncha katta emas, lekin aholisi zich. Bir vaqtlar Buyuk Britaniyaning mustamlakalari ko‘p bo‘lgan. Endilikda ularning deyarli hammasi mustaqillikka erishgan. Davlat boshlig‘i — monarx (qirol), ammo uning hokimiyati parlament tomonidan cheklangan. Buyuk Britaniya Britaniya orollarida (Yevropadagi eng yirik orol) Buyuk Britaniya eng katta orolning nomi, Angliya davlatining asosiy tarixiy nomi. Mamlakatning xalqaro dengiz vahavo yo’llari tugunida joylashganligi muhim ahamiyatga ega. JOYLASHGAN O’ RNI • Shimoliy g’arbiy Yevropadagi davlat hisoblanadi. Buyuk Britaniya oroli va Irlandiya orolining shimoliy shar q iy q ismida h amda ularga yondosh mayda orollarda joylashgan. Garbdan Atlantika okeani, shimoldan shimoliy dengiz o’rab turadi. Yevrosiyo materigidan La-Mansh bo’g’ozi orqali ajralib turadi. • Buyuk Britaniyaning yer yuzasi asosan pasttekisliklardan iborat. Angiliyaning shimoli garbida tog’likdan, markazi va janubi sharqi tekislik va sertepa tekisliklardan, SHotlandiyaning qirg’oqi egri bugri, shimoliy kismi tor va chukur Glen mor depressiyasi 2 kismga bulib turgan SHimoliy SHotlandiya tog’ligidan iborat. Bu ikkala qismning janubida Granpian tog’lari mamlakatning eng baland cho’qqisi Ben Nevis (1343 metr) ko’tarilib turadi. • Buyuk Britaniya foydali qazilmalarga kambag’al. Asosan temir rudasi va yukori sifatli toshko’mir, tosh tuz, kaolin, ozroq mikdorda yonuvchi slanets kazib olinadi. Neft va rangli metall konlari mavjud. SHimoliy dengizning Buyuk Britaniya qirg’og’ida yaqinida tabiy gaz konlari bor. IQLIMI • Buyuk Britaniya iqlimi mo’tadil dengiz iqlim bo’lib, o’rtacha havo harorati +11 S, urtacha yog’in miqdori 800 mm atrofida. Iqlimida okean oqimlari ta’siri juda kuchli. • Asosiy qismi tekisliklardan iborat, shimolda past tog’lar bor. Eng baland joyi Skeyfel-Payk tog’i (978 m). • Asosiy daryolari: Temza, Severn, Tayn. • O’rmonlar mamlakat maydonining 4% qismini egallaydi. Unda eman, korakayin, qarag’ay, shumtol, qora qarag’ay daraxtlari usadi. • Hayvonlardan tulki, quyon, olmaxon, tipratikan, bug’u, suvsarlar ko’p uchraydi. Qushlardan kaklik, o’rdak, qarg’a, yovvoyi kabutar, karkurlar keng tarqalgan. Siyosiy adminstrativ bo’linishi: 47 graflik, 6 metropoliten grafligi, Katta London, 12 oblast, 6 okrug, Men va Normand orollaridan iborat. Aholisi. XX asrning 2-yarmiga qadar aholining okean ortiga ommaviy ravishda ko’chib ketishiga qaramay mamlakat aholisi tez o’sdi.Lekin keyingi paytlarda aholi tabiiy o’sishining sezilarli pasayishi natijada ingliz millatining “qarishi” sezilmoqda. Buyuk Britaniyada tug’ilish koeffisenti 11% 0 , o’lim 10% 0 . 1ayolga 1,6 bola to’g’ri keladi.15 yoshgacha bo’lganlar salmog’i 19%, 64 yoshdan yuqori bo’lganlar 16%.O’rtacha umr 75-80 yosh. Buyuk Britaniya urbanizasiya darajasining juda yuqoriligi bilan ajralib turadi, aholisining 92%i shaharlarda yashaydi. Masalan: London aglomerasiyasida 13mln kishi yashaydi, zichligi 1km 2 ga 750 kishi. Mamlakatda 1km 2   246 kishi.Aholisining 80%i inglizlar, qolganini shotlandlar, uelsliklar (valliylar), irlandlar tashkil etadi. Davlat tuzumi-konstitusion monarxiya. Asosiy siyosiy partiyalari: Buyuk Britaniya Konservatorlar partiyasi (1867y.). Buyuk Britaniya Leyboristlar partiyasi (1900y.). Buyuk Britaniya sosial demokratik partiyasi (1981y.). Buyuk Britaniya kommunistik partiyasi (1920y.). Buyuk Britaniya to‘rt qismdan iborat: ANGLIYA SHOTLANDIYA UELS SHIMOLIY IRLANDIYA ANGLIYA • Buyuk Britaniyaning eng katta va aholi eng zich joylashgan qismi — Angliya. • Uning Birmingem, Manchester, Liverpul kabi qadimgi shaharlarida zavod va fabrika mo‘rilaridan kecha-yu kunduz tutun chiqib turadi. Avtomobillar, xavfsiz ustaralar, aero dvigatel va tikuv mashinalari, qo‘g‘irchoq va televizorlar ishlab chiqariladi. Angliyaning janubida Buyuk Brita niyaning poytaxti —London joylashgan. London Yevropaning eng qadimgi shaharlaridan biri. • Londonning Vest-End deb ataladigan g‘arbiy chekkasida eng yaxshi, yirik muzeylar, teatrlar, mehmonxonalar, magazinlar joylashgan. Bu yerda ko‘kalamzor xiyobonlar ko‘p. Londonning eng katta parki — Gaydpark ham shu yerda. • Shahar markazi — Sitida asosiy xizmat idoralari, banklar, moliya boshqarmalari, sud binosi joylashgan. Bu yerdagi Tauer binosi ham qal’a, ham saroy, ham qamoqxona bo‘lib, hozir muzeyga aylantirilgan. Tauer devorlari yonidan Temza daryosi oqib o‘tadi. Bu daryo qirg‘oqlari bo‘ylab o‘nlab kilometr masofagaLondon portining kemalar ta’mirlanadigan korxonalari tizilgan. • Har kuni port kranlari bu yerga keltirilgan g‘alla, qand va sement, oltingugurt va qalay, paxta va bananlarni kemalardan tushirishadi. Bu yerdan esa kemalar avtomobil, stanok, kiyim-kechak, poyabzal, gazmollar ortib jo‘naydi. • Londonatrofida ko‘kalamzor yerlar ko‘p, dalalarga bug‘doy va arpa ekiladi, yaylovlarda mollar boqiladi. Shuning uchun bu joyni ko‘pincha «yashil Angliya» deb ataydilar. • Londonda London universiteti, Siti universiteti, politexnika instituti, Qirollik drama san’ati akademiyasi, Qirollik musiqa akademiyasi, Qirollik balet maktabi, Qirollik raqs akademiyasi,Londonqirollik jamiyati, shuningdek, ko‘pgina il miy jamiyatlar, muassasa, kutubxona va boshqalar mavjud. Dunyoda birinchi metropoliten Londonda qurilgan. SHOTLANDIYA  Shotlandiya mamlakatning shimolida joylashgan. U tog‘ va ko‘llar, xushmanzara vodiylar o‘lkasi. Shotlandlar jo‘r bo‘lib qo‘shiq aytishga va raqs tushishga ishqiboz. Xalq sayil larida mesh surnayda ijro etiladigan musiqa yangraydi; shotlandlarning milliy kiyimlari, ayniqsa, erkaklarning kilt deb ataladigan katak-katak yubkasi g‘alati.  Shotlandiya po‘lat va kemalar, ko‘mir va elektr energiyasi, yirik portlar mamlakati hamdir.Edinburg (asosiy shahri) va Glazgo shaharlari hamda ularning atroflari zavod, shaxta, fabrika, kemasozlik korxonalari bilan «liq to‘lgan».  Shotlandiya ning mashina va mollarini dunyoning barcha mamlakatlariga tashib beradigan kemalar shu yerning o‘zida, Klayd daryosi bo‘yida quriladi. UELS Uels — Buyuk Britaniyaning eng tog‘li qismi. Bu yerda ko‘mir qazib chiqariladi, po‘lat va oq tunuka ishlanadigan zavodlar qurilgan. Uelsning asosiy shahri — Kardiff. SHIMOLIY IRLANDIYA Irlandiya orolining shimoli-sharqida Buyuk Britaniyaning bir qismi Shimoliy Irlandiya joylashgan. Bu yerda ekinzorlar, yaylovlar, bog‘lar ko‘p. Asosiy shahri — Belfast. Unda yirik kemasozlik va aviatsiya zavodlari, to‘qimachilik fabrikalari bor. Buyuk Britaniya sanoati • Buyuk Britaniya sanoati ichki yalpi mahsulotning 50%ini eksportning qariyb 90%ini beradi.Dunyoda sanoat ishlab chiqarishning yalpi hajmi jihatidan 1986 yil 5-o’rinni egallaydi. • Buyuk Britaniya neft qazib olishda Shimoliy Dengiz hisobiga G’arbiy Evropada 2-o’rinda turadi (yiliga 115mln t. 2006y.) 1-o’rinda Norvegiya.Energiya balansida GESlarning roli past asosan IESlar energiya beradi.Keyingi paytlarda AESlarning salmog’i ortib bormoqda.Elektr energiya jahonda 9-o’rinda (2,5% 370mln.kVt.soat). o Buyuk Britaniya yuqori kalloriyali kokslanuvchi ko’mirning katta zapaslariga ega.Yuqori sifatli temir rudasini Shvesiya, Liberiya, Kanada kabi davlatlardan keltirilganligi sababli asosiy qora metallurgiya korxonalari dengiz bo’ylarida va ko’mir qazib olinadigan rayonlarda joylashgan. o Rangli metallurgiya korxonalari ham asosan dengiz bo’ylarida joylashgan. o Ximiya sanoatida neftni qayta ishlash bazasida neft mahsulotlari va sintetik tola ishlab chiqarish ayniqsa tez rivojlanmoqda.  Mashinasozlik Buyuk Britaniya sanoat tarmoqlari orasida 1-o’rinni egallaydi.  Ko’p mahsuloti eksportga mo’ljallangan sanoat tarmoqlari: stanoksozlik, elektrotexnika, asbob-uskunalar, jihozlar,avtomobillar, traktorlar ishlab chiqarish ayniqsa ajralib turadi.  Mamlakatda chiqariladigan stanoklarning 20%i AQSH firmalari ishlab chiqaradi. Qishloq xo’jaligi. • Buyuk Britaniya tabiiy sharoiti dehqonchilikdan ko’ra chorvachilik uchun qulay.Mamlakat hududining 47%i yaylovlar, ekin maydonining 2/3qismi em- hashak va ildiz mevali o’simliklar bilan band.Tabiiy o’tloqlarga o’g’it solinib turiladi. • Asosiy donli ekinlari: bug’doy, arpa, suli. • Asosiy texnik ekinlari: qand lavlagi. • Yalpi don hosili 25mln t., qoramol tuyog’i-12,5mln, qo’ylar-37mln, cho’chqalar- 8mln, parrandalar-131mln. Buyuk Britaniya hududi iqtisodiy geografik jihatidan 5 qismga ajratiladi: 1.Janubiy qism-London atrofi. 2.Janubi-Sharq (Yashil Angliya). 3.Markaziy qism. 4.Shotlandiya. 5.Olster (Shimoliy Irlandiya). o Asosiy eksport mahsulotlari: mashina va uskunalar, samolyotlar, traktorlar, kemalar, qurol-yaroq, jun, sintetik gazlama, po’lat va h.k. o Importi: paxta, oltingugurt, temir rudasi. o Pul birligi- funt sterling. Buyuk Britaniya - O'zbekiston munosabatlari • 1991- yilda Buyuk Britaniya v а O ' zbekiston о’ rtasid а dipomatik munosabat о’ rnatildi . 1993 - yilning 17 -19- iyun kunlari Buyuk Britaniya qirolichasining qizi malika Anna O ' zbekistonga tashrif buyurdi. Tashrif da v omida mamlakatimiz bilan, xalqimiz turmush tarzi bilan tanishdi. Samarqand shahrining tarixiy yodgorliklarini ziyorat qildi. • Shu yilning 15- oktabrida esa Buyuk Britaniya tashqi v а hamdo ' stlik ishlari bo ' yicha daylat yaziri D . Xog rasmiy tashrif bilan yurtimizga keldi . Mu z okaralardan so'ng ikki daylat o'rtasida madaniyat v а ta'lim sohasida hamkorlik bitimi imzolandi. Shuningdek, ikki yoqlama soliq olmaslik to'g'risida ham kelishu v ga erishildi.  22-25- noyabr kunlari O ' zbekiston Prezidenti I . Karimov Buyuk Britaniyaga rasmiy amaliy tashrif bilan bordi . Mamlakat qirolichasi Yelizayeta II , shuningdek, bosh v azir J. Meyjor bilan uchrashdi. Safar chog'ida o'zaro iqtisodiy aloqalar to'g'risida shartnoma, o'zaro rag'batlantirish уа himoyalash to'g'risida hamda ikki daylat o'rtasida hayo yo'li ochish haqida bitimlar imzolandi. Ye v ropa tiklanish v а taraqqiyot banki mamlakatimizda oltin qazib olish korxonalarini qurish uchun 150 mln. dollar ajratishga qaror qildi. Mashhur «Lonro» kompaniyasi bilan bitim tuzildi.  Bulardan tashqari , ikki mamlakat hududida fuqarolaming erkin yurishi haqida ham hujjat imzolandi . Bugungi kunda O'zbekistonda 50 dan ortiq Buyuk Britaniya уа O'zbekiston qo'shma korxonasi faoliyat ko'rsatmoqda. 1997- yildan O'zbekiston Buyuk Britaniyaning RJ-85 samolyotlarini sotib ola boshladi. E’tiboringiz uchun rahmat!

BUYUK BRITANIYA

BUYUK BRITANIYA • Maydoni -- 243 809 kv.km. • Axolisi -- 62 698 362 kishi (22- o’rin, 2011 y). • Poytaxti -- London . • Davlat tuzumi-- Konstitutsion monarxiya. • Davlat boshligi-- q irol. • Dini: protestantlar 90%. • Davlat tili: ingliz tili. • YAMM 34 919 A Q SH dollari (7-o’rin, 2010 y) • YAIM 36 119 A Q SH dollariga teng (20- o’rin, 2010 y) • Buyuk Britaniya BMT, EIX, NATO kabi unlab tashkilotlarga a’zo.

KIRISH Buyuk Britaniya davlati Atlantika okeanining Yevropa qirg‘oqlaridagi orollarda joylashgan. Maydoni uncha katta emas, lekin aholisi zich. Bir vaqtlar Buyuk Britaniyaning mustamlakalari ko‘p bo‘lgan. Endilikda ularning deyarli hammasi mustaqillikka erishgan. Davlat boshlig‘i — monarx (qirol), ammo uning hokimiyati parlament tomonidan cheklangan. Buyuk Britaniya Britaniya orollarida (Yevropadagi eng yirik orol) Buyuk Britaniya eng katta orolning nomi, Angliya davlatining asosiy tarixiy nomi. Mamlakatning xalqaro dengiz vahavo yo’llari tugunida joylashganligi muhim ahamiyatga ega.

Ko'chirib oling, shunda to'liq holda ko'ra olasiz

O'xshashlar

Buyuk Britaniya geosiyosati
Buyuk Britaniya muzerlari
BUYUK BRITANIYA DANIYA HUKMRONLIGI OSTIDA
1945-1990-yillarda Buyuk Britaniya
Buyuk Britaniya Turizmini o`ziga xosligi