Buyuk Britaniya geosiyosati 405-guruh talabasi Ziyadullayeva Kamola.

Reja: 2 3 Organik maktabi1 Sharqqa intilish «Dengiz hukmronligi»

Siyosiy tashkilotlar (davlatlar) borasida bildirilgan fikrlar tarixi qadimgi davrlarga borib taqaladi (Gerodot, Fukidid, Strabon, Polibiy). Yangi davr geografik (kontinental, orol yoki qirg’oq bo’yida davlatlarning joylashishi, ularning hududi, qirg’oqbo’yi chegaralarining uzunligi, davlatda kommunikasiya imkoniyatlari, landshaft va iqlimi) va demografik omillarning xalqlar ijtimoiy — siyosiy hayotiga nechog'li ta'sir ko'rsatishining daliliy misollarini ko'rsatdi (G.Gerder, E.Reklyu, va b). Shunday tadkikotlar samarasi ularok, XIX asr II - yarmi - XX asr boshlariga kelib keng qamrovli ijtimoiy-siyosiy fanlar qa'ridan geosiyosat alohida fan sifatida ajralib chiqdi. Aytish joyizki, klassik geosiyosat deganimizda ana shu davrdan boshlab ijod qilgan va geosiyosatning tarixiy rivojlanishi u yoki bu darajada ta'sir etgan tadkikotchilar karashlari nazarda tutilmoqda. Jumladan, nemis olimi F.Ratsel (1844-1904), shved davlatshunosi R.Chellen (1864-1922), amerikalik admiral A.Mexen (1840-1914), ingliz geograf nazariyotchisi X.Makkinder (1861-1947), nemis olimi K.Xausxofer (1869-1946), amerikalik (asli golondiyalik) N.Spikmen (1893-1943) va rus iktisodchi olimi P.N.Saviskiy (1895 - 1968)lar eng mashhur klassik geosiyosatshunoslar hisoblanishadi.

Ular bugungi geosiyosatda ham nazariy, ham amaliy jihatdan o'ziga xos munozaralarga sabab bo'layotgan kuyidagi konsepsiyalar va nazariy kategoriyalarni o'z vaqtida o'rtaga tashlaganlar: - quruqlik va dengiz «hukmdor»lari o'rtasida doimiy qarama-qarshilik bulishi g'oyasi; - «Buyuk quruqlik» nazariyasi (Yevropa, Osiyo va Afrika mintaqalarining birgalikdagi maydoni nazarda tutilmokda); - insoniyat tarixiga daxldor makonlarga ega bo'lgan markaz - Hartland muammosi; - jahon siyosatida strategik ahamiyatga ega bo'lgan yo'nalish; - yetakchi xorijiy davlatlarning geosiesii ittifoqchiligini nazariy asoslash; - davlatlarning strategik xom ashyo resurslariga egaligi, uning davlat, mintaqa va global geosiyosiy munosabatlardagi o'rni.

1882 yil esa Shtutggart shaxrida o'zining asosiy g'oyalari — xalqlar va demografik evolyusiyaning geografik omillar bilan bog'liqligi, mahalliy relefning xalqlar madaniy va siyosiy yuksalishiga ta'sir etishi va shu kabi boshqa muloxazalarini o'z ichiga olgan (dastlabki fundamental tadkikotlari majmuasi bulmish) «Antropogeografiya» asarini nashrdan chiqaradi. Mashxur asarlari: «Davlatlarning makoniy usish qonunlari» (1896); «Siyosiy geografiya» (1896); «Dengiz xalqlar qudratining omili sifatida» (1900). Fridrix Ratselni garchi "geosiyosat" atamasini asarlarida ishlatmasa ham, birinchilardan bulib geosiyosiy uslubda fikr yuritganligi uchun geosiyosat fanining otasi desa buladi. U uz asarlarida siyosiy geografiyadan baxs etadi va bu boradagi asosiy ilmiy ishi ham siyosiy geografiya (1897) deb nomlanadi. Uning ta'kidlashicha, har qanday xalqning manfaatlari zamin ustida kechadi. Shu bois zaminda joylashgan ma'lum bir hududlar tarix harakatini kursatuvchi bosh vosita sanaladi. Davlatlar muayyan hududlar ko’rinishida zaminda aks etadi. Zamin abadiy bulishi mumkin, hududlar (davlatlarning) o'zgarib turadi. "Davlatlar misoli tirik organizm" bo'lib ularning o'zagi "zamini asosda bir-biri bilan tutashadi.