logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiya Birlashgan Qirolligi

Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiya Birlashgan Qirolligi

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

15644.530273438 KB
Ko'chirib olish
Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiya Birlashgan Qirolligi Shimoliy dengiz, Boltiq dengizi, Kil kanali, parlamentar respublika, fe deral kansler, federal yerlar, tashqi migratsiya, lyuteran cherkovi. Maydoni – 357,4 ming km². Aholisi (2018-y) – 82,8 mln. Poytaxti – Berlin. Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiya Bir lashgan Qirolligi Yevropaning shimoli-g‘arbidagi Britaniya orollarida joylashgan. Birlashgan Qi rollik hududining asosiy qismini Buyuk Brita niya oroli va Irlandiya orolining shimoli-sharqi tashkil qiladi. Shuningdek, mamlakat tarkibiga bir nechta maydaroq orollar ham kiradi. Bir lashgan Qirollik qirg‘oqlari Shimoliy dengiz, Irlandiya dengizi hamda Atlantika okeani suvlari bilan yuviladi. 3 1 2 Shimoliy dengiz Irlandiya dengizi La-Mansh bo‘g‘izi Buyuk Brita niyani Fransiyaning shimoli-g‘arbiy qirg‘og‘idan ajratib turadi. Quruqlikda mamlakat faqat Irlandiya Respublikasi bilan chegaradosh. La-Mansh bo‘g‘izi C hegara Hozirgi vaqtda Buyuk Britaniyaning 15 taga yaqin dengizorti hududlari, ya’ni mustamlakalari bor. Ularning katta qismi Karib dengizidagi orollar da joylashgan. Yevropa qit’asidagi yagona mustamlaka hudud – Gibraltar ham Birlashgan Qirollikning dengizorti hududi hisob- lanadi. Ammo rasman hech qaysi dengizorti hududi Birlashgan Qirollik tarkibiga kirmaydi. Bermud orollariGibraltar Boshqaruv shakli – konstitutsion monarxiya. Parlament binosi – Vestministr saroyi Premer-Ministr – Boris Jonson Qirolicha Yelizaveta II Britaniya hukmdori ayni paytda rasmiy ravishda Britaniya Hamdo‘stligi Qirolliklari hi soblangan 15 ta mustaqil davlat, shu jumladan, Kanada, Avstraliya, Yangi Zelandiyaning rahbari ham hisoblanadi. Siyosiy-hududiy jihatdan Birlashgan Qirollik unitar davlat hisoblanib, 4 ta qism (mamlakat) – Angliya, Shotlandiya, Uels va Shimoliy Irlan diyadan iborat (24-rasm). 1. Angliya – London 2. Shotlandiya – Edinburg 3. Uels – Kardiff 4. Shimoliy Irlandiya – Belfast Angliyadan boshqa 3 ta mamlakat qisman muxtoriyatga ega. Tabiiy sharoiti va resurslari. Buyuk Brita niya janubi- sharqiy qismini ko‘proq tekisliklar, shimoli-g‘arbiy hududlarini esa, asosan, o‘rta tog‘lar egallaydi. Ayniqsa, Shotlandiya va Uelsda qadimgi parchalangan tog‘lar keng tarqalgan (25- rasm). Mamlakatning eng baland nuqtasi – Ben- Nevis tog‘i (1343 m) Shotlandiyada joylashgan. Ben- Nevis tog‘i Birlashgan Qirollikda foydali qazilmalardan, asosan, neft, tabiiy gaz va ko‘mir qazib olinadi. Neft va gazning yirik konlari Shimoliy dengiz sayozligida joylashgan. ko‘mir Shimoliy dengiz Ammo oxirgi yillarda Bu yuk Britaniya mineral yoqilg‘ining barcha turlari importyoriga aylangan, chunki qazib olinadigan resurslar milliy iqtisodiyotning energiya manba lariga bo‘lgan talabni qondira olmayapti. Atlantika okeanidan yil bo‘yi esadigan nam shamollar hamda Golfstrim oqimi ta’sirida Buyuk Britaniyada mo‘tadil dengiz iqlimi shakllangan. Yil davomida tez-tez yomg‘irlar yog‘adi, ayniqsa, mamlakatning g‘arbida. Qish ancha iliq, yanvarning o‘rtacha havo harorati 0 °C atrofida. Aholisi. Birlashgan Qirollik Yevropa mamlakatlari ichida aholi soni bo‘yicha 3-o‘rinda turadi (2018-yil holatiga ko‘ra, 66 mln. kishidan ziyod). Aholining ta biiy ko‘payishi yillik hisobda 0,3 % ga teng. Aholi soni ko‘proq tashqi migratsi ya hisobiga o‘smoqda. Ayniqsa, Janubiy Osiyo, Afrika, Karib dengizidagi orollar dan ko‘chib kelganlar ko‘p. Buyuk Britaniyada urbanizatsiya dara jasi 80 % dan yuqori. Mamlakatning eng yirik shaharlari qatoriga, Londondan tash qari, Birmingem, Manchester, Liverpul, Glazgo, Edinburg kiradi. London Birmingem Manchester Liverpul Glazgo Edinburg Mamlakat aholisining etnik tarkibida eng yirik millat inglizlar hisoblanadi. Shotlandiyaliklar, uelsliklar va irlandiya liklar ham tub millatlar hisoblanadi. Eng keng tarqalgan din protestant xristianligi hisoblanadi. Aholi zichligi Markaziy va Janubiy Angliya, Janubiy Uels hamda O‘rta Shotlandiya pasttekisligida eng yuqori darajada bo‘lsa, Shotlandiyaning shimoli-g‘arbiy tog‘li hududlarida esa bu ko‘rsatkich ancha past dir (26-rasm). Birlashgan Qirollik aholisining deyarli 85 % i Angliyada yashaydi. Iqtisodiyoti. Buyuk Britaniya Yevropa va jahon miqyosida iqtisodiy jihatdan eng qudratli davlatlardan biri, «Katta yettilik» guruhi a’zosi. YIM hajmi bo‘yicha Birlashgan Qirollik Yevropada Germaniyadan keyingi 2-o‘rinda turadi. Buyuk Britaniya sanoat inqilobining beshigi bo‘lib, XIX–XX asr boshida dunyoning yetakchi sanoatlashgan mamlakati hisoblangan edi. U davrda Birlashgan Qirollik sanoati, ayniqsa to‘qimachilik, ko‘mir, qora metallurgiya, kemasozlik tarmoqlarining rivojlanganligi bilan alohida ajralib turgan. to‘qimachilik qora metallurgiya ko‘mir kemasozlik Hozirgi vaqtda esa Buyuk Britaniya sanoatining yetakchi tarmoqlari qa toriga avtomobilsozlik, aviasozlik, qishloq xo‘jalik mashinasozligi, kimyo va farmasevtika sanoatlari kiradi. Elektr energiyasi, asosan, IESlarda ish lab chiqariladi. Qishloq xo‘jaligining yetakchi tarmoqlari sut-g‘osht qoramolchiligi, qo‘ychilik va cho‘chqachilik hisoblanadi. Asosiy qishloq xo‘jalik ekinla ri: bug‘doy, arpa, kartoshka, qandlavlagi. bug‘doy qandlavlagi arpa kartoshka Buyuk Britaniya iqtisodiyotida xizmat ko‘rsatish sohalari ham katta ahamiyatga ega. Ulardan bank- moliya sohasi, turizm, axborot va tele kommunikatsiya texnologiyalari, tibbiyot va oliy ta’lim o‘zining xalqaro iqtisodiy ahamiyati bilan alohida ajralib turadi. Moliya Britaniya muzeyi Axborot Tibbiyot Oksford Kembrij London shahri Nyu-York va Tokio bilan birgalikda jahonning eng yirik moliyaviy markazi hisobla nadi. Buyuk Britaniyaga dunyoga mashhur ko‘plab tarixiy- madaniy yod gorliklarni ko‘rish uchun har yili bir necha o‘n million sayyohlar tashrif buyuradilar. Bukingem saroyi Tauer ko‘prigi Tauer qal’asi Big Ben Vestministr saroyi Stounxenj Birlashgan Qirollik eng ko‘p sayyohlarni qabul qiladigan jahonning yetakchi 10 ta davlatlaridan biri. © Foydalanilgan adabiyotlar: • A. AbduQayyumov, I. Safarov, M. Tillaboyeva, V. Fedorko – Geografiya (Jahon iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi), umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 9- sinf o‘quvchilari uchun darslik, Toshkent – “O‘zbekiston” – 2019 • Atlas (Materik va Okeanlar geografiyasi), 6-sinf, O‘zbekiston Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri qo‘mitasi, Toshkent 2020

Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiya Birlashgan Qirolligi

Shimoliy dengiz, Boltiq dengizi, Kil kanali, parlamentar respublika, fe deral kansler, federal yerlar, tashqi migratsiya, lyuteran cherkovi.

Maydoni – 357,4 ming km². Aholisi (2018-y) – 82,8 mln. Poytaxti – Berlin.

Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiya Bir lashgan Qirolligi Yevropaning shimoli-g‘arbidagi Britaniya orollarida joylashgan.

Birlashgan Qi rollik hududining asosiy qismini Buyuk Brita niya oroli va Irlandiya orolining shimoli-sharqi tashkil qiladi. Shuningdek, mamlakat tarkibiga bir nechta maydaroq orollar ham kiradi.

O'xshashlar

Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiya Birlashgan Qirolligi
buyuk britaniya
Buyuk Britaniya geosiyosati
Buyuk Britaniya muzerlari
Vestgotlar qirolligi