logo

ERGASH VA BOSH GAP

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

100.6669921875 KB
ERGASH VA BOSH GAP
1. Ergash gapli qo‘shma gaplarning ta’rifi 
va xususiyatlari  
2. Bosh va ergash gaplarning joylashish 
o‘rni
3. Ergash gapli qo‘shma gaplar qismlarini 
bog‘lovchi vositalar  R EJA:     ERGASHGAN QO‘SHMA GAP HAQIDA UMUMIY 
MA’LUMOT
                        Birdan  ortiq  sodda  gaplarning  mazmun  jihatdan  tobe-
hokim  munosabati  asosida,  ya`ni  birining  boshqasiga 
ergashishidan tuzilgan qo’shma gap  ergash gapli qo’shma  gap 
deyiladi. 
«Gar kishi olmasa hayotdan ta’lim, unga 
o‘rgatolmas hech bir muallim.» 
«Unga o‘rgatolmas hech bir muallim»
«Gar kishi olmasa hayotdan ta’lim» Bosh gap
Ergash gap     Ergashgan qo’shma gap qismlaridan biri 
hokim, ikkinchisi tobe sanaladi.
  Bunda ergashgan qo’shma gap 
tarkibidagi hokim qism  bosh gap               
       tobelanib kelgan qism  ergash gap 
deb yuritiladi
Er gash 
gapTOBE QISM
Bosh gapHOKIM QISM     
Ushbu gapning jadvali:
    
                                     , chunki
                                      
                                        Shu uchrashuvdan u umidvor bo‘lgan edi, chunki 
qarmoqqa juda mazali xo‘rak ilingan edi
Bosh gap Er gash 
gap
Shu uchrashuvdan u 
umidvor bo‘lgan edi 
(chunki) qarmoqqa juda 
mazali xo‘rak 
ilingan edi         
Ushbu gapning jadvali:
                                , -sa
                                             Kim qudratli bo‘lsa, o’shanga ergashish kerak
Er gash 
gap Bosh gap
Kim qudratli bo‘l sa     
(-sa) o’shanga 
ergashish kerak         
Quyidagi misollarni izohlang:Ergash gap bosh gapning biror bo‘lagini yoki bosh 
gapni butunligicha  izohlash ,  aniqlash ,  to’ldirish  
uchun xizmat qiladi
Kimki yomonlar suhbatidan qochsa, u yaxshilar suhbatiga 
erishur
Soy qayoqqa oqsa, tosh ham o’sha yoqqa dumalaydi BOSH G APDAG I MA` LUM BIR BO’LAKNI IZ OHLAB KELADIG AN 
ERG ASH G APLAR .
Ega ergash gap Kesim ergash 
gap
To’ldiruvchi 
ergash gapAniqlovchi ergash 
gap  Ega  ergash  gap  bosh  gapning  olmosh  bilan 
ifodalangan ega bo‘lagini izohlab, kim? nima? 
so‘roqlaridan biriga javob bo‘ladi. Kesim  ergash  gap  bosh  gapning 
olmosh  bilan  ifodalangan  kesimini 
izohlaydi.
Shunisi  achinarliki, ular  g`animat umrlarini 
g`iybat bilan o’tkazib, jamiyat nafi uchun 
arzirli biron narsa  qilmaydilar . 
Aniqlovchi  ergash  gap   bosh  gapdagi 
aniqlovchi  vazifasida  qo‘llangan  (yoki 
qo‘llanmagan) so‘zning ma’nosini izohlaydi.
Biz  shunday kutubxona bino qilaylikki, butun el 
qoshida manzur va mo’tabar bo’lsin.  To‘ldiruvchi  ergash  gap  bosh  gapdagi 
olmosh  bilan  ifodalangan  to‘ldiruvchini 
(yoki  bosh  gapda  qo‘llanmagan 
to‘ldiruvchini  izohlaydi  va  bosh  gapga 
quyidagicha birikadi:
Kim mendan sir yashirsa, o’shanga qiziqaveraman. Ajabnalarli  yeri   shundaki,   tor  ko’ngilga  
daladan sanoq izlamoqda edi.           Bosh gapni to`laligicha izohlaydigan ergash gaplar
(hol tobe (ergash) gaplar) 
Holer gas
hgaplar Ravish
ergash
gap Payt er
gashga
p
O’rinerg
ashgap
Sababe
rgashga
pMaqsad
ergashga
pSharter
gashga
pTo’siqsize
rgashgap Miqdor-
darajaerga
shgap           E’tiboringiz uchun 
tashakkur!

ERGASH VA BOSH GAP 1. Ergash gapli qo‘shma gaplarning ta’rifi va xususiyatlari 2. Bosh va ergash gaplarning joylashish o‘rni 3. Ergash gapli qo‘shma gaplar qismlarini bog‘lovchi vositalar R EJA:

ERGASHGAN QO‘SHMA GAP HAQIDA UMUMIY MA’LUMOT Birdan ortiq sodda gaplarning mazmun jihatdan tobe- hokim munosabati asosida, ya`ni birining boshqasiga ergashishidan tuzilgan qo’shma gap ergash gapli qo’shma gap deyiladi. «Gar kishi olmasa hayotdan ta’lim, unga o‘rgatolmas hech bir muallim.» «Unga o‘rgatolmas hech bir muallim» «Gar kishi olmasa hayotdan ta’lim» Bosh gap Ergash gap

Ergashgan qo’shma gap qismlaridan biri hokim, ikkinchisi tobe sanaladi. Bunda ergashgan qo’shma gap tarkibidagi hokim qism bosh gap tobelanib kelgan qism ergash gap deb yuritiladi Er gash gapTOBE QISM Bosh gapHOKIM QISM

 Ushbu gapning jadvali: , chunki Shu uchrashuvdan u umidvor bo‘lgan edi, chunki qarmoqqa juda mazali xo‘rak ilingan edi Bosh gap Er gash gap Shu uchrashuvdan u umidvor bo‘lgan edi (chunki) qarmoqqa juda mazali xo‘rak ilingan edi

 Ushbu gapning jadvali: , -sa Kim qudratli bo‘lsa, o’shanga ergashish kerak Er gash gap Bosh gap Kim qudratli bo‘l sa (-sa) o’shanga ergashish kerak