Fotometrik analiz usullari.

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

405.1357421875 KB

Ko'chirib olish

Mavzu:Fotometrik analiz usullari.
Reja
KIRISH.
1.Fotometrik analiz haqida umumiy ma’lumot.
2.Fotometrik tahlil usullarining qo’llanilishi va mohiyati.
3.Asosiy fotometrik kattaliklar.
XULOSA


KIRISH.

Analitik kimyo kimyoviy tahlilning nazariy asoslari va usullarini ishlab chiqadigan
fandir. Analitik kimyo fani biologiya, meditsina, geologiya, minerologiya, atrof muxitning
muxofazasi kabi turdosh tabiiy fanlarini o‘rganishda katta axamiyat kasb etadi. Sanoatda
ishlab chiqariladigan barcha maxsulotlar, qishloq xo‘jalik maxsulotlari, qazilma boyliklar va
xususan dori xom ashyosi, xamda dori preparatlar sifatlarini nazorat etishni analitik kimyo
fanisiz tasavvur etib bo‘lmaydi. Fotometrik tahlilda eritmadagi moddalarning rangiga
qarab,u yoki bu elementning miqdorini kuzatish yoki fotoelementlaryordamida, ya’ni
yorug‘lik energiyasini elektr energiyasigaaylantirish hisobiga aniqlanadi.


1.Fotometrik analiz haqida umumiy ma’lumot.

Fotometriya (foto... va metriya) — fizik optikaning manbalardan chiqib, turli
muhitlarda tarqaladigan va jismlar bilan o zaro ta sirlashadigan optik nurlanishning
ʻ ʼ
energetik ko rsatkichlarini o rganadigan bo limi. Fotometriya fotometrik
ʻ ʻ ʻ
kattaliklarni o lchashning eksperimental usullari va vositalarini xamda shu
ʻ
kattaliklarga tegi shli nazariy qoidalar va x.isoblarni o z ichiga oladi.
ʻ
Fotometriyaning asosiy energetik tushunchasi nurlanish oqimi F(, bo lib, uning fizik
ʻ
ma nosi elektromagnit nurlanish tashiydigan o rtacha quvvatdir. Tor ma noda
ʼ ʻ ʼ
fotometriya deb, yoruglik kattaliklari tizimiga tegishli (yoritilganlik, yoruglik kuchi,
ravshanlik va h.k.) kattaliklarni o lchash va hisoblash tushuniladi.
ʻ

Modda (eritma) tomonidan yorug`likning yutilishini mukammal ko`raylik. Qalinligi l - bo`lgan moddadan
to`lqin uzunligi l - bo`lgan parallel monoxromatik yorug`lik oqimi o`tayotgan bo`lsin. Bundan l d elementar
qalinlikni ajratib olamiz.


2.Fotometrik tahlil usullarining qo’llanilishi va mohiyati.

Fotokolorimetriya – tekshiriluvchi eritmadan, monoxromatik
bo’lmagan nur intensivligini fotoelektrokolorimetrda (FEK)
fotoelement yordamida o’lchashga asoslangan. Mohiyati:
Yorug’lik manbaidan (cho’lg’amlampa) chiqayotgan aralash oq
nur rangli shishachalar (nursuzgich) yordamida
monoxromatlanadi va tekshiriluvchi eritma quyilgan kyuvetadan
o’tkazilib, detektorda, ya’ni fotoelementda o’lchanadi. Hozirgi
vaqtda bir nurli va ikki nurli FEK lar mavjud.


FEK ni kolorimetriyadan farqi.

1.FEK da yorug’lik nuri nursuzgich bilan filtrlanadi va ko’rinadigan nur soxasidan
ma’lum bir rangli nurni ajratib beradi; 2.FEK da eritma tomonidan yutilgan
nur miqdori yorug’lik energiyasini fototokka o’tkazuvchi maxsus detektor – fotoelement
bilan o’lchanadi. FEK ni tuzilishi

1. – 400-700 nm ko’rinadigan polixrom nurlar taratuvchi cho’lgam lampasi

2.Ko’zgular

3.Polixrom yorug’likdan bir xil rangli yorug’likni tanlab beruvchi,selektor vazifasini
bajaruvchi nursuzgichlar.

4.Kyuvetalar – optik shishadan yasalgan va taxlil eritma solinadigan, aniq qalinlikdagi
idishlar

5.Optik zichlik o’lchanadigan 5k - kompensatsion,

5a – o’lchov diafragmalar.

6.Fotoelementlar.

7.Galvanometr yoki milliampermetr.


3.Asosiy fotometrik kattaliklar.

Yorug‘likning ko‘zga yoki qabul qiluvchi boshqa bir qurilmaga ko‘rsatadigan ta’siri,
dastavval, yorug‘lik to‘lqini eltadigan energiyaning bu qurilmaga berilishidan iborat.
Shuning uchun biz optik hodisalar qonunlarini qarab chiqishdan avval yorug‘likni
o‘lchash - fotometriya to‘g‘risida tasavvur hosil qilishimiz kerak. Fotometriya yorug‘lik
to‘lqini keltirayotgan energiyani o‘lchashdan yoki shu energetik xarakteristika bilan biror
tarzda bog‘langan kattaliklarni o‘lchashdan iborat.

Yorug‘likni qabul qiluvchi qurilmalar. Bunday qurilmalarning xossalari u yoki bu spektral
oblastdagi nurlanishni sezish xarakteristikasi bilan xarakterlanadi. 3.1- rasmda germaniy (
) va kremniy ( ) asosida tayyorlangan fotodiodlarning spektral xarakteristikalari
keltirilgan.


Ko‘z sezgirligi turli kishilarda turlicha bo‘ladi, shuning uchun o‘rtacha
sezgirlikni tekshirishga to‘g‘ri keladi. «O‘rtacha» sezgirlik ko‘zida nuqsoni
bo‘lmagan ko‘p kishilarni tekshirish natijasida topiladi. Turli uzunlikdagi
yorug‘lik to‘lqinlariga nisbatan o‘rtacha sezgirlikni xarakterlovchi bunday
kattalik ko‘rish funksiyasi deb ataladi. Ko‘rish funksiyasini grafik ravishda
tasvirlash qiyin, chunki subektiv nuqtai nazardan turli tusdagi nurlarning,
masalan, qizil va yashil tusdagi nurlarning xuddi bir xil ravshanligini
(yorqinligini) aniqlash mushkul.


XULOSA

Analitik kimyo kimyoviy tahlilning nazariy asoslari va usullarini ishlab chiqadigan
fandir. Analitik kimyo fani biologiya, meditsina, geologiya, minerologiya, atrof muxitning
muxofazasi kabi turdosh tabiiy fanlarini o‘rganishda katta axamiyat kasb etadi. Sanoatda
ishlab chiqariladigan barcha maxsulotlar, qishloq xo‘jalik maxsulotlari, qazilma boyliklar
va xususan dori xom ashyosi, xamda dori preparatlar sifatlarini nazorat etishni analitik
kimyo fanisiz tasavvur etib bo‘lmaydi.

Aniqlanishicha, fotometrik tahlil usullari davriy tizimning ko pgina elementlarini, asosan ʻ
metallarni aniqlashda qo llaniladi va atrof-muhitni analitik nazorat qilish va ekologik
ʻ
muammolarni hal etishda katta ahamiyatga ega. Ushbu turdagi tahlillarda ishlatiladigan
asbob-uskunalar, qoida tariqasida, ishlatish uchun juda oson, u bilan ishlash uchun amalda
maxsus ko'nikmalarni talab qilmaydi va olingan natijalar juda yaxshi takrorlanadi.


FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI:
1. Aналитическая химия.проблемы и подходы. том 1. Р. Кельнера, Ж.-М. Мерме, М. Отто, Г.М.
Видмер. - М. Мир, Издательство АСТ, 2004
2. Aналитическая химия.проблемы и подходы. том 2. Р. Кельнера, Ж.-М. Мерме, М. Отто, Г.М.
Видмер. - М. Мир, Издательство АСТ, 2004
3. Xaritonov Yu.Ya., Yunusxodjaev A.N., Shabilalov A.A., Nasirdinov S.D. « Analitikkimyo .
Analitika». Fan. T. 2008. 1 - jild (lotinda)
4. Xaritonov Yu.Ya., Yunusxodjaev A.N., Shabilalov A.A., Nasirdinov S.D. « Analitikkimyo .
Analitika». Fan. T. 2013. 2 - jild (lotinda)
5. Fayzullaev O. «Analitik kimyo asoslari» Yangi asr avlodi, 2006.
6. Mirkomilova M. «Analitik kimyo». O’zbekiston, Toshkent. 2001.

Mavzu:Fotometrik analiz usullari. Reja KIRISH. 1.Fotometrik analiz haqida umumiy ma’lumot. 2.Fotometrik tahlil usullarining qo’llanilishi va mohiyati. 3.Asosiy fotometrik kattaliklar. XULOSA

 KIRISH.  Analitik kimyo kimyoviy tahlilning nazariy asoslari va usullarini ishlab chiqadigan fandir. Analitik kimyo fani biologiya, meditsina, geologiya, minerologiya, atrof muxitning muxofazasi kabi turdosh tabiiy fanlarini o‘rganishda katta axamiyat kasb etadi. Sanoatda ishlab chiqariladigan barcha maxsulotlar, qishloq xo‘jalik maxsulotlari, qazilma boyliklar va xususan dori xom ashyosi, xamda dori preparatlar sifatlarini nazorat etishni analitik kimyo fanisiz tasavvur etib bo‘lmaydi. Fotometrik tahlilda eritmadagi moddalarning rangiga qarab,u yoki bu elementning miqdorini kuzatish yoki fotoelementlaryordamida, ya’ni yorug‘lik energiyasini elektr energiyasigaaylantirish hisobiga aniqlanadi.

 1.Fotometrik analiz haqida umumiy ma’lumot.  Fotometriya (foto... va metriya) — fizik optikaning manbalardan chiqib, turli muhitlarda tarqaladigan va jismlar bilan o zaro ta sirlashadigan optik nurlanishning ʻ ʼ energetik ko rsatkichlarini o rganadigan bo limi. Fotometriya fotometrik ʻ ʻ ʻ kattaliklarni o lchashning eksperimental usullari va vositalarini xamda shu ʻ kattaliklarga tegi shli nazariy qoidalar va x.isoblarni o z ichiga oladi. ʻ Fotometriyaning asosiy energetik tushunchasi nurlanish oqimi F(, bo lib, uning fizik ʻ ma nosi elektromagnit nurlanish tashiydigan o rtacha quvvatdir. Tor ma noda ʼ ʻ ʼ fotometriya deb, yoruglik kattaliklari tizimiga tegishli (yoritilganlik, yoruglik kuchi, ravshanlik va h.k.) kattaliklarni o lchash va hisoblash tushuniladi. ʻ

YUTILISH EGRI CHIZIG`I

Modda (eritma) tomonidan yorug`likning yutilishini mukammal ko`raylik. Qalinligi l - bo`lgan moddadan to`lqin uzunligi l - bo`lgan parallel monoxromatik yorug`lik oqimi o`tayotgan bo`lsin. Bundan l d elementar qalinlikni ajratib olamiz.

O'xshashlar

RENTGENOSPEKTRAL ANALIZ USULLARI

Atom spektorlarini identifikatsiyalash va miqdoriy analiz o’tkazish

Analizning asosiy bosqichlari analiz usuli va sxemasini tanlash

Elektrokimyoviy analiz usullarida qo’llaniladigan elektrodlarning kllassifikatsiyasi va ularning turlari

Introduksya usullari