J ahon adabiy ot i Mavzu:Gyote nemis maʼrifatchiligi asoschisi

Joha nn W olfg ang von Goet he (I oga nn V olfga ng f on G yote ; 28- avgu st 17 49, Fran kfurt , Ge rman iya — 22 -ma rt 18 32, V eym ar, Germ aniy a) — nem is y ozuv chis i va muta fakk iri. Y ang i dav r nem is ad abiy otini ng a sosc hisi. Ijod i 18-a srni ng 7 0—8 0-yil lari Germ aniy ada mav jud boʻlg an " Boʻro n va huj um" adab iy hara katid a ish tiro k etis hda n bo shla ngan . Sh u da vrda G. " Ges fon B erlix inge n" (1 773 ), "Pr ome tey" (177 3) k abi d ram alar va lir ik sheʼr lar y aratd i. U ning ,, Ge ts fo n Be rlixi ngen ''G. ada biy faoliy atin ing i lk da vrig a ma nsu b "Yo sh V erte rnin g iztiro blar i" , ,, Muh amm ad(1 774 ) rom ani oʻsh a da vr ne mis adab iyoti da k atta voqe a bo ʻldi.

Asarda ilgʻor nemis yoshlar avlodining ijtimoiy fojiasi oʻz aksini topgan. 1786—88 yillarda G. Italiyaga safar qiladi. Shu davrda u "Ifigeniya Tavridda" (1779— 81), "Egmont" (1788), "Torkvato Tasso" (1780—89) kabi dramalar yozadi. "Sheʼriyat va haqiqat" avtobiografik kitobi (1811—33), "Vilxelm Maysterning oʻqish yillari" (1793—96), "Vilxelm Maysterning darbadarlik yillari" (1821—29) romanlarida inson bilan jamiyat oʻrtasidagi munosabat masalasi aks etgan.

G. Shar q mam lakatla ri tarix i, mada niyati, adabiy otini ch uqur o ʻrgana di, Fird avsiy, F arididd in Atto r, Rum iy, Nizomi y, Saʼdi y, Hofiz , Jomiy kabi s hoirlar ijodi bi lan tan ishadi. Bu pay tda Ibn Sino, Ulugʻb ek, Alis her Na voiy ijodlari dan na munala r nem is tiliga tarjim a qiling an edi . G. "Ma gʻribu mashr iq devo ni"ni (1 814—1 9) Sha rq sheʼriya tidan i lhomla nib yoz gan. D evon "M ugʻan niynom a", "H ofiznom a", "Is hqnom a", "Ta friqnom a", "Ranjno ma", " Hikmat noma" , "Zula yxonom a", "Te murno ma", " Soqiyn oma", " Mataln oma", "Forsiy noma" , "Xuldno ma" k abi 12 b oʻlimd an ibor at. Dev onda " bulbul ", "hur" , "fatvo ", "mu gʻanniy ", "mu fti", "til sim", "mirzo" , "darv esh" ka bi soʻzl arni as liyatda qoʻllay di. G.n ing "Fa ust" fo jiasi (17 68—18 32) jah on ada biyotid agi shoh as arlard an hiso blanad i. Bu a sar G.n ing but un ijod iy faol iyati da vomida gi izla nishlar ining sa maras i boʻldi.

G yote falsafa, huquqshunoslik, botanika, geol., geodeziya sohalariga oid asarlar ham yaratgan. Gyote sheʼrlarini oʻzbek tiliga tarjima qilish 20-asrning yigirmanchi yillaridan boshlangan (Choʻlpon, Oybek, Shayx- zoda va boshqalar). Keyinchalik u ning "Faust" (Erkin Vohidov tarjimasi, 1972—75), "Magʻribu mashriq devoni" (S. Salim Buxoriy tarjimasi, 1985—90), "Yosh Verterning iztiroblari" (Ya. Egamova tarjimasi, 1975) kabi asarlari oʻzbek tilida nashr etilgan .