HUDUDIY MAJMUALAR VA SHAHARLAR RIVOJLANISHI
![HUDUDIY MAJMUALAR VA
SHAHARLAR RIVOJLANISHI
REJA;
1.HUDUDI Y MA J MUA HAQIDA
2.SHAHARLARN I N G VUJ UDGA KELISHI
3.I SHLAB CHIQARI SHN I RI VOJ LAN TI RI SHDA
SHAHARLARN I N G RO’LI
4.SHAHARLARN I N G RAYON VA MA J MUA HOSI L
QI LI SH FUN KSI YASI](/data/documents/ce44382b-bcab-4926-9bcd-3174d1079781/page_1.png)
![•
Hududiy majmualar geografiyaning barcha tarkibiy qismlari
uchun xos va ularning “umumiy maxraji’’ hisoblanadi.
•
Qolaversa Hududiy majmualar hatto siyosiy geografiyaga ham
xosdir
•
Hududi y majmualar fani bizga ma’lumk i o’z-o’zidan fan si fat i da pay do
bo’lib qolmagan. Iqt isodiy geografi y ada dast av v al N .N . Kolosov sk iy
t omoni dan y arat ilgan Hududi y i shl ab chiqarish majmualari bu o’sha
dav rdagi fanning mohi y at iga muv ofi q k elgan. Ya’ni buni y anada
k engroq ma’noda t ushunt irish uchun shuni t ak idlash l ozi mk i,
iqt isodiy geografi y aning ev oly ut sion t arzda iqt i sodiy v a ij t imoiy
geografi y aga ay lanishi bilan hududi y majmualarga k engroq qarash
zaruriy at i t ug’il di.
I qt isodiy Geografi y a Hududiy majmualar](/data/documents/ce44382b-bcab-4926-9bcd-3174d1079781/page_2.png)
![•
Hududiy majmualarga shu qat orda t ani qli geograf ol iml ar V.A.A nuchin, V.V
Pok ishev sk iy v a boshqalar ham k at t a ahamiy at berishgan
•
Komplek s y ondashuv i ga esa A . Gumboldt , V.V Dok uchaev k abi mashhur olimlar asos
sol ishgan.
•
Ma’lumk i k omplek s (majmua) v a sist ema (t i zim) t ushunchal ari ham o’zaro ancha
o’xshash
Komleks yondashuv
ko’pgina iqtisodiy
geografik fanlar
ta’rifida o’z ifodasini
topgan SA N OAT
QISHLOQ
X O’J ALIGI
TRA NSPORT
SHA HA RLA R
GEOGRA FIYA SI](/data/documents/ce44382b-bcab-4926-9bcd-3174d1079781/page_3.png)
![SHA HA RLA RN IN G V UJ UDGA KELISHI
Shaharlarning v ujudga k elish
omillari v a joy lani shi
Ma’l umk i shaharlar ijt imoi y v a
hududiy mehnat t aqsi mot i
nat ijasida v ujudga k elgan.
Dehqonchi lik dan
hunarmandchilik v a sav doni ng
ajral ib chiqishi ushbu v azifa bilan
shug’ullanuv chi maxsus ahol i
manzilgohlarininh pay do
bo’lishiga sabab bo’lgan.
Ular t ov ar ay irboshlash v a
boshqa v osit achi mark az
sifat i da qulay geografi k joy da
riv ojlani b borgan.
Shaharlar dast lab dav lat
maqomiga t eng bo’l gan.](/data/documents/ce44382b-bcab-4926-9bcd-3174d1079781/page_4.png)
![SHA HA RLA RN IN G IKKITA A SOSIY FUN KSIYA SI BOR;
SHAHA R HOSIL
QILUVCHI SHA HA RGA X IZMAT
QILUVCHI
Umuman shaharlarning joy lani shiga
t a’sir et uv chi omi llar bir necha
guruhga bo’lishimiz mumk i n.
Ul ar t abi iy,i qt i sodiy,ijt i moiy, siy osiy,
omillardir.](/data/documents/ce44382b-bcab-4926-9bcd-3174d1079781/page_5.png)
![
Shaharlar sanoat mark azi, shahar aglomerat si y alari t ugunlarini ak s et t i radi.
Ul arning hududi y ishl ab chiqarish majmualar, i qt isodi y ray onlar shak l lanishidagi
ro’li xam sezi larli.
J umladan, iqt isodiy ray onlasht iri shning muhim omi llaridan biri - bu y erda ray on
hosil qi luv chi mark azni ngborligidir.](/data/documents/ce44382b-bcab-4926-9bcd-3174d1079781/page_6.png)
![
Agar bunday mark az
ri v ojl anmagan bo’lsa , hudud
ham iqt isodiy jihat dan hozircha
ri v ojl anmagan,
o’zlasht iril magan .
Demak bu hudud al ohida
iqt isodiy ray onni t ashk il
et may di.
Ak sincha - agar ma’lum
hududda bunday mark azl ar
soni k o’p v a ular bir-bi ridan
uzoqroqda joy l ashgan bo’lsa u
holda bu y erda k ey i nchalik
shunga muv ofi q bir necht a
iqt isodiy ray on shak llanishi
mumk in](/data/documents/ce44382b-bcab-4926-9bcd-3174d1079781/page_7.png)
![E’tiboringiz uchun
RAXMAT
212-TALABASI YUNUSOV MIRKOMIL](/data/documents/ce44382b-bcab-4926-9bcd-3174d1079781/page_8.png)
![](/data/documents/ce44382b-bcab-4926-9bcd-3174d1079781/page_9.png)
![](/data/documents/ce44382b-bcab-4926-9bcd-3174d1079781/page_10.png)
HUDUDIY MAJMUALAR VA SHAHARLAR RIVOJLANISHI REJA; 1.HUDUDI Y MA J MUA HAQIDA 2.SHAHARLARN I N G VUJ UDGA KELISHI 3.I SHLAB CHIQARI SHN I RI VOJ LAN TI RI SHDA SHAHARLARN I N G RO’LI 4.SHAHARLARN I N G RAYON VA MA J MUA HOSI L QI LI SH FUN KSI YASI
• Hududiy majmualar geografiyaning barcha tarkibiy qismlari uchun xos va ularning “umumiy maxraji’’ hisoblanadi. • Qolaversa Hududiy majmualar hatto siyosiy geografiyaga ham xosdir • Hududi y majmualar fani bizga ma’lumk i o’z-o’zidan fan si fat i da pay do bo’lib qolmagan. Iqt isodiy geografi y ada dast av v al N .N . Kolosov sk iy t omoni dan y arat ilgan Hududi y i shl ab chiqarish majmualari bu o’sha dav rdagi fanning mohi y at iga muv ofi q k elgan. Ya’ni buni y anada k engroq ma’noda t ushunt irish uchun shuni t ak idlash l ozi mk i, iqt isodiy geografi y aning ev oly ut sion t arzda iqt i sodiy v a ij t imoiy geografi y aga ay lanishi bilan hududi y majmualarga k engroq qarash zaruriy at i t ug’il di. I qt isodiy Geografi y a Hududiy majmualar
• Hududiy majmualarga shu qat orda t ani qli geograf ol iml ar V.A.A nuchin, V.V Pok ishev sk iy v a boshqalar ham k at t a ahamiy at berishgan • Komplek s y ondashuv i ga esa A . Gumboldt , V.V Dok uchaev k abi mashhur olimlar asos sol ishgan. • Ma’lumk i k omplek s (majmua) v a sist ema (t i zim) t ushunchal ari ham o’zaro ancha o’xshash Komleks yondashuv ko’pgina iqtisodiy geografik fanlar ta’rifida o’z ifodasini topgan SA N OAT QISHLOQ X O’J ALIGI TRA NSPORT SHA HA RLA R GEOGRA FIYA SI
SHA HA RLA RN IN G V UJ UDGA KELISHI Shaharlarning v ujudga k elish omillari v a joy lani shi Ma’l umk i shaharlar ijt imoi y v a hududiy mehnat t aqsi mot i nat ijasida v ujudga k elgan. Dehqonchi lik dan hunarmandchilik v a sav doni ng ajral ib chiqishi ushbu v azifa bilan shug’ullanuv chi maxsus ahol i manzilgohlarininh pay do bo’lishiga sabab bo’lgan. Ular t ov ar ay irboshlash v a boshqa v osit achi mark az sifat i da qulay geografi k joy da riv ojlani b borgan. Shaharlar dast lab dav lat maqomiga t eng bo’l gan.
SHA HA RLA RN IN G IKKITA A SOSIY FUN KSIYA SI BOR; SHAHA R HOSIL QILUVCHI SHA HA RGA X IZMAT QILUVCHI Umuman shaharlarning joy lani shiga t a’sir et uv chi omi llar bir necha guruhga bo’lishimiz mumk i n. Ul ar t abi iy,i qt i sodiy,ijt i moiy, siy osiy, omillardir.