logo

Ikki nuqta va nuqtali vergulning ishlatilishi

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3784.4150390625 KB
Ikki nuqta va nuqtali vergulning ishlatilishi BILIB OLING!
•
   Hozirgi yoshlarga aytar so‘zimiz :  o‘tgan ajdodlarimizga 
munosib farzand bo‘ling.
•
Ikki nuqta  nima uchun qo‘llangan?  Topshiriqni bajaring
    
235-mashq.  Ikki nuqta va nuqtali vergulning ishlatilish o‘rinlariga 
izoh bering.
Tinch va osuda 
yashash uchun :  
- bo‘sh vaqtingizni 
ko‘proq kitob o‘qish 
bilan o‘tkazing ;
- foydali ijtimoiy 
mehnat bilan 
band bo‘ling ;  - doimo 
yaxshilikni 
o‘ylang ;- bir sutkada 7 
soat uxlashga 
odatlaning ;  BILIB OLING!
Ikki nuqta shaklan 
tugallangan, lekin 
mazmunan 
keyingisi 
birinchisining uzviy 
davomi sanalgan Bog‘lovchisi
z qo‘shma 
gaplarda
Uyushiq bo‘laklardan 
oldin kelgan 
umumlashtiruvchi 
so‘zdan keyin ishlatiladiKo‘chirma 
gapdan oldin 
kelgan muallif 
gapi      •
Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar 
tarkibidagi sodda gaplar mazmun 
jihatidan tugal fikrni anglatib, bir-biriga 
yaqin bo‘lmagan hollarda 
bog‘lovchisiz qo‘shma gap tarkibiga 
kirgan sodda gaplardagi voqealar bir-
biriga qiyoslanganda, uyushiq 
bo‘laklar guruhlanib,o‘zaro vergullar 
yordamida bir-biridan ajratilganda, 
nuqtali vergul qo‘yiladi. BILIB OLING!  .Foydali so‘z 
go‘dakdan 
chiqsa ham 
quloq sol ;  
yomon so‘z 
mo‘ysafiddan 
chiqsa ham 
quloq solma.
( “ Avestodan ”)	. Senga eng 
yaxshi 
maslahat :  
mutakabbirlik 
bilan yuzingni 
teskari burma 
va shon-
shuhrating bilan 
faxrlanma.
( Zamaxshariy) 	. Ikki nuqta va 
nuqtali 
vergulning 
ishlatilishiga 
o‘zingiz ham 
misol keltira 
olasizmi?Mashqni bajaring       Konfutsiyning hikmatini esda saqlang
•
Muallif javob qildi :
•
    -  U zehni o‘tkir, bilimga 
chanqoq bo‘lgan va 
boshqalardan so‘rab 
o‘rganishdan uyalmagan, 
shuning uchun uni “ma’rifatli ” 
deb ataganlar.
•
Siz ham bilmaganingizni so‘rab 
o‘rganishdan tortinmaysizmi?
•
Ikki nuqtaning qo‘yilish sababini 
tushuntiring.       Ko‘chirma gap va muallif gapi o‘rtasida ikki nuqtaning ishlatilish 
sababini tushuntiring.
•
  XX asr boshlarida ma’rifatli 
adib Abdulla Avloniy :  “ Ilm biza 
o‘z ahvolimizni, harakotimizni 
oyina kabi ko‘rsatur. 
Zehnimizni, fikrimizni qilich kabi 
o‘tkir qilur ”, - deb yozgan edi.
•
 
•
Matnni davom ettirishga 
harakat qiling.  Berilgan gaplarni ko‘chirma gapga aylantiring
•
1.Yigitning kuchi bilagida, ishlab charchamaydi, ammo 
keksaning kuchi yuragida bo‘ladi. Har qanday og‘ir dardni 
ko‘tara oladi.( Abdulla Qahhor)
•
  Abdulla Qahhor shunday degan edi :  “ Yigitning kuchi bilagida, 
ishlab charchamaydi, ammo keksaning kuchi yuaragida bo‘ladi. 
Har qanday og‘ir dardni ko‘tara oladi”.
•
O‘zingiz mashqni shu tartibda davom ettiring.  Ikki nuqta va nuqtali vergulning ishlatilishi
•
 “  O‘tkan kunlar ” romanidagi Otabek timsoliga tavsif :  
•
A) Otabek – o‘z davrining ilg‘or fikrlovchi, tadbirkor yigiti ;
•
B) Otabek – mard va jasur yigit ;
•
C) Zamonamiz otabeklarining imkoniyatlari kuchli;
Ikki nuqta 
bog‘lovchisiz 
qo‘shma 
gapda 
qo‘llangan   nuqtali vergul 
uyushiq bo‘lak 
 qiyoslangani 
uchun 
qo‘llangan.  “ GURUHLAR MUSOBAQASI” METODI
•
1-guruh: 
•
1.Ikki  nuqtaning 
ishlatilish 
o‘rinlariga 
misollar keltiring.
•
    2.Ko‘chirma 
gaplarda  ikki 
nuqta  qaysi 
o‘rinda qo‘yiladi?
•
   2-guruh:
1.Nuqtali  vergulning 
ishlatilish  sabablarini 
tushuntirib bering.
2.  Nuqtali  vergul 
qo‘llangan  gaplarga 
misollar keltiring.  UYGA VAZIFA  
  241-mashq. Yuqoridagi reja asosida insho 
yozib keling.  E’TIBORINGIZ UCHUN
 RAHMAT

Ikki nuqta va nuqtali vergulning ishlatilishi

BILIB OLING! • Hozirgi yoshlarga aytar so‘zimiz : o‘tgan ajdodlarimizga munosib farzand bo‘ling. • Ikki nuqta nima uchun qo‘llangan?

Topshiriqni bajaring 235-mashq. Ikki nuqta va nuqtali vergulning ishlatilish o‘rinlariga izoh bering. Tinch va osuda yashash uchun : - bo‘sh vaqtingizni ko‘proq kitob o‘qish bilan o‘tkazing ; - foydali ijtimoiy mehnat bilan band bo‘ling ; - doimo yaxshilikni o‘ylang ;- bir sutkada 7 soat uxlashga odatlaning ;

BILIB OLING! Ikki nuqta shaklan tugallangan, lekin mazmunan keyingisi birinchisining uzviy davomi sanalgan Bog‘lovchisi z qo‘shma gaplarda Uyushiq bo‘laklardan oldin kelgan umumlashtiruvchi so‘zdan keyin ishlatiladiKo‘chirma gapdan oldin kelgan muallif gapi

• Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar tarkibidagi sodda gaplar mazmun jihatidan tugal fikrni anglatib, bir-biriga yaqin bo‘lmagan hollarda bog‘lovchisiz qo‘shma gap tarkibiga kirgan sodda gaplardagi voqealar bir- biriga qiyoslanganda, uyushiq bo‘laklar guruhlanib,o‘zaro vergullar yordamida bir-biridan ajratilganda, nuqtali vergul qo‘yiladi. BILIB OLING!