Ikki nuqta va nuqtali vergulning ishlatilishi
![Ikki nuqta va nuqtali vergulning ishlatilishi](/data/documents/5fbba482-795f-4188-b590-cda0fc7fc996/page_1.png)
![BILIB OLING!
•
Hozirgi yoshlarga aytar so‘zimiz : o‘tgan ajdodlarimizga
munosib farzand bo‘ling.
•
Ikki nuqta nima uchun qo‘llangan?](/data/documents/5fbba482-795f-4188-b590-cda0fc7fc996/page_2.png)
![Topshiriqni bajaring
235-mashq. Ikki nuqta va nuqtali vergulning ishlatilish o‘rinlariga
izoh bering.
Tinch va osuda
yashash uchun :
- bo‘sh vaqtingizni
ko‘proq kitob o‘qish
bilan o‘tkazing ;
- foydali ijtimoiy
mehnat bilan
band bo‘ling ; - doimo
yaxshilikni
o‘ylang ;- bir sutkada 7
soat uxlashga
odatlaning ;](/data/documents/5fbba482-795f-4188-b590-cda0fc7fc996/page_3.png)
![BILIB OLING!
Ikki nuqta shaklan
tugallangan, lekin
mazmunan
keyingisi
birinchisining uzviy
davomi sanalgan Bog‘lovchisi
z qo‘shma
gaplarda
Uyushiq bo‘laklardan
oldin kelgan
umumlashtiruvchi
so‘zdan keyin ishlatiladiKo‘chirma
gapdan oldin
kelgan muallif
gapi](/data/documents/5fbba482-795f-4188-b590-cda0fc7fc996/page_4.png)
![•
Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar
tarkibidagi sodda gaplar mazmun
jihatidan tugal fikrni anglatib, bir-biriga
yaqin bo‘lmagan hollarda
bog‘lovchisiz qo‘shma gap tarkibiga
kirgan sodda gaplardagi voqealar bir-
biriga qiyoslanganda, uyushiq
bo‘laklar guruhlanib,o‘zaro vergullar
yordamida bir-biridan ajratilganda,
nuqtali vergul qo‘yiladi. BILIB OLING!](/data/documents/5fbba482-795f-4188-b590-cda0fc7fc996/page_5.png)
![.Foydali so‘z
go‘dakdan
chiqsa ham
quloq sol ;
yomon so‘z
mo‘ysafiddan
chiqsa ham
quloq solma.
( “ Avestodan ”) . Senga eng
yaxshi
maslahat :
mutakabbirlik
bilan yuzingni
teskari burma
va shon-
shuhrating bilan
faxrlanma.
( Zamaxshariy) . Ikki nuqta va
nuqtali
vergulning
ishlatilishiga
o‘zingiz ham
misol keltira
olasizmi?Mashqni bajaring](/data/documents/5fbba482-795f-4188-b590-cda0fc7fc996/page_6.png)
![Konfutsiyning hikmatini esda saqlang
•
Muallif javob qildi :
•
- U zehni o‘tkir, bilimga
chanqoq bo‘lgan va
boshqalardan so‘rab
o‘rganishdan uyalmagan,
shuning uchun uni “ma’rifatli ”
deb ataganlar.
•
Siz ham bilmaganingizni so‘rab
o‘rganishdan tortinmaysizmi?
•
Ikki nuqtaning qo‘yilish sababini
tushuntiring.](/data/documents/5fbba482-795f-4188-b590-cda0fc7fc996/page_7.png)
![Ko‘chirma gap va muallif gapi o‘rtasida ikki nuqtaning ishlatilish
sababini tushuntiring.
•
XX asr boshlarida ma’rifatli
adib Abdulla Avloniy : “ Ilm biza
o‘z ahvolimizni, harakotimizni
oyina kabi ko‘rsatur.
Zehnimizni, fikrimizni qilich kabi
o‘tkir qilur ”, - deb yozgan edi.
•
•
Matnni davom ettirishga
harakat qiling.](/data/documents/5fbba482-795f-4188-b590-cda0fc7fc996/page_8.png)
![Berilgan gaplarni ko‘chirma gapga aylantiring
•
1.Yigitning kuchi bilagida, ishlab charchamaydi, ammo
keksaning kuchi yuragida bo‘ladi. Har qanday og‘ir dardni
ko‘tara oladi.( Abdulla Qahhor)
•
Abdulla Qahhor shunday degan edi : “ Yigitning kuchi bilagida,
ishlab charchamaydi, ammo keksaning kuchi yuaragida bo‘ladi.
Har qanday og‘ir dardni ko‘tara oladi”.
•
O‘zingiz mashqni shu tartibda davom ettiring.](/data/documents/5fbba482-795f-4188-b590-cda0fc7fc996/page_9.png)
![Ikki nuqta va nuqtali vergulning ishlatilishi
•
“ O‘tkan kunlar ” romanidagi Otabek timsoliga tavsif :
•
A) Otabek – o‘z davrining ilg‘or fikrlovchi, tadbirkor yigiti ;
•
B) Otabek – mard va jasur yigit ;
•
C) Zamonamiz otabeklarining imkoniyatlari kuchli;
Ikki nuqta
bog‘lovchisiz
qo‘shma
gapda
qo‘llangan nuqtali vergul
uyushiq bo‘lak
qiyoslangani
uchun
qo‘llangan.](/data/documents/5fbba482-795f-4188-b590-cda0fc7fc996/page_10.png)
![“ GURUHLAR MUSOBAQASI” METODI
•
1-guruh:
•
1.Ikki nuqtaning
ishlatilish
o‘rinlariga
misollar keltiring.
•
2.Ko‘chirma
gaplarda ikki
nuqta qaysi
o‘rinda qo‘yiladi?
•
2-guruh:
1.Nuqtali vergulning
ishlatilish sabablarini
tushuntirib bering.
2. Nuqtali vergul
qo‘llangan gaplarga
misollar keltiring.](/data/documents/5fbba482-795f-4188-b590-cda0fc7fc996/page_11.png)
![UYGA VAZIFA
241-mashq. Yuqoridagi reja asosida insho
yozib keling.](/data/documents/5fbba482-795f-4188-b590-cda0fc7fc996/page_12.png)
![E’TIBORINGIZ UCHUN
RAHMAT](/data/documents/5fbba482-795f-4188-b590-cda0fc7fc996/page_13.png)
Ikki nuqta va nuqtali vergulning ishlatilishi
BILIB OLING! • Hozirgi yoshlarga aytar so‘zimiz : o‘tgan ajdodlarimizga munosib farzand bo‘ling. • Ikki nuqta nima uchun qo‘llangan?
Topshiriqni bajaring 235-mashq. Ikki nuqta va nuqtali vergulning ishlatilish o‘rinlariga izoh bering. Tinch va osuda yashash uchun : - bo‘sh vaqtingizni ko‘proq kitob o‘qish bilan o‘tkazing ; - foydali ijtimoiy mehnat bilan band bo‘ling ; - doimo yaxshilikni o‘ylang ;- bir sutkada 7 soat uxlashga odatlaning ;
BILIB OLING! Ikki nuqta shaklan tugallangan, lekin mazmunan keyingisi birinchisining uzviy davomi sanalgan Bog‘lovchisi z qo‘shma gaplarda Uyushiq bo‘laklardan oldin kelgan umumlashtiruvchi so‘zdan keyin ishlatiladiKo‘chirma gapdan oldin kelgan muallif gapi
• Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar tarkibidagi sodda gaplar mazmun jihatidan tugal fikrni anglatib, bir-biriga yaqin bo‘lmagan hollarda bog‘lovchisiz qo‘shma gap tarkibiga kirgan sodda gaplardagi voqealar bir- biriga qiyoslanganda, uyushiq bo‘laklar guruhlanib,o‘zaro vergullar yordamida bir-biridan ajratilganda, nuqtali vergul qo‘yiladi. BILIB OLING!