logo

Inson hayotida mantiq ilmining ahamiyati

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

60.41015625 KB
Mavzu:Inson hayotida 
mantiq ilmining 
ahamiyati                    Reja:
1. Mant iq ilmi o‘rganadigan masalalar v a 
uning asosiy  qonunlari.
2. Mantiq ilmining predmeti 
3. Mantiqning asosiy qonunlari 
4. Tushuncha. Tushunchaning turlari 
5. Xulosa chiqarish
                    Mantiq ilmi jamiyat tarixida ikki ming yildan ko‘proq davr mobaynida
o‘rganib kelinadi. Uni o‘rganish insonga olamni bilish, bilimlarini
ko‘paytirish, atrofidagi odamlar bilan muloqotini to‘g‘ri
tashkil qilish uchun xizmat qiladi.

Mantiq ilmining alohida fan sifatida shakllanishi Qadimgi

Yunon faylasufi Aristotel (er. av. 384—322-yy.) nomi bilan bogliq.

U birinchi bolib, ushbu ilm o'rganadigan masalalar doirasini

aniqlab berdi. Aristotelning  Kategoriyalar ,  Talqin haqida , ≪ ≫ ≪ ≫
Birinchi	
≪

analitika ,  Ikkinchi analitika ,  Soflstik raddiyalar haqida	
≫ ≪ ≫ ≪

 	
≫ nomli asarlari bevosita mantiq masalalariga baglshlangan.                                   MANTIQ TUSHUNCHASI

≪ Mantiq  so‘zi yunon tilidagi  logika  so‘zining ≫ ≪ ≫
arabcha tarjimasidir.

≪ Logikos  — so‘z, aql, aql yuritish, qonun 
≫
ma’nolariniberuvchi keng qamrovli termindir. 
Mantiq  istilohining qamrovi ham  logos niki 	
≪ ≫ ≪ ≫
kabi bolib, uning o‘zagi  so‘zlashuv  ma’nosini 	
≪ ≫
beradigan  nutq  so‘zidir.	
≪ ≫                    MANTIQNING SHAKLLARI

1. Formal mantiq  — mulohazalar va isbotlashning 
strukturasmi analiz qilish, o‘rganish bilan shug‘ullanuvchi 
fan bo‘lib, unda asosiy e’tibor mazmunga emas, shaklga 
qaratiladi.

2. Noformal mantiq  (informal logic) — tabiiy tilda 
argumentiashni qurish va baholashning noformal 
standartlarini, uni talqin qilishning  usullari va mezonlarini 
ishlab chiquvchi normativ fandir.

3. Nazariy mantiq  — muayyan bilimlarning mantiqiy 
sistemasi yoki mantiqiy nazariyalar yig‘indisi bolib, ular 
tabiiy va maxsus formallashgan (sun’iy) til vositasida, 
ma’lum bir prinsip va aksiomalarga asosan qurilgandir.Va 
boshqalari                    Mantiq qonunlari

 
AYNIYAT QONUNI
ZIDDIYAT QONUNI
ISTISNO QONUNI
YETARLI ASOS QONUNI                   
MANTIQIY QONUNLAR-bu xususiy qonunlar inson 
tafakurigagina xos bo’lgan,inson tafakkurida turli 
fikr,mulohaza,muhokamalar munosabatigina amal 
qilinadigan qonunlardir.

MANTIQ FANI-bu tafakkur qonunlari ,shakllari va 
usullarini o’rganadigan fandir.

MANTIQ ILMI –insonlarning kundalik faoliyatida 
aniq tartibli,mantiqiy fikr yuritishini o’rgatadi.                    TUSHUNCHA

Tushuncha taffakur shakllaridan biri bo’lib,til orqali 
ifodalanadi.Tushunchaning mohiyatini bilish uchun nom 
va so’z bilan bo’g’liqligini bilamiz.Tushuncha buyum va 
hodisalarning umumiy,muhim va farq qiluvchi belgilarini 
bir butun,yaxlit holda aks ettiruvchi tafakur shaklidir.

Tushuncha turlari—Tushunchaning hajmiga ko’ra  yakka 
va umumiy,chegaralangan va chegaralanmagan,ayiruvchi 
va to’plovchi turlarga bo’linadi .                         XULOSA CHIQARISH 
ZARURIY
Deduktiv xulosa 
chiqarish
Bevosita xulosa 
chiqarish To’liq induksiya
Vositali xulosa 
chiqarish
sillogizm Shartli 
xulosa 
chiqarish Ayiruvchi 
xulosa 
chiqarish Shartli ayiruvchi 
xulosa chiqarish

Mavzu:Inson hayotida mantiq ilmining ahamiyati

Reja: 1. Mant iq ilmi o‘rganadigan masalalar v a uning asosiy qonunlari. 2. Mantiq ilmining predmeti 3. Mantiqning asosiy qonunlari 4. Tushuncha. Tushunchaning turlari 5. Xulosa chiqarish

Mantiq ilmi jamiyat tarixida ikki ming yildan ko‘proq davr mobaynida o‘rganib kelinadi. Uni o‘rganish insonga olamni bilish, bilimlarini ko‘paytirish, atrofidagi odamlar bilan muloqotini to‘g‘ri tashkil qilish uchun xizmat qiladi.  Mantiq ilmining alohida fan sifatida shakllanishi Qadimgi  Yunon faylasufi Aristotel (er. av. 384—322-yy.) nomi bilan bogliq.  U birinchi bolib, ushbu ilm o'rganadigan masalalar doirasini  aniqlab berdi. Aristotelning Kategoriyalar , Talqin haqida , ≪ ≫ ≪ ≫ Birinchi ≪  analitika , Ikkinchi analitika , Soflstik raddiyalar haqida ≫ ≪ ≫ ≪  ≫ nomli asarlari bevosita mantiq masalalariga baglshlangan.

MANTIQ TUSHUNCHASI  ≪ Mantiq so‘zi yunon tilidagi logika so‘zining ≫ ≪ ≫ arabcha tarjimasidir.  ≪ Logikos — so‘z, aql, aql yuritish, qonun ≫ ma’nolariniberuvchi keng qamrovli termindir. Mantiq istilohining qamrovi ham logos niki ≪ ≫ ≪ ≫ kabi bolib, uning o‘zagi so‘zlashuv ma’nosini ≪ ≫ beradigan nutq so‘zidir. ≪ ≫

MANTIQNING SHAKLLARI  1. Formal mantiq — mulohazalar va isbotlashning strukturasmi analiz qilish, o‘rganish bilan shug‘ullanuvchi fan bo‘lib, unda asosiy e’tibor mazmunga emas, shaklga qaratiladi.  2. Noformal mantiq (informal logic) — tabiiy tilda argumentiashni qurish va baholashning noformal standartlarini, uni talqin qilishning usullari va mezonlarini ishlab chiquvchi normativ fandir.  3. Nazariy mantiq — muayyan bilimlarning mantiqiy sistemasi yoki mantiqiy nazariyalar yig‘indisi bolib, ular tabiiy va maxsus formallashgan (sun’iy) til vositasida, ma’lum bir prinsip va aksiomalarga asosan qurilgandir.Va boshqalari