Ipakchilik va asalarichilik

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

5222.994140625 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Ipakchilik va asalarichilik.
Reja:
1. Asalari oilasini yetishtirish.
2. Asalari kassalliklari va unga qarshi
kurash.
3. Ipak qurtlari haqida ma’lumot
4. Tut ipak qurtining pillasi va g’umbagi
haqida.

O’rganilayotgan obyektlarning sitematik o’rni:
Asalari:
o
Tip: Arthropoda
o
Kenja tip: Tracheata
o
Katta sinf: Hexapoda
o
Sinf: Insecta
o
Turkum: Hymenoptera
o
Oila: Bombus
o
Tur: Bombus
Muscorum Tut ipak qurti
o
Tip: Arthropoda
o
Kenja tip: Tracheata
o
Katta sinf: Hexapoda
o
Sinf: Insecta
o
Turkum: Lepidoptera
o
Oila: Bombycidae
o
Tur: Bombyx mori

Sun’iy yo‘l bilan ari oilalarini
ko‘paytirish .
Bu ari oilalarini ko‘paytirishning asosiy usuli
bo‘lib, undan rejali ravishda kerak paytda
yangi yosh ari oilalarini yetishtirishda
foydalaniladi.Maqsadi:
Bunday yo‘l bilan arilar zotini yaxshilash va tabiiy kuch
chiqishini ka-
maytirish mumkin.
Yosh oila qancha erta yetishtirilsa,
u shunchalik tez rivojlanadi va ko‘p
mahsulot to‘playdi.

Sun’iy yo‘l bilan ari oilalarini ko‘paytirishning bir qancha
usul-
lari ma’lum bo‘lib, ulardan ikkitasi asosiy hisoblanadi:
1 •
Yangi yosh kichik oila ajratish;
2 •
Asosiy ari oilasini teng ikki qismga ajratish.

Alohida ajratib olish usuli.
Asosiy oiladan bir nechta rom usti berkitilgan lichinkalari hamda
arisi bilan ajratib olinadi.
Ular boshqa uyaga qo‘yiladi va juda uzoq bo’lmagan joyga olib
boriladi.
Uchuvchi qari arilar o‘z eski uyasiga uchib ketadi .
Qolgan yosh arilarga urchigan yosh ona ari yoki ona ari
g‘umbagi qo‘shiladi
Va yosh yangi oila hosil bo’ladi .

Teng ikkiga ajratish usuli.
Bunda uyasi ari va lichinkaga boy bo’lgan, kuchli asalari oilasidan
may oylarida foydalaniladi.
Mum katakli romlar teng sonda ikkiga ajratiladi va yangi uyaga
ko’chiriladi.
Yarim mert atrofga uyalar joylashtiriladi va qulay muhit hosil
qilinadi.
Va yangi yosh oila hosil bo’ladi.

Yevropa chirish kasalligi yuqumli kasallik bo‘lib, avvalo
ochiq, so‘ngra yopiq naslda bo‘ladi. Kasallik, asosan,
asalarining tuxumdan chiqqan naslini shikastlantiradi, erkak
naslini kamroq zararlantiradi. Kasallanish lichinkalar
tuxumdan chiqqach, 3–4 kundan keyin boshlanadi. Yevropa chirish kasalligi .
Sabablar
i •
Kasallikning kelib chiqishiga ob-havoning bulutligi,
namli bo‘lishi, arixonaning sovuqda qolishi, oziqning
yetarli bo‘lmasligi va shunga o‘xshash asalari oilasining
kuchsizlantiradigan omillar sabab bo‘ladi.
Bu kasallikni pluton sreptokokklari qo‘zg‘atadi. Kasallik
qo‘zg‘atuvchi
streptokokklar pergada butun qish, mumkatak va asalda yil
davomida saqlanib qolishi mumkin.

Kasallik tarqalish yo‘llari.
Pluton streptokokklari
asalarida,asalda, perga va
mum inlarda bo‘ladi
Lichinkalar zaharlangan
asal va perga bilan
oziqlanadi . Ona asalari Yevropa chirish
kasalligini o‘zining nasliga
yuqtiradi .
Bir oiladan ikkinchi
oilaga kasallik o‘g‘ri ishchi
asalarilar, erkak arilar,
umumiy suv idishi orqali
va rom almashtirish
vaqtida o‘tishi mumkin.

Bu yopiq naslning yuqumli kasalligidir. Amerika chirishini
larve batsillasi qo‘zg‘atadi. Bu mikrob juda chidamli siroplar
hosil qiladi. Ular asalda quyosh nuri ta’sirida 4–6 haftagacha,
qaynab turgan suvda 13 minut, 100 °C gacha qizitilgan
mumda 5 kungacha saqlanadi. Amerika chirish kasalligi .
•
Quyosh nuri qurigan sporalar ni ikki-uch kundan keyingina
o‘ldirishi mumkin. O‘lgan va qurib qolgan lichinkalari bor mum
inlardagi sporalar kimyoviy moddalar ta’sirida yuqori darajada
chidamlilik ko‘rsatadi.

Kasallikning tarqalishi. Kasallik manbayi – bu kasallangan
lichinkalar va ularning jasadi. Shuningdek, zararlangan asal va
pergadir. Kasallik oila ichida va kasal oiladan sog‘lom oilalarga
tarqalishi Yevropa chirish kasalliginiki kabidir .
Kasallik belgilari. Kasallik naslli mum inlarni tekshirganda
aniqlanadi. Sog‘lom asalari oilasida tuxumdan chiqqan nasl bir
xil
yoshda bo‘lib, inlarning hamma yacheykalarida bo‘ladi.
Amerika chirishi bilan zararlangan oilada mum inlarni bir xil
joylarida
har xil yoshdagi nasl joylashib, ayrim yacheykalar bo‘sh bo‘ladi.

TUT IPAK QURTI
Tabiiy ipak faqatgina tut ipak qurti pillasidan emas,
balki ipak qurtini saturnid (Saturnidov) oilasiga kiruvchi
va 20 ga yaqin zotdan iborat glazchatka (Attacidae)
yarim xonakilashtirilgan oilasining tanga qanotlilar
bo‘limiga kiruvchi yovvoyi ipak qurtining pillasidan
ham olinadi. Ularning tolasi pishiq, tabiiy chiroyli,
rangdor, namdan, kimyoviy moddalardan va boshqa
zararli ta’sirlarga chidamliligi bilan xarakterlanadi.
Lekin tolasi ipak qurtining pillasiga nisbatan yo‘g‘on,
yomon sug‘uriladigan (ba’zilari yigirilmaydi), turli xil
ranglarga bo‘yalmaydi, ipak miqdori kam bo‘ladi.
Ko‘pchilik yovvoyi ipak qurtining pillalardan ipak paxta
(momiq) olinib, bular tabiiy sharoitda ya’ni daraxtzor yoki
butazorlarda boqiladi.

Pilla o‘rab bo‘lgan qurtni g‘umbakka aylanish
jarayoni

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:

Y. Mirzayeva “Tut ipak qurti biologiyasi”
Toshkent-2017

R .Pulatova “Asalarichilik fermer xo‘jaliklarini
tashkil etish va yuritish” Toshkent–2016

Ma’ruzalar matni

Internet ma’lumotlari.

102-guruh talabasi Oltiboyev Sherbek

Mavzu: Ipakchilik va asalarichilik. Reja: 1. Asalari oilasini yetishtirish. 2. Asalari kassalliklari va unga qarshi kurash. 3. Ipak qurtlari haqida ma’lumot 4. Tut ipak qurtining pillasi va g’umbagi haqida.

O’rganilayotgan obyektlarning sitematik o’rni: Asalari: o Tip: Arthropoda o Kenja tip: Tracheata o Katta sinf: Hexapoda o Sinf: Insecta o Turkum: Hymenoptera o Oila: Bombus o Tur: Bombus Muscorum Tut ipak qurti o Tip: Arthropoda o Kenja tip: Tracheata o Katta sinf: Hexapoda o Sinf: Insecta o Turkum: Lepidoptera o Oila: Bombycidae o Tur: Bombyx mori

Sun’iy yo‘l bilan ari oilalarini ko‘paytirish . Bu ari oilalarini ko‘paytirishning asosiy usuli bo‘lib, undan rejali ravishda kerak paytda yangi yosh ari oilalarini yetishtirishda foydalaniladi.Maqsadi: Bunday yo‘l bilan arilar zotini yaxshilash va tabiiy kuch chiqishini ka- maytirish mumkin. Yosh oila qancha erta yetishtirilsa, u shunchalik tez rivojlanadi va ko‘p mahsulot to‘playdi.

Sun’iy yo‘l bilan ari oilalarini ko‘paytirishning bir qancha usul- lari ma’lum bo‘lib, ulardan ikkitasi asosiy hisoblanadi: 1 • Yangi yosh kichik oila ajratish; 2 • Asosiy ari oilasini teng ikki qismga ajratish.

O'xshashlar

ASALARI OILASI HAQIDA TUSHUNCHA

Farg‘ona viloyati

CHORVACHILIK

Mirzachoʻl iqtisodiy rayoni

Jahon chorvachiligi va baliqchiligi geografiyasi