logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Janubiy iqtisodiy rayon

Janubiy iqtisodiy rayon

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

9048.1962890625 KB
Ko'chirib olish
Janubiy iqtisodiy rayon Iqtisodiy geografik o‘rni va tabiiy boyliklari • Janubiy iqtisodiy rayon mamlakatimizning janubiy qismida joylashgan bo‘lib, Qashqadaryo va Surxondaryo viloyatlaridan tashkil topgan. • Rayon uchta davlat - Maydoni qariyb O‘zbekiston maydonining 1/10 qismiga teng bo‘lib, bu hududda mamlakat aholisining har yettitasidan biri yashaydi. Iqtisodiy rayon mamlakatimizning janubiy darvozasi hisoblanadi. • Afg‘oniston, Turkmaniston va Tojikiston bilan, shimolda esa Zarafshon iqtisodiy rayoni bilan chegaralanadi. • Amudaryoda qurilgan avtomobil va temiryo‘l ko‘prigi rayonning iqtisodiy geografik o‘rnini xalqaro miqyosga ko‘targan. O‘zbekistonga nisbatan shimolda joylashgan aksariyat davlatlar Afg‘oniston bilan savdo-iqtisodiy aloqalarini shu ko‘prik orqali amalga oshirmoqda. Hayraton ko`prigi • Iqtisodiy rayonda cho‘l va tog‘ yaylovlarini o‘zlashtirilishi bilan tabiiy yaylovlar tobora qisqarib bormoqda. Bundan qorako‘lchilik zarar ko‘rmasligi uchun cho‘llarda fitomeliorativ tadbirlar ko‘rilmoqda. • Iqtisodiy rayonda yoqilg‘i-energetika boyliklari nihoyatda ko‘p. Sho‘rtan gazi Sirdaryo IESni, hatto Angren IESni ham yoqilg‘i bilan ta'minlaydi. Muborak gaz konlari butun mamlakatga va xorijiy davlatlarga yoqilg‘i yetkazib bermoqda. Bir nechta neft, yonuvchi slanes konlari aniqlangan. Osh tuzi, marmar, ohaktosh, gips zaxiralari kimyo va qurilish materiallari sanoati uchun katta istiqbollar ochadi. Aholisi • Iqtisodiy rayon bo‘ylab aholi juda notekis joylashgan. Sug‘orib dehqonchilik qilinadigan tumanlarda aholi zich (har bir kv. km ga 100-250 kishi), tog‘, cho‘l, chala cho‘llarda aholi siyrak. Shaharlar kengaymoqda, yangi shaharchalar paydo bo‘lmoqda. Xo‘jaligi va uning hududiy tashkil etilishi • Iqtisodiy rayon qishloq xo‘jaligida chorvachilik alohida o‘rin tutadi. Qorako‘l yetishtirish bo‘yicha rayon mamlakatda yetakchi o‘rinlardan birini egallaydi. Keng yaylovlar, makkajo‘xori va beda yetishtirish, sanoat chiqindilaridan foydalanish chorvachilik yuksalishiga imkon bermoqda. Go‘sht va yog‘ uchun boqiladigan dumbali qo‘ylar hamda echkilar tog‘ va tog‘oldi yay- lovlarida boqiladi. Tog‘ oldilarida hamda quruq dashtlarda mayin, uzun junli qo‘y va echkilar boqilmoqda. • Iqtisodiy rayonni tashkil etgan ikki viloyatda sanoatni holati bir-biridan keskin farq qiladi. Qashqadaryo viloyatida, asosan, qazib oluvchi sanoat hisobiga sanoat yuksak rivojlangan bo‘lsa, Surxondaryo viloyatining sanoatini mamlakat sanoatidagi hissasi juda kam. • Qashqadaryodagi Talimarjon IES, «Muborakgaz» kabi yirik korxonalar nafaqat iqtisodiy rayon, balki mamlakatimiz iqtisodiyotini faxri hisoblanadi. AQSH va Yaponiya kompaniyalari ishtirokida qurilgan, 600 atmosfera bosimi ostida ishlaydigan, bir kecha-kunduzda 4,2 mln kub m gaz ishlab chiqaradigan Ko‘kdumaloq kompressor stansiyasi, strategik ahamiyatga molik «Sho‘rtangaz» majmuasi ham shular jumlasidandir. Sho`rtan gaz kimyo majmuasi Transporti • Iqtisodiy rayonda transportning barcha turlari mavjud. So‘nggi vaqtlarda rayondagi har ikkala viloyatning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotini tezlashtirish, yuk tashishning transport ta'minotini yaxshilash maqsadida «Toshg‘uzor- Boysun-Qumqo‘rg‘on» yangi temiryo‘li ishga tushirildi. Bu temiryo‘l Boysun tumani orqali iqtisodiy va ijtimoiy jihatdan kam rivojlangan tuman qishloqlariga sanoatning kirib kelishiga, yerusti va yerosti boyliklaridan keng foydalanishga, musaffo tog‘ havosida davolash maskanlari, turistik bazalar, dam olish uylari qurishga katta imkoniyat yaratadi. Transporti • Eng muhimi, yangi, zamonaviy ijtimoiy-iqtisodiy obyektlar qurilishi yangi ish o‘rinlarining yaratilishi, tadbirkorlikning rivojlanishi uchun keng yo‘l ochib berdi. Natijada iqtisodiy rayonda yuk tashish hajmi keskin ko‘paydi, mahalliy xomashyolarni qayta ishlash asosida 100 dan ziyod yangi korxonalar ishga tushirildi, o‘n minglab aholi ish bilan ta'minlandi.

Janubiy iqtisodiy rayon

Iqtisodiy geografik o‘rni va tabiiy boyliklari • Janubiy iqtisodiy rayon mamlakatimizning janubiy qismida joylashgan bo‘lib, Qashqadaryo va Surxondaryo viloyatlaridan tashkil topgan.

• Rayon uchta davlat - Maydoni qariyb O‘zbekiston maydonining 1/10 qismiga teng bo‘lib, bu hududda mamlakat aholisining har yettitasidan biri yashaydi. Iqtisodiy rayon mamlakatimizning janubiy darvozasi hisoblanadi. • Afg‘oniston, Turkmaniston va Tojikiston bilan, shimolda esa Zarafshon iqtisodiy rayoni bilan chegaralanadi.

• Amudaryoda qurilgan avtomobil va temiryo‘l ko‘prigi rayonning iqtisodiy geografik o‘rnini xalqaro miqyosga ko‘targan. O‘zbekistonga nisbatan shimolda joylashgan aksariyat davlatlar Afg‘oniston bilan savdo-iqtisodiy aloqalarini shu ko‘prik orqali amalga oshirmoqda.

O'xshashlar

Sharqiy,Janubiy Osiyo
Janubiy Amerika xalqlari
Janubiy Amerika aholisi
Janubiy Turkmaniston shaharlari
Janubiy-sharqiy osiyo xalqlari