KICHIK MAKTAB YOSHIDAGI BOLALAR PSIXOLOGIYASI
![KICHIK MAKTAB YOSHIDAGI
BOLALAR PSIXOLOGIYASI](/data/documents/de6e9247-0925-44ca-8466-f77c6c96b24c/page_1.png)
![REJA
1. Kichik maktab yoshi davri haqida
tushuncha.
2. Kichik maktab yoshi o`quvchilarining
jismoniy taraqqiyoti.
3. Kichik maktab yoshi davrida o`quvchilarda
bilish jarayonlarining rivojlanishi.](/data/documents/de6e9247-0925-44ca-8466-f77c6c96b24c/page_2.png)
![Odatda kichik
maktab yosh davr
6 yoshdan
10 yoshgacha
bo’lgan
boshlang’ich sinf
(I-IV) o’quvchilar
kiritiladi. Ammo bu
yosh davrga
ajratish prinsipi
qat’iy va mutlaq
degani emas.
Chunki xalq
ta’limida yuz
beradigan
o’zgarishlar ta’sir
etishi mumkin .](/data/documents/de6e9247-0925-44ca-8466-f77c6c96b24c/page_3.png)
![Kichik maktab yoshi o`quvchilarining
jismoniy taraqqiyoti.
•
Bolaning maktabda muvaffaqiyatli
o`qishi ko`p jihatdan ularning maktabga
tayyorgarlik darajalariga bog`liq. Bola
avvalo maktabga jismoniy jihatdan
tayyor bo`lishi k е rak. 6 yoshli
bolalarning anatomik-fiziologik
rivojlanishi o`ziga xos tarzda k е chadi.
Bu yoshda bola organizmi jadal
rivojlanadi. Uning og`irligi oyiga 150
dan 200 grammgacha, bo`yi esa 0,5 sm
gacha ko`payadi. 6 yoshli bolalar turli
t е zliklarda, t е z va y е ngil yugura
oladilar. Ular sakrash, konkida yugurish,
chang’ida uchish, so`zish singari
harakatlarni ham b е malol bajara
oladilar.](/data/documents/de6e9247-0925-44ca-8466-f77c6c96b24c/page_4.png)
![Maktabda ta’lim-tarbiya ishlarini tashkil qilishda kichik maktab yoshidagi
bolalarning anotomo-fiziologik xususiyatlarini, jismoniy rivojlamish
darajasini, sog’ligi va qolaversa, nuqsonlarni hisobga olish o’qishning
muvaffaqiyat garovidir. Boshlang’ich sinf o’quvchisi biologik jihatdan bir
tekis taraqqiy etadi, uning bo’yi va og’irligi, o’pkasining hajmi mutanosib
rivojlanadi. Biroq o’quvchining suyak tizimi, umurtqa pog’onasida hali
tog’aysimon to’qimalar uchraydi, bu esa mazkur tizimning yetarli darajada
takomillashib bo’lmaganligidan darak beradi.](/data/documents/de6e9247-0925-44ca-8466-f77c6c96b24c/page_5.png)
![Yirik pedagog va psixolog
olimlar B.Suxomlinskiy,
Sh.Amonashvili va
ularning shogirdlari
kichik maktab yoshidagi
o’quvchilarni baholash
salbiy oqibatarga olib
kelish nuqtayi nazarini
yoqlaganlar.
Ma’lumki, faqat baho
uchun o’qish bilimning
ijtimoiy ahamiyatini
pasaytirishga olib keladi.
Lekin bilimni tekshirishni
boshqa usulini qo’llash
hozirgi kunning muhim
vazifalaridan biridir.](/data/documents/de6e9247-0925-44ca-8466-f77c6c96b24c/page_6.png)
![Birinchi sinf o’quvchisi, ko’pincha yaqqol obrazli xotiraga suyangan
holda bilish faoliyatini tashkil etsa ham, biron bir narsa xotiraning
boshqa turlarini sira istisno etmaydi, balki aksincha, ta’lim shaxsdan
so’z-mantiq xotirasini taqozo qiladi, ijodiy yo’l bilan bilimlarni
egallashni taqozo etadi.](/data/documents/de6e9247-0925-44ca-8466-f77c6c96b24c/page_7.png)
![•
Tafakkurda esa amaliy masalalar ishining usullarini bitta umumiy
jarayoniga birlashtirish sifatida yaqqol namoyon bo`ladi. Shuning
asosida nnsoniy int е ll е kt shakllanadi va rivojlanadi. Maktabgacha
davrda tasavvur, tafakkur va nutq umumlashadi. Bu esa bu
yoshdagi bolalarda tafakkur qilish omili sifatida ichki nutq yuzaga
k е layogganligidan dalolat b е radi.](/data/documents/de6e9247-0925-44ca-8466-f77c6c96b24c/page_8.png)
![•
Bolaning uning atrofidagi kishilar bilan xilma-xil
munosabatlari yuzaga k е lib, bu munosabatlar asosida turli
xil motivlar yotadi. Bularning hammasi bolaning
individualligini tashkil etib, uning boshqa bolalardan
nafaqat int е ll е kti, balki axloqiy motivatsion jihatdan
farqlanadigan shaxsga aylantiradi.
•
Maktabgacha yoshdagi bolalar shaxsi rivojlanishining asosiy
o`zgarishlari, ularning o`z shaxsiy sifatlari, layohatlari,
muvaffaqiyat va muvaffaqiyatsizliklarini anglash, o`zini-o`zi
anglashi kabi xislarning yuzaga k е lishi hisoblanadi.](/data/documents/de6e9247-0925-44ca-8466-f77c6c96b24c/page_9.png)
![•
O`quvchi diqqatini doskadan
o`qituvchining oldidagi
stolga, so`ngra o`zi oldidagi
daftarga ko`chiradi. Bu
jarayon aksincha ham
bo`lishi mumkin. Bu
faoliyatda har ikkala ko`zni
to`xtovsiz ravishda
moslashtirish zararuriyati
tug`iladi. Bola ko`zini
akkomadatsiya ( ko’zning uzoq
va yaqin masofadan kura bilishi )
qobiliyati o`sa boradi.
Akkomadatsiyaning eng
yuqori diopozoni 10 yoshli
bolalardagina kuzatiladi.](/data/documents/de6e9247-0925-44ca-8466-f77c6c96b24c/page_10.png)
![•
Diqqat o`qish jarayonining zarur sharti
bo`lib hisoblanadi. Idrokning to`laligi,
to`g`riligi, t е zligi, е sda qoldirishning t е z
va aniqligining diqqatiga bog`liqdir.
•
Fikrlash jarayonlari diqqat tufayli
aniq,mantiqli, mazmunli bo`ladi. Chunki,
o`quvchilarning mustaqil ravishda
masala y е chishlari va masala
tushunishdan oldin ular diqqatning
kuchi va barqarorligini ta`minlaydi.
•
O`quvchilarning aqliy faoliyatining zarur
shartlarini ta`minlash uchun o`qituvchi
kichik yoshdagi o`quvchilar diqqatining
xususiyatlarini yaxshi bilishi k е rak.](/data/documents/de6e9247-0925-44ca-8466-f77c6c96b24c/page_11.png)
![•
O`qish faoliyatining birinchi davrlarida
o`quvchilarning ixtiyoriy diqqati butunlay
o`qituvchining hukumronligida bo`ladi.
O`quvchilarning darsdagi diqqatini 1-sinf
o`quvchilarining o`zlari emas, balki
o`qituvchining o`zi tashkil qiladi va yo`lga
soladi.
•
Masalan, darsda kichik yoshdagi o`quvchi
o`z diqqatini tarqoqligini е nganligini uchun
emas, balki o`zi itoat etishga majbur
bo`lgan, o`qituvchining ta`siri otsida
quloqsolib o`tiradi. Muayyan maqsadga
qaratilgan barqaror diqqat bolalarda ham
uncha rivojlanmagan tarmoqlanish jarayoni
bilin bag`langandir.](/data/documents/de6e9247-0925-44ca-8466-f77c6c96b24c/page_12.png)
KICHIK MAKTAB YOSHIDAGI BOLALAR PSIXOLOGIYASI
REJA 1. Kichik maktab yoshi davri haqida tushuncha. 2. Kichik maktab yoshi o`quvchilarining jismoniy taraqqiyoti. 3. Kichik maktab yoshi davrida o`quvchilarda bilish jarayonlarining rivojlanishi.
Odatda kichik maktab yosh davr 6 yoshdan 10 yoshgacha bo’lgan boshlang’ich sinf (I-IV) o’quvchilar kiritiladi. Ammo bu yosh davrga ajratish prinsipi qat’iy va mutlaq degani emas. Chunki xalq ta’limida yuz beradigan o’zgarishlar ta’sir etishi mumkin .
Kichik maktab yoshi o`quvchilarining jismoniy taraqqiyoti. • Bolaning maktabda muvaffaqiyatli o`qishi ko`p jihatdan ularning maktabga tayyorgarlik darajalariga bog`liq. Bola avvalo maktabga jismoniy jihatdan tayyor bo`lishi k е rak. 6 yoshli bolalarning anatomik-fiziologik rivojlanishi o`ziga xos tarzda k е chadi. Bu yoshda bola organizmi jadal rivojlanadi. Uning og`irligi oyiga 150 dan 200 grammgacha, bo`yi esa 0,5 sm gacha ko`payadi. 6 yoshli bolalar turli t е zliklarda, t е z va y е ngil yugura oladilar. Ular sakrash, konkida yugurish, chang’ida uchish, so`zish singari harakatlarni ham b е malol bajara oladilar.
Maktabda ta’lim-tarbiya ishlarini tashkil qilishda kichik maktab yoshidagi bolalarning anotomo-fiziologik xususiyatlarini, jismoniy rivojlamish darajasini, sog’ligi va qolaversa, nuqsonlarni hisobga olish o’qishning muvaffaqiyat garovidir. Boshlang’ich sinf o’quvchisi biologik jihatdan bir tekis taraqqiy etadi, uning bo’yi va og’irligi, o’pkasining hajmi mutanosib rivojlanadi. Biroq o’quvchining suyak tizimi, umurtqa pog’onasida hali tog’aysimon to’qimalar uchraydi, bu esa mazkur tizimning yetarli darajada takomillashib bo’lmaganligidan darak beradi.