logo
Русский O'zbekcha
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Ko’chish hodisalari, diffuziya,issiqlik o’tkazuvchanlik va qovushqoqlik

Ko’chish hodisalari, diffuziya,issiqlik o’tkazuvchanlik va qovushqoqlik

Yuklangan vaqt:

02.03.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

132.0 KB
Ko'chirib olish shartlari
Mavzu:Ko’chish hodisalari, diffuziya,issiqlik o’tkazuvchanlik va qovushqoqlik Morph Playback Geometriya va mexanikada ko chish — bu ʻ vektor kattalik, uning uzunligi harakatlanayotgan P nuqtaning boshlang ich holatidan oxirgi holatigacha ʻ bo lgan eng qisqa masofadir[1]. U nuqta ʻ traektoriyasining boshlang ich holatidan ʻ yakuniy holatigacha to g ri chiziq bo ylab ʻ ʻ ʻ masofa va yo nalishini ham miqdoriy ʻ aniqlab beradi. Ko chishni boshlang ich ʻ ʻ holatni oxirgi holatga o tkizish bilan ʻ aniqlash mumkin Setting up Morph Ko chishni nisbiy pozitsiya (harakat natijasida kelib chiqadigan) ʻ sifatida ham tasvirlash mumkin, ya ni nuqtaning xi boshlang ich ʼ ʻ holatiga nisbatan oxirgi holati xf. Tegishli ko chish vektorini ʻ yakuniy va boshlang ich pozitsiyalar orasidagi farq sifatida ʻ aniqlash mumkin: {\displaystyle s=x_{\textrm {f}}-x_{\textrm {i}}=\Delta {x}}Jismlarning vaqt bo yicha harakatlarini ko rib chiqishda, ʻ ʻ obyektning oniy tezligi vaqt funksiyasi sifatida ko chishning ʻ o zgarish tezligidir. Demak, oniy tezlik tezlikdan yoki ma lum bir ʻ ʼ yo l bo ylab bosib o tilgan masofaning vaqt o zgarishi tezligidan ʻ ʻ ʻ ʻ farq qiladi. Tezlikni pozitsiya vektorining vaqt o zgarishi tezligi ʻ sifatida ekvivalent tarzda aniqlash mumkin. Diffuziya Diffuziya (lotincha: diffusio — singish, tarqalish) — molekulalar, atomlar, ionlar va kolloid zarralarning tar-tibsiz issiklik harakati natijasida bir moddaning ikkinchi moddaga o z-o zidan ʻ ʻ o tishi, birining ikkinchisiga singib ketishi. Diffuziya gaz, suyuklik yoki qattiq jismlarda bo ladi ʻ ʻ va tezligi moddaning zichligi va qovushoqligi, temperatura, diffuziyalanuvchi zarraning tabiatiga va hokazoga bog liq. Temperatura ko tarilishi bilan Diffuziya tezlashadi. Bir aralashmali sistema ʻ ʻ (bir modda)dagi Diffuziya o z diffuziya, ko p aralashmali sistema (gaz, suyuq yoki qattiq ʻ ʻ eritmalar)dagi Diffuziya geterodiffuziya deyiladi. Fan va texnika sohalarida Diffuziya ning ahamiyati katta; kimyoda Diffuziya usuli erigan moddaning molekulyar og irligini aniqlashda ʻ qo llanadi. Biologiyada oziq moddalarning so rilishi va yutilishi hamda moddalar almashinuv ʻ ʻ mahsulotlarining chiqib ketishida Diffuziya ning ahamiyati bor. Diffuziya hodisalari • Fizikada molekulalar (atomlar) Diffuziya sidan tashqari o tkazuvchanlik elektronlari, kovaklar, ʻ neytronlar va b. Zarralar Diffuziya si ham o rganiladi.diffuziya jarayonida moddaning ʻ konsentatsiyasi butun maydon boylab tenglashguniga qadar modda malekulalari konsentratsiyasi yuqori qismidan past qismiga qarab otadi.bu jarayonda energiya sarf bolmaydi.malekulalar hujayra sitozoli orqali diffuziya natijasida harakatlanishi mumkin.bunda bazi malekulalar plazmatik membrana orqali harakat qila olishi mumkin.bundan tashqari har bir malekula oz konsentratsiya gradiyentiga ega va sh u orqali ular tarqaladi. Masalan biron hujayraga diffuziya natijasida kislarod kirsa , bu hujayradan shy kislarodning giradiyenticha karbanat angidridi chiqib ketadi. Issiqlik o’tkazuvchanlik • Ik k i q а t l а m t е mp е r а t ur а l а ri f а rqli boʻlsin. St а si о n а r h о l а t d а, y a’ni din а mik muv о z а n а t boʻlg а nd а, ul а rning о r а sid а gi birlik y uz а d а n v а qt birligid а  nv ¯/6 g а z z а rr а l а ri bir t о m о ng а,  nv ¯/6 z а rr а l а ri ik k inchi t о m о ng а oʻt ib t ur а di.  Yuz а ning bir t о m о nid а gi t е mp е r а t ur а v а  v ¯  о rt iqr о q boʻl а di, l е k in u t о m о nd а gi z а rr а l а r k о ns е nt r а siy asi k а mr о q boʻlib, ik k i t о m о ng а oʻt а dig а n z а rr а l а r s о ni t е ng boʻl а di. Ik k i t о m о nd а gi t е mp е r а t ur а t urlich а boʻlg а ni uchun, z а rr а l а r bil а n oʻt а dig а n en е rgiy a f а rqli boʻl а di. Ik k i y oʻn а lishd а oʻt а y ot g а n ik k i z а rr а uchun O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM FAN VA INNOVATSIYA VAZIRLIGI IQTISODIYOT VA PEDAGOGIKA UNIVERSITETI NODAVLAT TA’LIM MUASSASASI KOMPYUTER INJINIRINGI:KOMPYUTER TIZIMLARI AXBOROT XAVFSIZLIGI 1-KURS 1_KI_AX_125_24-GURUH TALABASI o'ktamova Zilola NING FIZIKA FANIDAN TAYYORLAGAN MUSTAQIL ISHI Mavzu: KOCHISH HODISALARI. DIFFUZIYA, ISSIQLIK OTKAZUVCHANLIK VA QOVUSHQOQLIK Topshirdi: O’ktamova z • Qabul qildi: A.Urunov Mavzu bo’yicha reja Ochiq tizimlarda entropiyaning lokal kamayishi. Dissipativ strukturalar Reja: Entropiya Dissipativ sistemalar • Adiabatik bo’lgan barcha jarayonlarda entropiya qiymati Ochiq Tizimlardan Entropiyaning lokal kamayishi Termodinamik entropiyaga kirish EntropiyaUmumiy belgilar S SI birligi kelvin boshiga joul (J K)−1)Yilda SI asosiy birliklari kg m2.S−2.K−1 ⋅ ⋅ statistik mexanika, entropiya bu keng mulk a termodinamik tizim. Bu raqamni aniqlaydi Ω mikroskopik konfiguratsiyalar (sifatida tanilgan mikrostatlar) tizimni tavsiflovchi makroskopik kattaliklarga mos keladi (uning hajmi, bosimi va harorati kabi).[1] Har bir mikrostatning teng ehtimoli bor degan taxminga binoan entropiya bo’ladi tabiiy logaritma ga ko’paytiriladigan mikrostatlar sonining Boltsman doimiy kB. Rasmiy ravishda (jihozlanadigan mikrostatlarni hisobga olgan holda), • Makroskopik tizimlar odatda juda ko’p songa ega Ω mumkin bo’lgan mikroskopik konfiguratsiyalar. Masalan, an entropiyasi ideal gaz gaz molekulalarining soniga mutanosib N. Da 22,4 litr gaz tarkibidagi molekulalar soni standart harorat va bosim taxminan 6.022 × 10 ga teng23 (the Avogadro raqami). Ochiq tizimlardan entropiyaning lokal kamayishi The termodinamikaning ikkinchi qonuni vaqt o’tishi bilan izolyatsiya qilingan tizim entropiyasi hech qachon kamaymasligini ta’kidlaydi. Izolyatsiya qilingan tizimlar o’z-o’zidan rivojlanib boradi termodinamik muvozanat, maksimal entropiya holati. Kabi izolyatsiya qilinmagan tizimlar organizmlar, entropiyani yo’qotishi mumkin, agar ularning atrof-muhit entropiyasi hech bo’lmaganda shu miqdorga ko’paysa, shunda umumiy entropiya ko’payadi yoki doimiy bo’lib qoladi. • Shuning uchun ma’lum bir tizimdagi entropiya ning umumiy entropiyasi kamayguncha kamayishi mumkin Koinot emas. Entropiya – ning funktsiyasi tizimning holati, shuning uchun tizim entropiyasining o’zgarishi uning dastlabki va yakuniy holatlari bilan belgilanadi. Jarayonning idealizatsiyasida qaytariladigan, entropiya o’zgarmaydi, qaytarilmas jarayonlar har doim jami entropiyani ko’paytiradi. Entropiyaning kamayishi U tasodifiy mikrostatlarning soni bilan aniqlanganligi sababli entropiya tizimning makroskopik spetsifikatsiyasini hisobga olgan holda uning aniq jismoniy holatini aniqlash uchun zarur bo’lgan qo’shimcha ma’lumot miqdori bilan bog’liq. Shu sababli, ko’pincha entropiya buzilishning ifodasidir yoki tasodifiylik tizim haqida yoki u haqida ma’lumot etishmasligi. Entropiya tushunchasi asosiy rol o’ynaydi axborot nazariyasi. Dissipativ sistemalar • Dissipativ sistemalar (lot. Dissipatus — tarqalib ketgan, sochilib ketgan) — harakat davomida to la mexanik energiyasi (kinetik va potensial energiyalar yig indisi) uzluksiz kamaya borib, ʻ ʻ boshqa energiya shakllariga, masalan, issiklik, nurlanish va hakozalar kabi energiyalarga aylana boradigan dinamik sistemalar. Dissipativ mexanik energiyaning kamaya borish sur atini tavsiflovchi funksiya dissipativ funksiya deyiladi. Dissipativ konservativ va ʼ konservativ bo lmagan (energiya oluvchi va beruvchi) sistemalardan farq qilishi kerak, chunki ʻ uhda tashqaridan energiya olinmaydi va tashqariga energiya berilmaydi. Suyuqlik yoki gaz oqimida harakatlanadigan va shu oqim ta siriga uchraydigan jismlar; bir jismning boshqa ʼ jismda ishqalanib harakat qilishi; jismning qovushqoq muhitdagi harakati va boshqalar unga misol bo lishi mumkin. Samolyotlar dinamikasida, ballistika va mexanikaning boshqa ʻ bo limlarida dissipativ sistema alohida o rganiladi. ʻ ʻ Entropiya 1. Entropiya (grekcha: τροπή – aylanish, o zgarish) – 1) ʻ termodinamikada – har qanday termodinamik tizimning holat funksiyalaridan biri. O z holiga qo yilgan (tashqi ʻ ʻ kuch ta sir etmayotgan) berk tizimda jarayon qaysi ʼ yo nalishda sodir bo lishini ifodalaydi. Birinchi marta ʻ ʻ termodinamik tizimning holati funksiyasi sifatida termodinamika tarkibiga kiritilgan), energiyaning qaytmas tarqalishi yoki energiyaning samarasizligi o lchovini bildiradi (chunki Tizimning barcha ʻ energiyasini foydali ishga aylantirish sarflab bo lmaydi). Fizikada termodinamik entropiya nomidan ʻ foydalanadilar; Termodinamik entropiya odatda muvozanat (qaytariladigan) jarayonlarni tavsiflash uchun ishlatiladi. Entropiya Termodinamikaning II qonuni (qarang Termodinamika) jarayonlarning yo nalishini avvaldan aytib berish imkoniga ega emas. Bu qonunni ʻ ta riflagan Rudolf Clausius 1865-yilda jarayonlarning bir tomonlama ʼ kechishiga olib keluvchi cheklashni tahlil qilib, 8-funksiyani kiritdi va uni entropiya deb atadi; 2) statik fizikada – tizim holatining termodinamik ehtimolini ifodalovchi kattalik. • Entropiyaning xossalari:1) tajriba natijasi to g ri bo lsa, ya ni R larda ʻ ʻ ʻ ʼ birontasi birga, qolganlari nolga teng bo lsa, noaniqlik o lchami – ʻ ʻ entropiya ham nolga teng bo ladi; 2) tajriba natijalari teng ehtimolli ʻ bo lsa, entropiya maksimal qiymatga ega bo ladi; 3) bir-biriga bog liq ʻ ʻ ʻ bo lmagan ikki tajriba entropiyasi ularning entropiyalari yig indisiga teng ʻ ʻ

Mavzu:Ko’chish hodisalari, diffuziya,issiqlik o’tkazuvchanlik va qovushqoqlik

Morph Playback Geometriya va mexanikada ko chish — bu ʻ vektor kattalik, uning uzunligi harakatlanayotgan P nuqtaning boshlang ich holatidan oxirgi holatigacha ʻ bo lgan eng qisqa masofadir[1]. U nuqta ʻ traektoriyasining boshlang ich holatidan ʻ yakuniy holatigacha to g ri chiziq bo ylab ʻ ʻ ʻ masofa va yo nalishini ham miqdoriy ʻ aniqlab beradi. Ko chishni boshlang ich ʻ ʻ holatni oxirgi holatga o tkizish bilan ʻ aniqlash mumkin

Setting up Morph Ko chishni nisbiy pozitsiya (harakat natijasida kelib chiqadigan) ʻ sifatida ham tasvirlash mumkin, ya ni nuqtaning xi boshlang ich ʼ ʻ holatiga nisbatan oxirgi holati xf. Tegishli ko chish vektorini ʻ yakuniy va boshlang ich pozitsiyalar orasidagi farq sifatida ʻ aniqlash mumkin: {\displaystyle s=x_{\textrm {f}}-x_{\textrm {i}}=\Delta {x}}Jismlarning vaqt bo yicha harakatlarini ko rib chiqishda, ʻ ʻ obyektning oniy tezligi vaqt funksiyasi sifatida ko chishning ʻ o zgarish tezligidir. Demak, oniy tezlik tezlikdan yoki ma lum bir ʻ ʼ yo l bo ylab bosib o tilgan masofaning vaqt o zgarishi tezligidan ʻ ʻ ʻ ʻ farq qiladi. Tezlikni pozitsiya vektorining vaqt o zgarishi tezligi ʻ sifatida ekvivalent tarzda aniqlash mumkin.

Diffuziya Diffuziya (lotincha: diffusio — singish, tarqalish) — molekulalar, atomlar, ionlar va kolloid zarralarning tar-tibsiz issiklik harakati natijasida bir moddaning ikkinchi moddaga o z-o zidan ʻ ʻ o tishi, birining ikkinchisiga singib ketishi. Diffuziya gaz, suyuklik yoki qattiq jismlarda bo ladi ʻ ʻ va tezligi moddaning zichligi va qovushoqligi, temperatura, diffuziyalanuvchi zarraning tabiatiga va hokazoga bog liq. Temperatura ko tarilishi bilan Diffuziya tezlashadi. Bir aralashmali sistema ʻ ʻ (bir modda)dagi Diffuziya o z diffuziya, ko p aralashmali sistema (gaz, suyuq yoki qattiq ʻ ʻ eritmalar)dagi Diffuziya geterodiffuziya deyiladi. Fan va texnika sohalarida Diffuziya ning ahamiyati katta; kimyoda Diffuziya usuli erigan moddaning molekulyar og irligini aniqlashda ʻ qo llanadi. Biologiyada oziq moddalarning so rilishi va yutilishi hamda moddalar almashinuv ʻ ʻ mahsulotlarining chiqib ketishida Diffuziya ning ahamiyati bor.

Ko'chirib oling, shunda to'liq holda ko'ra olasiz

O'xshashlar

Issiqlik o’tkazuvchanlik.
Qattiq jismlarda diffuziya hodisalari
ISSIQLIK TEXNIKASI. ISSIQLIK TEXNIKASINING QO’LLANILISH SOHALARI, ASOSIY TUSHUNCHALARI. ISSIQLIK O’TKAZUVCHANLIK.
Issiqlik o’tkazuvchanlik masalalarini chekli ayirmali sxemalar
Konvektiv issiqlik– va massaalmashinuvining matematik va sonli modellari