Menejmentda motivatsiya

Yuklangan vaqt:

13.12.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2.7 MB
1Menejmentda motivatsiya 2 3M o t i v a ts i ya 
          
Tashkilotning  alohida  xodimi  yoki  guruhning Tashkilotning  alohida  xodimi  yoki  guruhning 
tashkilotning  umumiy  maqsadlari   tashkilotning  umumiy  maqsadlari   
yo’nalishidagi  samarali  mehnat faoliyatiga asos yo’nalishidagi  samarali  mehnat faoliyatiga asos 
yaratishdir.  Mehnat faoliyatini asoslash mehnat yaratishdir.  Mehnat faoliyatini asoslash mehnat 
kadriyatlarining  mavqeini  oshirish,  mehnat kadriyatlarining  mavqeini  oshirish,  mehnat 
tangligiga barham berish, yangicha mehnat ongi tangligiga barham berish, yangicha mehnat ongi 
va  etikasini  shakllantirish  imkonini  beradi. va  etikasini  shakllantirish  imkonini  beradi. 
Ushbu  masalalarning  hal  qilishning  strategiyasi Ushbu  masalalarning  hal  qilishning  strategiyasi 
va    taktikasi  mehnat  faoliyatini  asoslash  va  uni va    taktikasi  mehnat  faoliyatini  asoslash  va  uni 
rag’batlantirishdir.rag’batlantirishdir. 4Asos (motiv) -
      
Asoslash xodimga Asoslash xodimga 
uzoq muddatli   ta’sir  uzoq muddatli   ta’sir  
ko’rsatishdan  iborat ko’rsatishdan  iborat 
bo’lib,  undan  ko’zda bo’lib,  undan  ko’zda 
tutilgan maqsad – tutilgan maqsad – 
tegishli asos o’zagini tegishli asos o’zagini 
shakllantirishshakllantirish .  5Rag’batlantirish  -  Rag’batlantirish  -  
xodimning  qadriyatli xodimning  qadriyatli 
yo’nalishi va yo’nalishi va 
qiziqishlarining xaqiqiy qiziqishlarining xaqiqiy 
tuzilishiga, mavjud tuzilishiga, mavjud 
mehnat potentsialini mehnat potentsialini 
yanada  to’laroq yanada  to’laroq 
ro’yobga chiqarishga ro’yobga chiqarishga 
qarab yo’l  tutishdir.qarab yo’l  tutishdir. 6Asoslash  va  rag’batlantirish  mehnatni 
boshqarish  usullari  sifatida  yo’nalishi 
bo’yicha  bir-biriga  qarama-qarshidir  - 
birinchisi,  mavjud  ahvolning 
o’zgarishiga,  ikkinchisi,  uni 
mustahkamlashga  qaratilgan,  lekin  shu 
bilan birga ular bir-birini to’ldiradi . 7Rag’batlantirish turlari
Ma’naviyModdiy 
Pul ko’rinishida (ish haqqi), pulsiz
(tibbiy xizmat ko’rsatish dasturi, 
ta’lim dasturi, turli xil sugurtalar, 
imtiyozlar va kompensatsiyalar,  
imtiyozli qarz olish tizimi va shu 
kabilardir   Odamlar tashkilotlarning 
umumiy maqsadlari 
sari intilishlarida 
muvaffaqiyatni sezishlari,  
xizmat pog’onalari  bo’yicha  
ko’tarilish imkoniyatlarining  
borligini bilishlari,  atrofdagilar 
(ayniqsa rahbarlar) tomonidan  
tan olinishiMotiv = Rag’batlantirish 8Asoslashning (motiv) nazariyalari

   A.Maslouning ehtiyojlar  ieararxiyasi  nazariyasi

   Makklelland  ehtiyojlar nazariyasi 
    Gertsbergning  ikki omillilik  nazariyasi ,  

     V. Vrumning  kutish  va afzallik nazariyasi
     K.Levinning  kutish  nazariyasi

      Porter-Loulerning adolat nazariyasi

    D.Makgregorning "iks" va "igrek" nazariyasi
    Clayton Alderfelt  motivasiya nazaryasi   91. Odamlar doimo nimagadur    ehtiyoj sezadi.
2. Umumiy ehtiyojlar bir-biri bilan ieararxiyik 
bog’lanadi
3. Odamlar aniq maqsadda ehtiyojlarini
       qondirishadi.
4. Qondirilgan ehtiyojlar odamlarni 
     asos bo’lolmaydi.
 A.Maslouning ehtiyojlar  ieararxiyasi  nazariyasi 10O’zligini 
isbotlash
Hurmatga ehtiyoj
E’tiqod va kishilar bilan
Aloqadorlikka ehtiyoj
Havfsizlikka bo’lgan ehtiyoj
Fiziologik ehtiyojlar“ Ehtiyojlar  piramidasi” 
A. MaslouB
irlam	
ch
i 	
Ikkilam
chi 
Birinchi 
o’rindagi 
Ehtiyojlar 
bazis 
ehtiyojlar 
ya’ni 
yashashni 
ta’minlash 
uchun zarur 
bo’lgan 
ehtiyojlar.  11Maslouning  fikricha  inson  eng  avvalo  bazis 
ehtiyojlarini  qondirishi  uchun  ishlaydi.  Basiz 
ehtiyojlar ya’ni  oziq –ovqatga kiyim kechakka uy –
joyga        uyquga  bo’lgan  ehtiyoj  qondirilsa  boshqa 
darajadagi  ehtiyojlar  ham  asta-sekin  ahamiyat 
kasb etib boradi.  12F.  Gersbergning motivatsiya nazryasi
Ehtiyojlar 
1. “ Gigienik gurppa”
•
kollektiv  ishchilar bilan 
muloqot;
•
Organizatsiyada muhit;  
•
Rag’batlantirish ;
•
Mehnatning fizik 
talablari ; 
•
Ishjoylatini mohimligi. 2.  “Motivatsiya guruppasi”
•
     maqsadga erishishligi;
•
     sadoqat
•
      Ijodiy va hizmat doirasidagi
       O’sish imkoniyati
•
     hizmat pillapoyalari bo’yicha              
                                                                      
                                                ko’tarilishi  .   131.  Hokimyatga  bo’lgan 
ehtiyoj
2.  Omadga   bo’lgan  
ehtiyoj
3 .  Bo’gliqlik ehtiyoji  Ehtiyojlar nazaryasi
(D. Makklelland) 14Odamlarning ehtiyojlari 3 hil 
ko’rinishga ega .
•
     Mavjudlik ehtiyoji  Ehtiyojlar nazaryasi ( Clayton Alderfelt  )
•
     O’sishga bo’lgan     
ehtiyoj•
     Aloqaga bo’lgan ehtiyoj 14Mavjudlik ehtiyoji 
Aloqaga bo’lgan ehtiyoj  
O’sishga bo’lgan ehtiyoj  Fizalogik ehtiyoj
Sotsial ehtiyoj
Hurmatga bo’lgan ehtiyoj Alderfer  Maslou  15Kishilar  o’zlari  erishgan  rag’bat 
darajasini shu tizimda band bo’lgan 
boshqa  kishilar  erishgan  rag’bat 
darajasi  bilan  qiyosiy  taqqoslaydi, 
ya’ni
Individual daromad
Individual harajat = Boshqa shaxs 
daromadi
Boshqa shaxs harajatiAdolatlilik nazariyasi (J. Adams) 16Agar  hodimga 
mehnatiga    yarash  haq 
to’lanmas  ekan,  u 
unumdorlikni 
oshirishga  harakat 
qilmaydi.
Hodimlarga  mehnatiga 
yarasha  haq  to’lansa,  u 
unumdorlikni  oshirishga 
harakat qiladi  
Qachonki odamlar ularga adolatli haq to’lanayotganligini his 
qilsalar, shunda ular intensivlikni oshirishga urinadilar.  17Motivatsiya  nafaqat  ehtiyojni 
qondirishga  shuningdek  maqsadga 
erishish  uchun  tanlangan  hohishga 
ham  bog’liq  kutish  nazariyasida  3ta 
muhim omili, bular :  
Birinchisi  : 
Mehnat harajatlari 
bilan natija o’rtasidagi 
farqni kutish ikkinchisi : 
Natija bilan 
rag’batlantirish 
o’rtasidagi farqni 
kutishKutish nazariyasi(V.Vrum )
uchunchisi :  
rag’batlantirish 
qiymati kutish 18Mehnat harajatlari Natija 
Natija   Rag’batlantirish 
Rag’batlantirish  Rag’batlantirish 
qiymati 19Porter –Lourer motivatsiya modeli
Pag’batlantirish 
qiymati Harakter va 
qobilyat Jamoat tamonidan 
Ichki rag’batlantirish
Qoniqish Adolatli rag’bat 
qiymati
O’z mehnatidan 
qoniqish hosil qilishIsh natijasi
Rag’batlantirishning 
Bir xillik ketishi harakat  
Ishtiroki his
qilish •
N a z o r a t   - tashkilotning maqsadlariga  
erishishini  ta’minlovchi jarayondir. U 
to’xtovsiz shakllanuvchi muammolarni ular 
murakkablashib ketishidan ilgari aniqlash 
va muvaffaqiyatli faoliyatni  rag’batlantirish 
maqsadida qo’llaniladi.  Nazorat  q ilish 
vazifasini barcha pog ’ onalardagi raxbarlar 
amalga  oshiradilar.
21 •
Nazorat o’tkazilish  muddatiga  qarab uch  
turga bo’linadi:
•
a)  muddatidan ilgarigi nazorat  - reja 
ko’rsatkichlari (standartlar)ni,  masala va 
vakolatlarni o’zaro mosligini ish 
boshlanishidan ilgari tekshirish (u asosan 
moddiy va moliyaviy resurslarga qaratilgan 
bo’ladi);
22 •
joriy nazorat  - ish boshlangandan so’ng  
bo’ysinuvchilarning mehnat faoliyatlarini 
bevosita boshliq tomonidan kuzatilishi;
•
xulosaviy nazorat (yakuniy ) - ish 
tugagandan so’ng yoki  unga  ajratilgan  
vaqt (muddat)  tamom bo’lgandan keyin 
bo’ysinuvchilarning bevosita boshliqqa 
hisobot berishlari. 
23 E’tiboringiz 
uchun rahmat!
20

1Menejmentda motivatsiya

2

3M o t i v a ts i ya Tashkilotning alohida xodimi yoki guruhning Tashkilotning alohida xodimi yoki guruhning tashkilotning umumiy maqsadlari tashkilotning umumiy maqsadlari yo’nalishidagi samarali mehnat faoliyatiga asos yo’nalishidagi samarali mehnat faoliyatiga asos yaratishdir. Mehnat faoliyatini asoslash mehnat yaratishdir. Mehnat faoliyatini asoslash mehnat kadriyatlarining mavqeini oshirish, mehnat kadriyatlarining mavqeini oshirish, mehnat tangligiga barham berish, yangicha mehnat ongi tangligiga barham berish, yangicha mehnat ongi va etikasini shakllantirish imkonini beradi. va etikasini shakllantirish imkonini beradi. Ushbu masalalarning hal qilishning strategiyasi Ushbu masalalarning hal qilishning strategiyasi va taktikasi mehnat faoliyatini asoslash va uni va taktikasi mehnat faoliyatini asoslash va uni rag’batlantirishdir.rag’batlantirishdir.

4Asos (motiv) - Asoslash xodimga Asoslash xodimga uzoq muddatli ta’sir uzoq muddatli ta’sir ko’rsatishdan iborat ko’rsatishdan iborat bo’lib, undan ko’zda bo’lib, undan ko’zda tutilgan maqsad – tutilgan maqsad – tegishli asos o’zagini tegishli asos o’zagini shakllantirishshakllantirish .

Ko'chirib oling, shunda to'liq holda ko'ra olasiz