logo

O‘tish va tarmoqlanish operatorlari

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

68.8154296875 KB
 O’tilgan mavzuni takrorlash uchun 
savollar 
1. Nishon nima uchun qo‘llaniladi?
2. O‘tish operatorining umumiy 
ko‘rinishi qanday?
3. O‘tish operatori ishlatilgan dasturda 
nishonlar ishlatilmasligi mumkinmi?
4. Tarmoqlanish operatori nima uchun 
qo‘llaniladi?  O’tilgan mavzuni takrorlash 
uchun savollar 
Tarmoqlanish operatorida operatorlar ketma-
ketligi ishtirok etsa, ular qanday xizmatchi 
so‘zlar orasida yoziladi?
Tarmoqlanish operatorining qisqa va to‘liq 
ko‘rinishlari haqida nimalar bilasiz?
Qaysi operatordan keyin nuqtali vergul 
yozilmaydi?  Bularni eslab qoling 
  O‘tish operatori quyidagi 
ko‘rinishga ega: 
GOTO <nishon>; , 
bu yerda  GOTO  (ing.– o‘tilsin) 
operatori boshqarishni 
dasturning oldiga  nishon  
qo‘yilgan operatoriga uzatadi.  
Tarmoqlanish operat ori ning umumiy shakli 
quyidagicha:

If   < shart >  Then  < operator yoki operatorlar > 
Else  < operator yoki operatorlar >;

If  (if) – “agar”,   Then   (zen) – “u holda”,  Else  (elz) 
– “aks holda”. Odatda, <shart> rost yoki yolg‘on 
qiymatlardan birini qabul qiluvchi mantiqiy 
ifoda; <operator yoki operatorlar> Paskalning 
ixtiyoriy operatori yoki operatorlari ketma-
ketligidir.

  Shuni yodda tutingki,  Else  xizmatchi so‘zidan 
avval yozilgan operatordan keyin “ ; ” (nuqtali 
vergul) qo‘yilmaydi.

   Mashqlar 
1.  Berilgan qiy mat  asosida shart  
qiy mat ini aniqlang.
a) a:=10; b:=a*3; shart: “a<b/3”;
b) a:=10; b:=a*3; shart: 
“a<=b/3”;
d) a:=10; b:=a; shart: “a+b=2*b”;
e) a:=10; b:=a+3; shart: 
“a+3>=b–3”;  Yechimi  
a:=10; b:=a*3; shart: “a<b/3”;
y olg` on
б)  b) a:=10; b:=a*3; shart: “a<=b/3”;
rost
d) a:=10; b:=a; shart: “a+b=2*b”;
rost
e) a:=10; b:=a+3; shart: “a+3>=b–3”;
rost  2- mashq
Tarmoqlanish natijasida hosil bo’ladigan 
qiymatlarni aniqlang.
a) aa:=7; bb:=6.6; if aa=round(bb) then mm:=’Ha‘ 
else mm:=’Yo`q‘;
Ha
b) ag:=true; if ag then aa:=21 else aa:=7; 
a:=a+1963;
1994
e) ms:=50; aa:=10; if ms div aa = aa*5 then 
ms:=trunc(ms/3) else aa:= ms mod aa;
0  3- mashq
Ik k it a a v a b sonlar berilgan. A gar b 
son a dan k ichik  bo’lsa, u holda b   ni nol 
bilan almasht iruv chi, ak s holda b ni 
o’zgarishsiz qoldiruv chi dast ur t uzing.

Var a,b: real;

Begin 

Writ e(‘a v a b ni k irit ing ’); readln(a,b);

I f  b<a  t hen b:=0; Readln;

End.  4- mashq
Uchta a, b, c  sonlar berilgan. Bu sonlardan 
faqat musbatlarini kvadrat ildizini hisoblab 
chiqaruvchi dastur tuzing.
Var a,b,c: real;

Begin 

Write(‘a va b ni kiriting ’); readln(a,b);

If a>0 then writeln(sqrt(a)); 

If b>0 then writeln(sqrt(b)); 

If c>0 then writeln(sqrt(c));

Readln; End.  5- mashq

  Tenglamaning ildizini a, b ning quy idagi qiy mat larida 
hisoblash dast urini t uzing.

a) a= –1, b=1;   b) a=0, b=4;   d) a=1, b=0;  e) a=1, b= –5.

Var a,b: real;

Label Tamom ;

Begin 

Writ e(‘ a v a b ni k irit ing ’); readln(a,b);

If a=0 t hen begin w rit eln(‘ Tenglama 
y echimga ega emas.’); got o t amom; end;

Writ eln(‘x=’,b/a;2;1);

Tamom: Readln;

End.  7- mashq
Ucht a a, b, c   sonlar berilgan. Agar a 2
+b 2
=c 2
 
shart  bajarilsa, bu sonlarning y ig‘indisini, ak s 
holda ularni modullari k o‘pay t masini 
hisoblov chi dast ur t uzing.
Var a,b,c : real;

Begin 

Writ e(‘a ,b v a c ni k irit ing ’); readln(a,b,c);

If  a 2
+b 2
=c 2
 t hen Writ eLn (a+b+c)  Else Writ eLn 
abs(a*b);

Readln;

End.  7- mashq
Ucht a a, b, c   sonlar berilgan. Agar a 2
+b 2
=c 2
 
shart  bajarilsa, bu sonlarning y ig‘indisini, ak s 
holda ularni modullari k o‘pay t masini 
hisoblov chi dast ur t uzing.
Var a,b,c : real;

Begin 

Writ e(‘a ,b v a c ni k irit ing ’); readln(a,b,c);

If  a 2
+b 2
=c 2
 t hen Writ eLn (a+b+c)  Else Writ eLn 
abs(a*b);

Readln;

End.  Uyga vazifa .   6-
mashq

O’tilgan mavzuni takrorlash uchun savollar 1. Nishon nima uchun qo‘llaniladi? 2. O‘tish operatorining umumiy ko‘rinishi qanday? 3. O‘tish operatori ishlatilgan dasturda nishonlar ishlatilmasligi mumkinmi? 4. Tarmoqlanish operatori nima uchun qo‘llaniladi?

O’tilgan mavzuni takrorlash uchun savollar Tarmoqlanish operatorida operatorlar ketma- ketligi ishtirok etsa, ular qanday xizmatchi so‘zlar orasida yoziladi? Tarmoqlanish operatorining qisqa va to‘liq ko‘rinishlari haqida nimalar bilasiz? Qaysi operatordan keyin nuqtali vergul yozilmaydi?

Bularni eslab qoling   O‘tish operatori quyidagi ko‘rinishga ega: GOTO <nishon>; , bu yerda GOTO (ing.– o‘tilsin) operatori boshqarishni dasturning oldiga nishon qo‘yilgan operatoriga uzatadi.

 Tarmoqlanish operat ori ning umumiy shakli quyidagicha:  If < shart > Then < operator yoki operatorlar > Else < operator yoki operatorlar >;  If (if) – “agar”, Then (zen) – “u holda”, Else (elz) – “aks holda”. Odatda, <shart> rost yoki yolg‘on qiymatlardan birini qabul qiluvchi mantiqiy ifoda; <operator yoki operatorlar> Paskalning ixtiyoriy operatori yoki operatorlari ketma- ketligidir.  Shuni yodda tutingki, Else xizmatchi so‘zidan avval yozilgan operatordan keyin “ ; ” (nuqtali vergul) qo‘yilmaydi. 