O’zbek tilini davlat tili sifatidagi nufuzini oshirish bo’yicha qilinayotgan ishlar
![O’zbek tilini davlat tili sifatidagi
nufuzini oshirish bo’yicha qilinayotgan
ishlar
Reja
1.O’zbek tilining ahamiyati.
2. O‘zbek tilining xalqimiz ijtimoiy hayotida va xalqaro miqyosdagi obro‘-
e’tibori.
3.O‘zbek tili davlat tili.](/data/documents/86171cb4-c9bd-49ab-b2d4-dacd609c778b/page_1.png)
![Xalqning vatani, davlati kabi yana bir buyuk, ehtimolki, birlamchi boyligi bor. Bu – uning tili.
Aynan til odamlar guruhini bir millat sifatida biriktiradi, ya’ni xalqni – xalq, millatni – millat
qiladi.
1989-yil 21-oktabr kuni “Davlat tili haqida”gi qonun qabul qilingan.](/data/documents/86171cb4-c9bd-49ab-b2d4-dacd609c778b/page_2.png)
![Ulug‘ mutafakkir shoirimiz hazrat
alisher navoiyning o‘zbek xalqi
ma’naviy dunyosi, tilining shakllanib
rivoj topishida xizmatlari katta bo‘lgan.
Navoiyning asarlari orqali ona tilimizga
bo‘lgan mehr-muhabbatimiz oshdi.](/data/documents/86171cb4-c9bd-49ab-b2d4-dacd609c778b/page_3.png)
![O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
PREZIDENTINING
FARMONI
O‘ZBEK TILINING DAVLAT TILI SIFATIDAGI
NUFUZI VA MAVQEYINI TUBDAN OSHIRISH
CHORA-TADBIRLARI TO‘G‘RISIDA](/data/documents/86171cb4-c9bd-49ab-b2d4-dacd609c778b/page_4.png)
![• Aziz do‘st lar!
• Davlat tilini rivojlantirishga qaratilgan ishlarimizning
mantiqiy davomi sifatida bugun mamlakatimizda yana
bir muhim qadam qo‘ydik. Men bugun «O‘zbek
tilining davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeini tubdan
oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida"gi Farmonga imzo
chekdim. Unga binoan «Davlat tili haqida"gi qonun
qabul qilingan kunning ulkan tarixiy o‘rni va
ahamiyatidan kelib chiqqan holda, 21- oktyabr
sanasi yurtimizda «O‘zbek tili bayrami kuni» deb
belgilandi.
•
Ona tilimiz
— milliy ma’naviyatimizning bitmas-
tuganmas bulog‘idir. Shunday ekan, unga munosib
hurmat va ehtirom ko‘rsatish barchamizning nafaqat
vazifamiz, balki muqaddas insoniy burchimizdir.
•
Ona tilimizning davlat va
jamiyat hayotidagi ta’siri
va
mavqeini yanada oshirish bo‘yicha oldimizda o‘ta
muhim va
dolzarb vazifalar turibdi.](/data/documents/86171cb4-c9bd-49ab-b2d4-dacd609c778b/page_5.png)
![O‘zbek tilining xalqimiz ijtimoiy hayotida va xalqaro miqyosdagi obro‘-e’tiborini
tubdan oshirish, unib-o‘sib kelayotgan yoshlarimizni vatanparvarlik, milliy an’ana
va qadriyatlarga sadoqat ruhida tarbiyalash, mamlakatimizda davlat tilini to‘laqonli
joriy etishni ta’minlash, O‘zbekistondagi millat va elatlarning tillarini saqlash va
rivojlantirish, davlat tili sifatida o‘zbek tilini o‘rganish uchun shart-sharoitlar
yaratish, o‘zbek tili va til siyosatini rivojlantirishning strategik maqsadlari, ustuvor
yo‘nalish va vazifalarini hamda istiqboldagi bosqichlarini belgilash maqsadida,
shuningdek O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 21-oktabrdagi “ O‘zbek
tilining davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeyini t ubdan oshir ish chora-
t adbir lar i t o‘g‘r isida” gi PF-5850-son Farmoni ga muvofiq:](/data/documents/86171cb4-c9bd-49ab-b2d4-dacd609c778b/page_6.png)
![a ) 2020 — 2030-yillarda o‘zbek tilini rivojlantirish va til siyosatini takomillashtirish konsepsiyasi.
Mamlakatimiz ijtimoiy-siyosiy hayotining barcha sohalarida davlat tili imkoniyatlaridan to‘liq va
to‘g‘ri foydalanishga erishish.
Ta’lim tashkilotlarida davlat tilini o‘qitish tizimini yanada takomillashtirish, uning ilm-fan tili
sifatidagi nufuzini oshirish.
Davlat tilining sofligini saqlash, uni boyitib borish va aholining nutq madaniyatini oshirish.
Davlat tilining zamonaviy axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalariga faol integratsiyalashuvini
ta’minlash;
Davlat tilining xalqaro miqyosdagi o‘rni va nufuzini oshirish, bu borada xorijiy hamkorlik aloqalarini
rivojlantirish;
Mamlakatimizda istiqomat qiladigan barcha millat va elatlar tillarini rivojlantirish maqsadida keng va
teng imkoniyatlar hamda ularga davlat tilini o‘rganish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish;](/data/documents/86171cb4-c9bd-49ab-b2d4-dacd609c778b/page_7.png)
![Asosiy yo‘nalishlar quyidagilarni nazarda tutadi:
Ta’lim tashkilotlarida davlat tilini o‘qitish tizimini
yanada takomillashtirish, uning ilm-fan tili
sifatidagi nufuzini oshirish sohasida:
2025-yilga qadar davlat maktabgacha ta’lim
tizimida amaldagi maktabgacha ta’lim
muassasalarining hududlarini kengaytirish yoki
yangi quriladigan muassasalar hisobiga o‘zbek tilli
guruhlar qamrovini 72 foizga, 2030-yilgacha esa 80
foizga yetkazish
2030-yilga qadar umumta’lim maktablarida o‘quv
yillari uchun tayanch o‘quv rejalarida o‘zbek tili
fanini o‘qitish ko‘lamini amaldagi haftada 84
soatdan 110 soatgacha oshirish
Oliy ta’lim muassasalarida o‘zbek tili kafedralari
sonini 2025-yilga qadar 120 taga, 2030-yilgacha esa
140 taga yetkazish;](/data/documents/86171cb4-c9bd-49ab-b2d4-dacd609c778b/page_8.png)
![v ) davlat tilining zamonaviy axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalariga integratsiyalashuvini
ta’minlash sohasida:
2025-yilga qadar davlat tilida sohaviy ish yuritish hujjatlarining yagona elektron namunalarini ishlab
chiqish va ulardan foydalan ish uchun 14 ta onlayn dastur ishlab chiqish, 2030-yilgacha esa ushbu
ko‘rsatkichni 25 taga yetkazish
dasturiy mahsulotlarning o‘zbekcha ilovalari va elektron lug‘at dasturlarini yaratish
xorijliklar uchun o‘zbek tilini o‘rgatuvchi dasturlar yaratish.](/data/documents/86171cb4-c9bd-49ab-b2d4-dacd609c778b/page_9.png)
![g) davlat tilining xalqaro miqyosdagi o‘rni va nufuzini oshirish, bu borada xorijiy hamkorlik
aloqalarini rivojlantirish sohasida.
2030-yilga qadar xorijiy oliy ta’lim muassasalarida o‘zbek tilini o‘rgatuvchi markazlar sonini
amaldagi 17 tadan 60 tagacha ko‘paytirish
2025-yilga qadar “O‘zbek tilining do‘stlari” klublari sonini 30 taga, 2030-yilgacha esa 40 taga
yetkazish
xorijiy oliy ta’lim muassasalarida o‘zbek tili kurslarini zarur ilmiy, o‘quv-uslubiy, badiiy
adabiyotlar bilan ta’minlash, o‘zbek tilini o‘rgatishga doir ilmiy tadqiqotlar miqdorini oshirish](/data/documents/86171cb4-c9bd-49ab-b2d4-dacd609c778b/page_10.png)
![2021-yil 1-apreldan boshlab o‘zbek tili va
adabiyoti bo‘yicha bilimni baholashning milliy
test tizimi asosida rahbar kadrlarning davlat
tilida rasmiy ish yuritish darajasi aniqlanadi
hamda mas’ul lavozimlarga tayinlanadigan
shaxslar uchun davlat tilini bilish bo‘yicha
daraja sertifikatlari joriy etish.
Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o‘zbek
tili va adabiyoti universiteti huzuridagi davlat
tilida ish yuritish asoslarini o‘qitish va malaka
oshirish markazida o‘zbek adabiy tili
me’yorlari va davlat tilida ish yuritish bo‘yicha
qisqa muddatli (1-2 oygacha) o‘quv kurslari
muntazam ravishda tashkil etish.](/data/documents/86171cb4-c9bd-49ab-b2d4-dacd609c778b/page_11.png)
![Kimda-kim o‘zbek tilining bor latofatini, jozibasi va ta’sir kuchini, cheksiz imkoniyatlarini his
qilmoqchi bo‘lsa, munis onalarimizning allalarini, ming yillik dostonlarimizni, o‘lmas
maqomlarimizni eshitsin, baxshi va hofizlarimizning sehrli qo‘shiqlariga quloq tutsin.
Turkiy tillarning katta oilasiga mansub bo‘lgan o‘zbek tilining tarixi xalqimizning ko‘p asrlik
kechmishi, uning orzu-intilishlari, dardu armonlari, zafarlari va g‘alabalari bilan chambarchas
bog‘liqdir.
Ajdodlarimiz, ota-bobolarimiz aynan ona tilimiz orqali jahonga so‘zini aytib kelganlar. Shu tilda
buyuk madaniyat namunalarini, ulkan ilmiy kashfiyotlar, badiiy durdonalar yaratganlar.](/data/documents/86171cb4-c9bd-49ab-b2d4-dacd609c778b/page_12.png)
![2020-yil 1-iyunga qadar quyidagi
asosiy yo‘nalishlarni ichiga olgan
2020 ― 2030-yillarda o‘zbek
tilini rivojlantirish hamda til
siyosatini takomillashtirish konsepsiyasi
va davlat dasturi loyihalarini kiritish.Mamlakatimiz hududida istiqomat qiluvchi barcha millat
va elatlar tillarining rivojlanishi uchun keng imkoniyatlar
yaratish, ularga davlat tilini o‘rganish uchun qulay shart-
sharoitlar yaratib berish.
Ta’lim muassasalarida davlat tilini o‘rgatish
va uni bilish darajasini baholash tizimini
yanada takomillashtirish, davlat tilining ilm-
fan tili sifatidagi nufuzini oshirish;](/data/documents/86171cb4-c9bd-49ab-b2d4-dacd609c778b/page_13.png)
![Yuqorida ko’rsatilgan barcha ishlar, o’tkazilayotgan islohatlardan biz o’z davlat tilimizni
ya’ni ona tilimizni yana chuquroq o’rganib, har bir o’rganayotgan tilimizga muxr
muhabbat bilan organib atrofdagi insonlarga ham o’rgatishimiz shart va zarur. Biz
hozirda boshqa xalqaro tillardan birini o’rganishimizdan oldin ham avvalo o’z ona
tilimizni bilishimish zarur. Ko’chalarda, bekatlarda, turli xil e’lon taxtalarga ko’zimiz
tushganda biroz hafa bo’lamiz. Keling aybni boshqadan qidirmasdan biz bilsak shuni
boshqalarga ham o’rgataylik.](/data/documents/86171cb4-c9bd-49ab-b2d4-dacd609c778b/page_14.png)
![](/data/documents/86171cb4-c9bd-49ab-b2d4-dacd609c778b/page_15.png)
O’zbek tilini davlat tili sifatidagi nufuzini oshirish bo’yicha qilinayotgan ishlar Reja 1.O’zbek tilining ahamiyati. 2. O‘zbek tilining xalqimiz ijtimoiy hayotida va xalqaro miqyosdagi obro‘- e’tibori. 3.O‘zbek tili davlat tili.
Xalqning vatani, davlati kabi yana bir buyuk, ehtimolki, birlamchi boyligi bor. Bu – uning tili. Aynan til odamlar guruhini bir millat sifatida biriktiradi, ya’ni xalqni – xalq, millatni – millat qiladi. 1989-yil 21-oktabr kuni “Davlat tili haqida”gi qonun qabul qilingan.
Ulug‘ mutafakkir shoirimiz hazrat alisher navoiyning o‘zbek xalqi ma’naviy dunyosi, tilining shakllanib rivoj topishida xizmatlari katta bo‘lgan. Navoiyning asarlari orqali ona tilimizga bo‘lgan mehr-muhabbatimiz oshdi.
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI PREZIDENTINING FARMONI O‘ZBEK TILINING DAVLAT TILI SIFATIDAGI NUFUZI VA MAVQEYINI TUBDAN OSHIRISH CHORA-TADBIRLARI TO‘G‘RISIDA
• Aziz do‘st lar! • Davlat tilini rivojlantirishga qaratilgan ishlarimizning mantiqiy davomi sifatida bugun mamlakatimizda yana bir muhim qadam qo‘ydik. Men bugun «O‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeini tubdan oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida"gi Farmonga imzo chekdim. Unga binoan «Davlat tili haqida"gi qonun qabul qilingan kunning ulkan tarixiy o‘rni va ahamiyatidan kelib chiqqan holda, 21- oktyabr sanasi yurtimizda «O‘zbek tili bayrami kuni» deb belgilandi. • Ona tilimiz — milliy ma’naviyatimizning bitmas- tuganmas bulog‘idir. Shunday ekan, unga munosib hurmat va ehtirom ko‘rsatish barchamizning nafaqat vazifamiz, balki muqaddas insoniy burchimizdir. • Ona tilimizning davlat va jamiyat hayotidagi ta’siri va mavqeini yanada oshirish bo‘yicha oldimizda o‘ta muhim va dolzarb vazifalar turibdi.