O'zbekiston tarixini o'rganishda Petrografiyaning o'rni

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

15196.451171875 KB

Ko'chirib olish

O'zbek ist on t arixini
o 'rganishda
Pet rografi y aning o 'rni

Petrografiya (yun. Petros
— tosh va ...grafin) — tog
jinslari, ularning
mineralogik va kimyoviy
tarkibi, strukturam va
teksturasi, Yer poʻstida va
yer ustida yotish
sharoitlari, tarqalish
qonuniyatlari, kelib
chiqishi va oʻzgarishi
haqidagi fan.


Togʻ jinslari haqidagi
fanni ikki qismga —
tavsifiy koʻrinishga ega
boʻlgan petrografiya va
petrologiyaga boʻlishga
mayllik mavjud.


Petrografiya
mineralogiya,
geokimyo,
vulkanologiya,
tektonika, stratigrafiya
va foydali qazilmalar
taʼlimoti bilan bogʻliq.


Oʻrganilayotgan togʻ
jinslarining tipiga qarab
magmatik petrografiya,
metamorfik petrografiya va
choʻkindi jinslar
petrografiyasi — litologiya
farq qilinadi.


Magmatik togʻ jinslar Petrografiyasi,
asosan magmaning sovishi va
kristallanishi natijasida hosil boʻlgan
kristalli togʻ jinslarini oʻrganadi.
Magmatik jinslar magmaning sovish
jarayonidagi fizikimyoviy sharoitlarini,
atrofdagi jinslar bilan oʻzaro
munosabatlarini aniqlash maqsadida
oʻrganiladi.


Metamorfik togʻ jinslari
Petrografiyasi yangi
fizikimyoviy sharoitlar taʼsirida
oʻzining dastlabki mineralogik
va kimyoviy tarkibini
oʻzgartirgan togʻ jinslarini
tadqiq etish bilan
shugʻullanadi.


Choʻkindi va magmatik jinslar
ichida oraliq holatdagilari ham
mavjud. Ular magmatik
jinslardan tuzilgan boʻlsa ham,
biroq hosil boʻlishi va yotish
sharoitlari choʻkindi togʻ
jinslariga xos.


Togʻ jinslarining tarkibi va
tuzilishini oʻrganishda maxsus
metodlar qoʻllaniladi. Masalan:
kristalooptik metod bilan mayda
donali mineral agregatlari
oʻrganiladi. Shuningdek,
rentgenoskopiya metodi va
spektral tahlil ham keng
qoʻllaniladi.


Togʻ jinslari moddalari,
shuningdek, kimyoviy tahlil yoʻli
bilan ham aniqlanadi. Togʻ jinslari
va ularni tashkil qilgan
minerallarni fizikaviy oʻrganishda
zichligi, qattiqligi, qisilishi,
seysmik toʻlqinlarning tezligi,
elektr va magnit xususiyatlari
aniqlanadi.


Petrografiya oʻrganilayotgan
xususiyatlari xarakteriga va
qoʻllanilayotgan metodlariga koʻra,
petrokimyo, petrofizika,
petrotexnika, fizikkimyoviy va
texnik, kosmik Petrografiyaga
boʻlinadi.


XIX asr oʻrtalariga qadar
Petrografiya muammolari
mineralogiya va umumiy geologiya
tomonidan oʻrganildi. Xususan,
barcha togʻ jinslari kelib chiqishiga
koʻra, choʻkindi, magmatik va
metamorfik jinslarga boʻlindi


Petrografiya fan sifatida XIX
asr oʻrtalarida, ingliz
petrografi G.K. Sorbi togʻ
jinslari mineral tarkibini
shlifda mikroskop ostida
oʻrganish imkoniyati borligini
koʻrsatib bergandan keyin
shakllandi. Keyinroq
Petrografiya boʻyicha tadqiqot
amaliyotiga qutblantiruvchi
mikroskop kiritildi.


XIX asr oxiri —XX asr
boshlarida Petrografiyada
asosiy eʼtibor turli magmatik
jinslarning kelib chiqishi
muammolariga qaratildi.
XIX asr oxirida
F.Y.LevinsonLessing Yer
O'stida rivojlangan
magmatik jinslarning hosil
boʻlish manbayi nordon va
asosli magmadan iborat
ekanligini aniqladi.


.S.Korjinskiy tadqiqotlarida
minerallar paragenezisi taxlilining
fizikimyoviy asoslari ishlab chiqildi.
Yer poʻstida magmatizm flyuidlar
bilan birgalikda rivojlanishi
koʻrsatib berildi.


Minerallar paragenezisi tahlili
asosida magmatik, metamorfik
va metasomatik togʻ jinslarining
mineral fatsiyalari sistemasi
ishlab chiqildi. Turli magmatik va
metamorfik jinslarning paydo
boʻlishini aniqlashda F.Y.Levinson-
Lessing va A. S. Ginzberglarning
tajriba tadqiqotlari muhim
ahamiyatga ega boʻldi.


Tabiatda granitning ikki tipi
mavjudligini eʼtirof etadilar.
Shulardan birinchisi nisbatan
past temperaturali, Yer pusti
jinslarining suvga toʻyingan
sharoitda qisman erishidan
palingen granit magmasidan
hosil boʻladi. Ikkinchi tip
granitlar yuqori mantiya yoki
Yer poʻstining quyi qismidagi
bazalit magmasining
oʻzgarishidan hosil boʻlgan
nordon eritmadan vujudga
keladi.


Magmatizm va tektonikaning
bogʻliqligi muammosi ustida ham
tadqiqotlar olib borilmoqda
Et iboringiz uchun RA HMAT

O'zbek ist on t arixini o 'rganishda Pet rografi y aning o 'rni

Petrografiya (yun. Petros — tosh va ...grafin) — tog jinslari, ularning mineralogik va kimyoviy tarkibi, strukturam va teksturasi, Yer poʻstida va yer ustida yotish sharoitlari, tarqalish qonuniyatlari, kelib chiqishi va oʻzgarishi haqidagi fan.

 Togʻ jinslari haqidagi fanni ikki qismga — tavsifiy koʻrinishga ega boʻlgan petrografiya va petrologiyaga boʻlishga mayllik mavjud.

 Petrografiya mineralogiya, geokimyo, vulkanologiya, tektonika, stratigrafiya va foydali qazilmalar taʼlimoti bilan bogʻliq.

 Oʻrganilayotgan togʻ jinslarining tipiga qarab magmatik petrografiya, metamorfik petrografiya va choʻkindi jinslar petrografiyasi — litologiya farq qilinadi.

O'xshashlar

O’zbekiston tarixini o’rganishda Petrografiyaning o’rni

O'zbekiston tarixini o'qitishda bumerang texnikasi

O'zbekiston Konstitutsiyasi

Boburnoma asarini o'rganishda fanlararo aloqadan foydalanish

O‘zbekiston tarixini o‘rganishda xironologiya. O‘zbekiston tarixini o‘qitishda vaqt hisobi muommosi