logo

Ot so`z turkumi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

5087.3798828125 KB
O	T	 	S	O	`	Z	 	T	U	R	K	U	M	I   KIMSA,NARSA-BUYUM VA JOY NOMINI 
BILDIRADIGAN HAMDA            
KIM  NIMA ?  QAYER?  SO`ROQLARIDAN BIRIGA JAVOB 
BO`LADIGAN SO`ZLAR TURKUMI OT 
DEB ATALADI    Otlar kelishik qo`shimchalari bilan 
qo`llaniladi,birlik va ko`plik sonda ishlatiladi,
(kelishik va son  shakli ularning doimiy 
xususiyatidir) egalik qo`shimchalarini oladi(bu 
doimiy  xususiyat emas).  OTLAR SIFAT O`RNIDA QO`LLANILISHI 
MUMKIN
                     ASFALT YO`L
                  OLTIN BILAGUZUK
                    YOG`OCH QOSHIQ  OTLARNING MA`NO JIHATDAN TURLARI
ATOQLI OT TURDOSH OT  Ayrim shaxs yoki predmetga  atab qo`yilgan otlar 
atoqli ot deyiladi
K ishilar ism familyasi,Xirojiddinova
  hayvonlarga atab qo`yilgan nomlar, Olapar 
joy nomlari, Navoiy ko`chasi
  tashkilot,korxona muassasa va idora NBU
,kitob gazeta,jurnal,kinofilm spektkl Kelinlar qo`zg`oloni,Mushtum
  ,tarixiy sana va bayram nomlari Mustaqillik kuni
  ,suv havzalari inshoot nomlari, Orol dengizi Atoqli ot  Bir turdagi shaxs,narsa,o`rin joy,faoliyat jarayoning 
umumiy nomini bildirgan otlar turdosh otlar 
deyiladi   
Shahar,odam,maktab,to`yTurdosh ot  Turdosh otlar quyidagilarga 
bo`linadi  Shaxs otlari Narsa otlari o`rin joy otlari
Faoliyat jarayon 
otlari Aniq otlar
Mavhum otlar  Atoqli va turdosh ot nafaqat lug`aviy 
semantikasi, balki grammatik xususiyati  
bilan ham farqlanadi. Masalan, atoqli ot, 
asosan, birlik sonda qo`llanadi.  К o`plik son  
shaklida butunlay boshqa ma‘no 
bo`yog`iga ega bo`ladi: Farhodlar keldi 
kanal  qazmoqqa   
Turdosh ot atoqli otdan hosil bo`lishi ham 
mumkin: muslimka, xosiyatxon,  
rentgen, amper .   Turdosh ot ifodalangan tushunchaning xarakteriga ko`ra:  
a) muayyan; 
b) mavhum otlarga bo`linadi. 
Muayyan va mavhum ot. Sezgi a‘zosi bilan sezish mumkin bo`lgan predmetni  
atovchi ot – muayyan ot. Muayyan otni bevosita sanash mumkin. Shuning uchun  
bunday ot sanoq son bilan munosabatga kirishadi. Shuningdek, shaxsiy baho shakli,  
Ko`plik qo`shimchasini olishi mumkin: (beshta daftar), (yuzlab odam), (o`g`ilcha),  
(qizgina).    OTLARNING MUNOSABAT SHAKLLARI HAQIDA MALUMOT
• OTLARNI BOSHQA SO`ZLARGA BOG`LASH UCHUN XIZMAT QILADIGAN 
SHAKLLARI ULARNING MUNOSABAT SHAKLLARI HISOBLANADI.BULARGA 
OTLARNING EGALIK,KELISHIK SHAKLLARI ,SHUNINGDEK,OTLARNI KESIM 
SIFATIDA SHAKLLANTIRIB,EGAGA BOG`LAYDIGAN SHAKLLAR  
KIRADI.OTLARNING EGALIK VA KELISHIK SHAKLLARI YORDAMIDA 
O`ZGARISHI TURLANISH DEB YURITILADI.  OTLARNING EGALIK SHAKLLARI
• OTLARGA QO`SHILIB,SHU OT IFODALAGAN TUSHUNCHANING UCH SHAXSDAN 
(SO`ZLOVCHI,TINGLOVCHI,O`ZGA) BIRIGA TEGISHLI EKANINI BILDIRADIGAN QO`SHIMCHALAR  EGALIK 
QO`SHIMCHALARI DEB ATALADI.EGALIK QO`SHIMCHALARI OXIRI UNLI BILAN  TUGAGAN OTLARGA 
BIRLIKDA –M, -NG, -SI; 
• KO`PLIKDA  -MIZ,- NGIZ, -(LAR) I  SHAKIDA; OXIRI UNDOSH BILAN TUGAGAN  OTLAR ESA  BIRLIKDA  -IM, -
ING, -I, KO`PLIKDA –IMIZ , -INGIZ, SHAKLIDA QO`SHILADI.      Shaxs/son           Birlik     Ko`plik
1-shaxs Dalam,kitobim  Dalamiz ,kitobimi
z
2-shaxs Dalang,kitobing Dalangiz,ki-
tobingiz
3-shaxs Dalasi,kitobi Dala(lar)i, 
kitob(lar)i  FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO`YXATI
• 1.  SAYFULLAYEVA R. VA BOSHQALAR  HOZIRGI  O`ZBEK TILI 
TOSHKENT UNIVERSITET 2011 
• 2.MADRIM HAMRAYEV ONA TILI METODIK QO`LLANMA TOSHKENT 
2019

O T S O ` Z T U R K U M I

KIMSA,NARSA-BUYUM VA JOY NOMINI BILDIRADIGAN HAMDA

KIM

NIMA ?

QAYER?