Mav zu: Ot larda son k at egoriy asi

Reja: 1.Son k at egoriy asining t a’rifi v a xususiy at lari. 2. Mant iqiy son v a grammat ik son haqida. 3. Son k at egoriy asining ik k i shak li. 4. Turdosh ot larda son .

Ot lardagi birlik v a k o` plik ma’nolari, ularni ifodalov chi grammat ik shak llar hamda ularga xos grammat ik k o` rsat k ichlar y ig` indisi ot lardagi son k at egoriy asi dey iladi: Kit ob – birlik ma’no gr. shak l(k it ob) -→ → Ø(nol k o` rsat k ich). Kit oblar – k o` plik ma’no gr. shak l → (k it oblar) - lar. →

Otlaming birlik va ko'plik shakllarida ishlatilishi grammatik son kategoriyasi deyiladi. Son kategoriyasi otlaming muhim morfologik belgilaridan bo'lib birlik va ko'plik shakllari asosida son kategoriyasi vujudgakeladi. Otlaming birligi biror vositasiz ifoda etiladi. Ya'ni otning ko'plikni bildiruvclii -lar qo'shimchasi mavjud bo'lmagan holati birlikdir: kiyim, uy, ovqat, o'quvchi, kitobxon, murabbiy kabi.

Ot laming k o'pligi miqdor bildiruv chi so'zlarni ot lardan oldin k elt irish bilan ham hosil qilinadi: k o'p oclam, bir t alay ish, bir necha k un k abi. Ko'plik ning bunday ifodalanishi sint ak t ik usul bilan ifodalangan k o'plik dir. Sint ak t ik k o'plik ot lardan oldin sonlarni: o'n k ishi, y uz xonadoni, olmoshlarni qancha ish, shuncha odam, necha k un k elt irish bilan ham hosil bo'ladi. Masalan, J k romjon qishloqda shuncha odam borligini bilmas ek an .(S.A .) Shuningdek , ot oldidan so'zlami t ak rorlash orqaliliam sint ak t ik k o'plik hosil bo'ladi: sav at -sav at mev a, uzoq-uzoq y o'I. Ot asining har qadamida allaqanday k ishilar bilan uzoq-uzoq so'zlashuv idan zerik ardi.