Qirg‘iziston Respublikasi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

5140.34765625 KB

Ko'chirib olish

•
Qirg'iziston Yevrosiyo materigining o'rta qismida, asosan, Tyanshan tog'li
o'lkasi hudu- dida joylashgan bo'lib, Dunyo okeaniga chiqish imkoniyatiga
ega emas. U shimolda Qozog'iston, g'arbda O'zbekiston, janubda
Tojikiston, sharqda Xitoy bilan chegaradosh.

•
Mamlakatning iqtisodiy geografik o'rni ancha noqulay
hisoblanadi, chunki xalqaro ahamiyatga ega transport
magistrallari uning hududidan deyarli o'tmaydi. Bu holat
Qirg'izistonning murakkab relyef sharoiti bilan bog'liqdir.
•
Qirg'iziston - parlamentar respublika. Ma'muriy-hududiy
tuzilishi 7 ta viloyat va 2 ta respublika ahamiyatidagi shahar
(Bishkek va O'sh)dan iborat. Poytaxti - Bishkek shahri,
mamlakatning shimolida, Chuy daryosi vodiysida joylashgan.

Tabiiy sharoiti va resurslari.
•
Qirg‘iziston tabiatining asosiy xususiyati uning tog‘liligi
hisoblanadi. Mamlakat hududining deyarli 90 % i tog‘ tizmalari bilan
band (39-rasm). Qirg‘izistonning Xitoy bilan chegarasida Tyanshan
tog‘larining eng baland nuqtasi – G‘alaba cho‘qqisi (7439 m)
joylashgan

•
Qirg'izistonning asosiy yer osti boyliklari oltin, surma, simob,
volfram, uran, qalayidan iborat. Yoqilg'i resurslari, asosan,
mamlakatning janubidagi ko'mir konlari bilan cheklangan.
Umuman olganda, Qirg'iziston yoqilg'i zaxiralari bilan past
darajada ta'minlangan hamda tegishli ehtiyojlarini import hisobiga
qondiradi.

•
Tyanshan tog'larida yirik muzliklarning mavjudligi hisobiga Qirg'iziston
daryo va ko'llarga boy bo'lib, suv-energetika resurslari bilan yaxshi
ta'minlangan. Bu holat respublika uchun katta iqtisodiy ahamiyat kasb
etadi. Eng katta daryolari Norin, Chuy va Talas, eng katta ko'li esa
Issiqko'ldir.

Aholisi
•
Qirg'iziston aholisi tog'li relyef sharoitida juda notekis joylashgan bo'lib, aksariyat
qismi tog' oralig'idagi vodiylarda istiqomat qiladi. Farg'ona va Chuy vodiylarida
aholi zich yashaydi. Bu holat o'sha hududlarning dehqonchilik uchun qulay tabiiy
sharoiti bilan bog'liq.
•
Aholining 30 % dan ko'proq qismi shaharlarda istiqomat qiladi, qolgan qismi esa
qishloq aholisiga to'g'ri keladi. Mamlakatning eng yirik shahri - Bishkekning aholisi
2017-yilda 1 mln. kishidan oshib ketdi. Yirikligi jihatidan mamlakatning ikkinchi
shahri hisoblanadigan O'shda 260 ming kishidan ko'proq aholi yashaydi (2018-y.).

•
Aholisining milliy tarkibida qirg'izlarning ulushi 75
% atrofida bo'lsa, 15 % ga yaqin qismini o'zbeklar
tashkil etadi. O'zbeklar, asosan, Qirg'izistonning
respublikamizga qo'shni janubiy hududlarida
istiqomat qiladi. Shuningdek, ruslar, dunganlar,
uyg'urlar va tojiklar ham aholining etnik tarkibida
muhim o'ringa ega.

Iqtisodiyoti
•
Qirg'iziston iqtisodiyotida qishloq xo'jaligi
sanoatga nisbatan ko'proq ahamiyatga ega
bo'lganligi uchun, respublika agrar-industrial
davlat hisoblanadi.
•
Sanoati hozirgi vaqtda, asosan, tog'-kon tarmog'iga
ixtisoslashgan. Eng muhim sanoat mahsuloti oltin
hisoblanadi va u mamlakat eksportining eng katta
qismini tashkil etadi. Qirg'iziston sobiq Ittifoq
davlatlari orasida oltin qazib olish hajmi bo'yicha
Rossiya va O'zbekistondan keyingi 3-o'rinda
turadi. Oltin, asosan, Markaziy Tyanshanning
baland tog'larida joylashgan Kumtor konidan
qazib olinadi. U dunyodagi 10 ta eng yirik oltin
konlaridan biri hisoblanadi.

•
Sanoatning boshqa tarmoqlaridan yengil, oziq-ovqat, mashinasozlik va
ko'mir sanoatlari katta ahamiyatga ega. Elektr energetika
Qirg'izistonda, asosan, GESlarga tayanadi. Eng yirik GESlar Norin
daryosida qurilgan.
•
Asosiy qishloq xo'jalik ekinlari qatoriga bug'doy, paxta, kartoshka,
sabzavot, kungaboqar, tamaki kiradi. Dehqonchilik vodiylarda
rivojlangan. Qirg'iziston tog'lari serhosil yaylovlarga boy bo'lganligi
tufayli respublikada chorvachilikning qo'ychilik, echkichilik,
qoramolchilik, yilqichilik singari tarmoqlari yaxshi rivojlangan.

•
Mamlakat iqtisodiyotida turizm ham
muhim ahamiyatga ega. Yiliga
respublikaga 3 milliondan ortiq xorijiy
sayyohlar tashrif buyuradi. Ularning
asosiy qismi Issiqko'l atrofida dam olish
uchun keladi.

Qirg‘iziston Respublikasi

• Qirg'iziston Yevrosiyo materigining o'rta qismida, asosan, Tyanshan tog'li o'lkasi hudu- dida joylashgan bo'lib, Dunyo okeaniga chiqish imkoniyatiga ega emas. U shimolda Qozog'iston, g'arbda O'zbekiston, janubda Tojikiston, sharqda Xitoy bilan chegaradosh.

• Mamlakatning iqtisodiy geografik o'rni ancha noqulay hisoblanadi, chunki xalqaro ahamiyatga ega transport magistrallari uning hududidan deyarli o'tmaydi. Bu holat Qirg'izistonning murakkab relyef sharoiti bilan bog'liqdir. • Qirg'iziston - parlamentar respublika. Ma'muriy-hududiy tuzilishi 7 ta viloyat va 2 ta respublika ahamiyatidagi shahar (Bishkek va O'sh)dan iborat. Poytaxti - Bishkek shahri, mamlakatning shimolida, Chuy daryosi vodiysida joylashgan.

O'xshashlar

Qirg‘iziston sivilizatsiyasi

Turkmaniston Respublikasi

Koreya Respublikasi

Hindiston Respublikasi

Fransiya Respublikasi