logo

Qonning bioximik tahlili

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2340 KB
                  
                                      
Мавзу :  Қоннинг биохимик тахлили. 
Клиник ахамияти. Олинган натижалар 
интерпретацияси 
Qonning bioximik tahlili – bu venoz qonning 
laborator tekshiruv usuli hisoblanib, bunda ichki 
orgonlarni ( jigar, buyraklar, oshqozon osti bezi, 
o’t pufagi) ni funksional xolati haqida informatsiya 
olishda, yallig’lanish jarayoninig rivojlanishini, 
autoimmun reaksiyalarni, organizmda suv-
elektrolitlarni balansini xolatini baxolashda, 
moddalar almashinuvi (yog’, oqsil, uglevod, 
vitaminlar, makro va mikroelementlar) haqida 
informatsiya olishda tekshiriladi. 
Thursday, August 10, 2023 2 
Oqsillar – albumin, 
umumiy oqsil, C-reaktiv oqsil, 
mioglobin, transferrin, 
ferritin, zardobning temir bilan 
bog’lanish xususiyati, 
revmatoid faktor.
3 
Fermentlar – alaninaminotransferaza (A л AT), 
aspartataminotransferaza (AcAT), gamma-
glutamiltransferaza (Gamma-GT), amilaza, 
laktat, kreatinkinaza, laktatdegidrogenaza 
(LDG), fosfataza, xolinesteraza.
4 
Pigmentlar – umumiy bilirubin, bog’langan bilirubin, 
bog’lanmagan bilirubin.

Past molekulali azot moddalari – kreatinin, siydik 
kislotasi, mochevina.

Noorganik moddalar va vitaminlar – temir, kaliy, 
kalsiy, natriy, xlor, magniy, fosfor, vitamin B12, 
folevoy kislota. 

   

Qonning bioximik tahlilida standart ko’rsatkichlar.
Thursday, August 10, 2023 5 
Glyukoza  – qandli diabetda asosiy ko’rsatkich 
hisoblanadi. Glyukozani   ortishi 
QD,Pankreatit,Itsenko-Kushing 
sindromi,Feoxromositomada,  pasayishi esa bir 
qancha endokrin kasalliklarda , jigarning funksiyasi 
buzilganda va xavfli o’smalarda kuzatiladi. 

Qondagi glyukozani normal ko’rsatkichlari: 

< 14 yosh: 3,33 – 5,55; 14-60 yosh: 3,89-5,83; 60-
70 yosh: 4,44-6,83; > 70 yosh 4,61-6,10. 
Thursday, August 10, 2023 6Qonning bioximik tahlilida 
standart ko’rsatkichlar.  8
Umumiy bilirubin – qondagi sariq pigment 
hisoblanib, gemoglobin, myoglobin va 
sitoxromlarni parchalanishi natijasida paydo 
bo’ladi. Qondagi umumiy bilirubinni miqdorini 
asosiy oshish sababi: jigar hujayralani kasalliklari 
(gepatit, sirroz), eritrositlarni kuchli parchalanishi 
(gemolitik anemiya), o’t-safro oqimini buzilishi 
(masalan, o’t tosh kasalligi).

Umumiy bilirubinni  normal ko’rsatkichi : 3,4-17,1 
mkmol/l.Umumiy   bilirubin   Umumiy bilirubin 2 komponent: bog’langan 
va bog’lanmagan bilirubindan iborat.

Normada:

YaChT 1-sutkagacha 34 mkmol/l dan kam

YaChT 1-2-sutka 24-149 mkmol/l

YaChT 3-5-kungacha 26-205 mkmol/l

5-kundan asta-sekin pasayib to 60 
yoshgacha 21 mkmol/l 10
Bog’langan bilirubin  – sariqlikda, jigardan o’t-
safro oqimining buzilishida miqdori oshadi. 

Normal ko’rsatkichi:  0-7,9 mkmol/l.

Bog’lanmagan bilirubin  – eritrotsitlarni kuchli 
parchalanishida – ya’ni gemolitik anemiyada, 
maliriyda, to’qimalarga massiv qon 
quyilishida. 

Normal ko’rsatkichi : <19 mkmol/l. 
AcAT – asosiy fermentlardan biri hisoblanib, jigarda 
sintez qilinadi. Normada bu ferment qon plazmasida 
bo’ladi, eng ko’p jigar hujayralarida bo’ladi. Ularning 
miqdori oshishi jigar va yurak 
kasalliklarida,pankreatit,sitoliz,gemalitik 
anemiya,miokard infarktda, bundan tashqari aspirin 
va gormonlarni ko’p qabul qilganda  
kuzatiladi.Kamayishi :Xolestaz sindromida.

Normal ko’rsatkichi : ayollarda – 31  Ед/л
     erkaklarda – 37  Ед/л  
11 
АлАТ–  bu ferment jigarda sintez qilinadi. 
Ularning eng ko’p miqdori jigar hujayralarida 
joylashgan bo’lib, ularning miqdori oshishi 
(gepatit, sirroz, yurakning og’ir 
yetishmovchiligida va qon kasalliklarida) 
kuzatiladi.

Normal ko’rsatkichi : ayollarda – 34  Ед/л    
erkaklarda – 45  Ед/л  
Thursday, August 10, 2023 12 
Gamma-Gt (gamma-glutamiltransferaza) – 
ferment jigar va oshqozon osti bezi 
hujayralarida uchraydi. Qondagi miqdorining 
oshishi shu orgonlarning kasalliklarida 
(gepatit, sirroz, pankreatit) da va 
alkogolizmda uchraydi.

Normal ko’rsatkichi:  erkaklarda – <55 Ед/л    
ayollarda – <38  Ед/л 
13 
Fosfataza – bu ferment organizmning 
hamma to’qimalrida keng tarqalgan. 
Jigar, o’t pufagi va oshqozon osti bezi 
kasalliklarida uning miqdori oshadi. 

Normal ko’rsatkichi:  30-120  Ед/л 
14 
Xolesterin  – qondagi asosiy lipid hisoblanadi, 
organizmga oziq-ovqatlar orqali tushadi va 
bundan tashqari jigar hujayralarida sintez 
qilinadi. 

Normal ko’rsatkichi:  3,2-5,6 mmol/l

Triglitseridlar  – neytral yog’lar hisoblanib, qon 
plazmasida uchraydi, yog’lar almashinuvida 
muhim ko’rsatkich hisoblanadi. 

Normal ko’rsatkichi : 0,41-1,8 mmol/l
15 
Umumiy oqsil – miqdorining pasayishi jigar va buyrak 
kasalliklarida uchraydi, buyraklar orqali ko’p chiqib 
ketadi. Ko’tarilishi – qon kasalliklarida va infeksion 
yallig’lanish jarayonlarida kuzatiladi. 

Normal ko’rsatkichi:  66-83 g/l

Albumin – qondagi muhim oqsillardan biri hisoblanib, 
uning miqdori pasayishi ichak, buyrak, jigar 
kasalliklarida kuzatiladi. Miqdorining oshishi 
suvsizlanishda kuzatiladi.

Normal ko’rsatkichi:  35-52 g/l
Thursday, August 10, 2023 16 
C-reaktiv oqsil – bu reaktiv oqsil qon 
plazmasida uchrab, yallig’lanish jarayonlarida, 
travmalarda, organizmga yot moddalar 
tushganda (bakteriya, parazit, zamburug’lar) 
miqdori oshadi. 

  Normal ko’rsatkichi:   0-5 mg/l
17 
Kaliy  (K+) – bu elektrolit hujayra ichini tarkibiga kiradi. 
Kaliy miqdorining oshishi o’tkir va surunkali buyrak 
yetishmovchiligi,suvsizlanish,og’ir travmalar, B.U.B 
faoliyati pasayganda kuzatiladi. Miqdorining pasayishi 
diuretiklar dozasi oshganda, surunkali ochlik, uzoq 
cho’zilgan qayt qilish va ich ketish,buyraklar faoliyati 
buzilganda,B.U.B gormonlari ishlab chiqarilishi 
kuchayganda kuzatiladi.

Normal ko’rsatkichi : 3,5-5,5 mmol/l.
18 Natriy (Na+)  –  bu elektrolit hujayra 
tashqarisida joylashgan bo’lib, bu 
elektrolit nerv va mushak to’qimasi, hazm 
fermentlari, qon bosimi ishida, 
qatnashadi.Ortishi:degidratatsiya,koma,q
andsiz diabet,ayrim dori 
preparatlari(AKTG,anaboliklar,kontrasepti
vlar,B.U.B faoliyati oshganda 
kuzatiladi.Kamayadi:kam tuz iste’mol 
qilish,diuretiklar dozasi 
oshganda,O’BYe,B.U.B f-si pasayganda 
kuzatiladi.
  Normal ko’rsatkichi : 136-145 mmol/l Xlor (Cl-)  – asosiy elektrolitlardan biri 
hisoblanib, organizmda suv-
elektrolitlar va kislota-asos balansini 
munosabatini 
normallashtiradi.Ortishi:suvsizlanish,q
andsiz diabet,salitsilatlar b-n 
zaxarlanganda,O’BYe,Kamayadi:ko’p 
terlash,qayt qilish,nefrit,metabolik 
atsidozda.  Normal ko’rsatkichi:  98-107 
mmol/l 
Te mir  – hayot uchun eng zarur 
microelement, gemoglobin tarkibiga kiradi, 
kislorod tashishda qatnashadi va qon hosil 
bo’lishida qatnashadi.   

Normal ko’rsatkichi:   erkaklarda – 11,64-
30,43 mkmol/ л                                     

ayollarda – 8,95-30,43 mkmol/ л 
21 
Kreatinin  – muskul to’qimasida energetic 
vazifani bajaradi. Buyraklar orqali to’liq 
chiqarib yuboriladi. Shuning uchun uning 
qondagi konsentratsiyasi buyrak kasalliklarida 
aniqlanadi. 

Normal ko’rsatkichi:   erkaklarda – 62-115 
mkmol/ л    

ayollarda – 53-97 mkmol/ л 
Thursday, August 10, 2023 22Past molekulali azot moddalari  Normada:

Xomilada (kindik tizimchasidan olingan qonda) 
53-106 mkmol/l

YaChT  1-4 kun 27-88 mkmol/l

1-10 yoshgacha 27-62mkmol/l

O’smirlarda  (10-18) 44-88 mkmol/l Ortadi:   

Buyrak f-yasining turli genezli o’tkir va 
surunkali kasalliklarida,kuchli ijtimoiy 
zo’riqish,Krashsh sindromi,nur kasalligi,yurak 
yetishmovchiligida

Soxta oshishi – mushak massasi kuchli 
rivojlangan ayrim atletlarda,QD,nefrotoksik 
ta’sir qiluvchi dorilar ichganda Pasayishi(diagnostik ahamiyatga ega 
emas):

Ochlik, mushak  massasi  kamayishi, 
xomiladorlikning  1-2-trimestri, 
vegetarianlarda, mushak atrofiyasi.

Soxta pasayishi : Kortikosteroidlar qo’llagan 
vaqtda. 
Qondagi bioximik tahlilni bilish uchun tirsak 
venadan 5-8 ml qon och qoringa olinadi, agar 
bemor ovqatlangan bo’lsa 12 soat o’tib qon 
olinadi.

Xolesterin va lipoproteidlar taxlili uchun qon 
12-14 soatlik ochlikdan so’ng va tekshiruvga 2 
hafta qolganda lipidlarni kamaytiruvchi dorilar 
to’xtatiladi.  
26

 Мавзу : Қоннинг биохимик тахлили. Клиник ахамияти. Олинган натижалар интерпретацияси

 Qonning bioximik tahlili – bu venoz qonning laborator tekshiruv usuli hisoblanib, bunda ichki orgonlarni ( jigar, buyraklar, oshqozon osti bezi, o’t pufagi) ni funksional xolati haqida informatsiya olishda, yallig’lanish jarayoninig rivojlanishini, autoimmun reaksiyalarni, organizmda suv- elektrolitlarni balansini xolatini baxolashda, moddalar almashinuvi (yog’, oqsil, uglevod, vitaminlar, makro va mikroelementlar) haqida informatsiya olishda tekshiriladi. Thursday, August 10, 2023 2

 Oqsillar – albumin, umumiy oqsil, C-reaktiv oqsil, mioglobin, transferrin, ferritin, zardobning temir bilan bog’lanish xususiyati, revmatoid faktor. 3

 Fermentlar – alaninaminotransferaza (A л AT), aspartataminotransferaza (AcAT), gamma- glutamiltransferaza (Gamma-GT), amilaza, laktat, kreatinkinaza, laktatdegidrogenaza (LDG), fosfataza, xolinesteraza. 4

 Pigmentlar – umumiy bilirubin, bog’langan bilirubin, bog’lanmagan bilirubin.  Past molekulali azot moddalari – kreatinin, siydik kislotasi, mochevina.  Noorganik moddalar va vitaminlar – temir, kaliy, kalsiy, natriy, xlor, magniy, fosfor, vitamin B12, folevoy kislota.   Qonning bioximik tahlilida standart ko’rsatkichlar. Thursday, August 10, 2023 5