logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Qozog'iston respublikasiga iqtisodiyoti,aholi va xójaligiga umumiy tavsif

Qozog'iston respublikasiga iqtisodiyoti,aholi va xójaligiga umumiy tavsif

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

15324.307617188 KB
Ko'chirib olish
Qozog'ist on respubli k asiga i qt i sodiy ot i, aholi v a xój aligi ga umumiy t av sif Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм Iqtisodiy geografik o‘rin, keskin kontinental qurg‘oqchil iqlim, mineral resurslar, milliy tarkib, ko‘p tarmoqli sanoat, lalmi va sug‘orma deh qonchilik, donchilik. Maydoni – 2724,9 ming km². Aholisi (2018-y) – 18,4 mln. Poytaxti – Astana Qozog‘iston Markaziy Osiyoda hududiy ji hatdan eng yirik davlat bo‘lib, jahon mamlakat lari ichida maydoni bo‘yicha 9-o‘rinni egallaydi. U beshta davlat – Rossiya, Xitoy, O‘zbekiston, Qirg‘izis- ton va Turkmaniston bilan chegaradosh. Qozog‘is- tonning Rossiya bilan davlat chegarasi (7 548 km) uzunligi bo‘yicha dunyoda AQSH va Kanada o‘rtasi-dagi chegaradan keyingi 2-o‘rinda turadi. Mamlakat janubi- g‘arbda Kaspiy dengizi bilan chegaradosh. Qozog‘iston iqtisodiy geografik o‘rnining asosiy xususiyatlari Osiyo va Yevropa davlatlarini bog‘lovchi temiryo‘l va avtomobil magistrallari ning o‘tganligi, Kaspiy dengiziga tutashligi, Rossiya va Xitoydek yirik davlatlarga chegaradoshligi bilan belgilanadi. Boshqaruv shakli – prezidentlik respublikasi. Prezident qarorgohi “Oq o‘rda” Parlament binosi Prezident Qosim-Jo‘mart To‘qayev Bosh vazir Alixon Smayilov Ma’muriy-hududiy jihat dan unitar davlat bo‘lib, 14 ta viloyat va 3 ta respublika ahamiyatidagi shahar (Nur- Sulton, Almati, Shimkent)dan iborat. Tabiiy sharoit i v a resurslari. Qozog‘iston relyefida tekisliklar hukm ronlik qiladi, tog‘ tizmalari faqat respublikaning janubi-sharqiy qismi da joylashgan. Markaziy hududlari relyefi esa kuchli parchalangan yassi tog‘likdan iborat. Qozog‘iston foydali qazilmalarga jahondagi eng boy davlatlardan biri. Mamlakat yoqilg‘i, rudali va noruda resurslarining ulkan zaxiralariga ega. Neft va tabiiy gazning yirik konlari Kaspiy dengiziga yaqin hududlarda, toshko‘mirning asosiy zaxiralari (Qarag‘anda, Ekibastuz havzalari) esa markaziy qismida joylashgan. Neft Qarag‘anda Tabiiy gaz Ekibastuz Qozog‘istonning markaziy va sharqiy hududlari temir, marganes, xrom, uran, mis, volfram, rux, qo‘rg‘oshin va boshqa metallarning katta zaxiralariga ega. Noruda mineral boyliklardan fosforit va oltingugurt alohida e’tiborga loyiq. temir oltingugurt volfram rux qo‘rg‘oshinmarganes xrom uran mis fosforit Qozog‘iston iqlimi mo‘tadil keskin kontinental va qurg‘oqchil, qish da shimoliy hududlarida havo harorati -50 °C dan ham past bo‘ladi. Qurg‘oqchil iqlim tufayli Qozog‘istonning bepoyon tekisliklarida dasht, chalacho‘l va cho‘l tabiat zonalari shakl langan Dasht Chalacho‘l Cho‘l dasht cho‘l Chalacho‘l Yog‘inlarning ozligi, hududining ak sariyat qismini cho‘llar ishg‘ol qilgan ligi mamlakatning katta qismida suv resurslarining tanqisligini keltirib chi qargan. Asosiy daryolari hisoblangan Irtish, Ili, Sirdaryo, Ural respublikaning chekka qismlaridan oqib o‘tadi, to‘yinish manbalari esa qo‘shni mamla katlar hududida joylashgan. Irtish Ili Ural Sirdaryo1 23 4 Aholisi. Qozog‘iston aholisi 18,4 mln. kishiga teng (2018- y.). Aholi ning tabiiy ko‘payishi Markaziy Osiyodagi boshqa davlatlarga nisbatan pastroq bo‘lib, yiliga o‘rtacha 1,5 % dan ortiqroq. Urbanizatsiya darajasi 57 % ga teng (2018-y.). Hozirgi paytda 3 ta «millioner» shahar mavjud: Almati (mamlakatning eng yirik shahri), Nur- Sulton (37-rasm) va Shimkent. Almati Nur- Sulton Shimkent Aholi zichligining o‘rtacha ko‘rsatkichi Qozog‘istonda juda past bo‘lib, 7 km2 /kishi atrofida. Aholi respublika janubidagi sug‘orma dehqonchilik rivojlangan daryo vodiylari va tog‘oldi tekisliklarida hamda mamlakat shimolidagi sanoatlashgan hududlarida birmuncha zichroq joylashgan. Aholisining milliy tarkibi ancha murakkab. Aholining 67,5 % ini tash kil etadigan qozoqlardan tashqari, mamlakatda ruslar (20 %), o‘zbeklar (3 %), ukrainlar (1,5 %), uyg‘urlar (1,5 %) va boshqa millatlar vakillari mavjud (2018-y.). Rus va ukrainlar shimoliy va sharqiy hududlarda keng tarqalgan bo‘lsa, o‘zbeklar, asosan, respublikaning janubidagi Turkiston viloyatida istiqomat qilishadi. Qozog‘iston Markaziy Osiyodagi 5 ta davlat ichida iq tisodiy salohiyati jihatidan yetakchi hisoblanadi, ayniqsa sanoat sohasi dagi ko‘rsatkichlari ancha yuqori. Iqt isodiy ot i. Pul birligi - Tenge Sanoatning asosiy tarmoqlari qatoriga neft-gaz, ko‘mir, qora va rangli metallurgiya, kimyo va mashinasozlik kiradi (38-rasm). neft-gaz ko‘mir q ora metallurgiya rangli metallurgiya kimyo mashinasozlik Qozog‘iston neft qazish hajmi bo‘yicha jahonning ye takchi 20 ta davlatlari qatoriga, ko‘mir, mis, ruxni qazib olish bo‘yicha esa birinchi o‘ntalikka kiradi. Qozog ‘ iston 2009- yildan buyon uran qazib olish bo ‘ yicha jahonda birinchi o ‘ rinni egallab kelmoqda va u dunyo bo‘yicha jami qazib olinayotgan uranning 40 % ga yaqin qismini beradi. Elektr ener giyasining 90 % idan ortig‘i IESlarda ish lab chiqariladi. Dehqonchilikning bosh tarmog‘i donchilik. U, ayniqsa shimoliy viloyatlaridagi lalmi yerlarda yaxshi rivojlangan. Janubiy viloyatlarda dehqonchilik sug‘orish yorda mida rivojlantirilib, bu yerda uning aso siy tarmoqlari sabzavotchilik, sholichilik, polizchilik hisoblanadi. Chorvachilikning yetakchi tarmoqlari: qo‘ychilik, qoramolchilik, yilqichilik, tuyachilik. 1. Qozog‘iston iqtisodiy geografik o‘rnining qulay jihatlari nimalardan iborat? 2. Qozogiston sanoati va qishloq xo‘jaligining ixtisoslashuviga mamlakatning tabiiy sharoiti va resurslari qanday ta’sir ko‘rsatadi? 3. Respublika aholisi milliy tarkibining xususiyatlarini tavsiflab bering. 4. Nima sababdan Qozog‘istonning markaziy hududlarida aholi zichligi juda past?

Qozog'ist on respubli k asiga i qt i sodiy ot i, aholi v a xój aligi ga umumiy t av sif Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Iqtisodiy geografik o‘rin, keskin kontinental qurg‘oqchil iqlim, mineral resurslar, milliy tarkib, ko‘p tarmoqli sanoat, lalmi va sug‘orma deh qonchilik, donchilik.

Maydoni – 2724,9 ming km². Aholisi (2018-y) – 18,4 mln. Poytaxti – Astana

Qozog‘iston Markaziy Osiyoda hududiy ji hatdan eng yirik davlat bo‘lib, jahon mamlakat lari ichida maydoni bo‘yicha 9-o‘rinni egallaydi.

U beshta davlat – Rossiya, Xitoy, O‘zbekiston, Qirg‘izis- ton va Turkmaniston bilan chegaradosh. Qozog‘is- tonning Rossiya bilan davlat chegarasi (7 548 km) uzunligi bo‘yicha dunyoda AQSH va Kanada o‘rtasi-dagi chegaradan keyingi 2-o‘rinda turadi. Mamlakat janubi- g‘arbda Kaspiy dengizi bilan chegaradosh.

O'xshashlar

XITOY XALQ RESPUBLIKASIGA IQTISODIY GEOGRAFIK TAVSIF
Pastdargʻom tumaniga Umumiy tavsif
MEKSIKA IQTISODIYOTI
YAPONIYA IQTISODIYOTI
SSSR tarkibida Qozog'iston tarixi