Шахс психологияси Шахснинг индивидуал хусусиятлари

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

92.9443359375 KB

Ko'chirib olish

Мавзу: Шахс психологияси
Шахснинг индивидуал
хусусиятлари

Режа :
•
Шахс психологиясида ўрганишлар
назариясининг ўрни.
•
Шахс муаммосини ўрганишда
ўрганишлар назарияси вакилларининг
ёндашувлари.
•
З. Фрейд нинг к ласси к психоанализ и
•
З. Фрейд нинг издошлари- К. Юнг ва
А. Адлер .

Машғулот мақсади: шахснинг
ўрганишлар назариялар тўғрисидаги
билимларни шакллантириш .
Кутилаётган натижалар :
•
Ўрганишлар назариясининг мазмунини
талқин қила олади.
•
Ўрганишлар назарияси вакилларининг
шахсга доир назарий қарашларини
қиёсий тушунтира олади.

Бихевиоризмнинг асосий ғо яси
•
20-асрда америкалик психология
мактабининг ҳақиқий қиёфаси сифатида
майдонга чиқди. Унинг асосчиси Джон
Уотсон (1878-1958) бу йўналишнинг
ҳақиқий йўлбошчиси сифатида
шаклланишига сабаб бўлди. Бихевио
тушунчаси (behavior) инглизчадан таржима
қилганда хулқ-атвор деган маънони
англатади. Бихевиоризм тушунчаси
таржима қилганда –хулқ-атвор
психологияси маъносини англатади.

Фрейд назариясида психика тузилиш
•
Фрейд топографик моделдан
фойдаланиб, психик ҳаётни уч
даражасини ажратди:
•
Онг
•
Онголди
•
Онгсизлик

Онг даражаси
•
Онг даражаси аниқ дамдаги
инсоннинг маълумотларини сезги
ва кечинмаларидан ташкил
топади.Онг мияда сақланувчи
маълум кам фоизли ахборотларни
қамраб олади. Сўнгра маълумотлар
онг олди ёки онгсизлик соҳада
юкланади.

Онгсизлик соҳа
•
Инсон психикасининг энг чуқур ва
аҳамиятли қатлами онгсизликдир. Бу
онгга қанчалик босим ўтказувчи
эмоция ва хотиралар орқали
инстинктив қўзғалишларини сақловчи,
аммо ушбу англашилмаган
материаллар кўпинча инсоннинг
кундалик фаолиятини белгилайди.

Онголди соҳа
•
Онголди соҳа, баъзан хотирага
кириш мумкин бўлган, ўзида барча
тажрибани киритади, айни дамда
англанилмаган, аммо тасодифий
ёки минимал куч сарфлаш
натижасида онга тез қайтиши
мумкинлиги.

У
•
У- психиканинг онгсизлик қисми бўлиб,
биологик инстиктли майллар қозонини
қайнатувчи: агрессия ва сексуал.
•
У сексуал майл -либидо билан тўйинган.
Инсонда яширин энергетик тизим бўлиб, бу
қувват ҳар бир кишида миқдори- доимий
ўлчамга эга. Онгсиз ва иррационал бўлади.
У қониқиш, яъни сўнгида бахт, энг асоси
инсон ҳаётидаги асосий мақсад тамойилига
бўйсунади .

МЕН
•
Иккинчи тамойил-гомеостаз- ички
мувозанатни сақлашга тенденция. Мен (онг
–доимий равишда У билан низода бўлади,
сексуал майллар таъсирида бўлади. У
жамият таъсири остида шаклланади. Менга
учта куч таъсир кўрсатади:У, Кайвоний
Мен ва инсонга ўз талабаларини қўювчи
жамият. МЕН улар ўртасидаги уйғунликни
таъминлашга ҳаракат қилади, қониқиш
эмас, балки реаллик тамойилига бўйсунади.

МЕН
•
Кайвоний Мен ахлоқий стандартларни
ташувчи, шахснинг бу қисми танқид,
цензора, виждон роли бажаради. Агар
Мен У га мос ҳаракатни амалга
оширса ёки унга мос қарор қабул
қилса, Кайвоний Мен унга қарши
чиқади.Натижада айбдорлик, уят,
виджон таъналари кўринишидаги
жазони бошдан кечиради.

онг
онголдиКайвоний М
ЕН
М
ЕН
У
Реаллик принципи
лаззатланиш принципи
Низоли зоналар

Ҳимоя механизмлари
•
Кўпинча низоли зоналар психика
структурасини У, салбий эмоция ва
кечинмаларда кузатилувчи (таъсирланиш,
безовталаниш ва умидсизлик)
фрустрациягаолиб келди. Фрустрация
МЕНни ҳар хил “чиқариш клапан”лари
ёрдамида зўриқишларни олиб ташлашга
ундайди. Булар психологик ҳимоя
механизмлари дейилади .

•
МЕН ва У ўртасидаги низолардан қутқазиш учун
ҳар хил воситалар қўлланилади.
•
Сиқиб чиқариш;
•
Инкор этиш
•
Рационаллаштириш;
•
Инверсия, қарши ҳаракатланиш
•
Проекция
•
Алмаштириш-синглини ҳафа қилганда, ота-онаси
уни хафа қилади. Оқибатда синглининг қўғирчоғи
ёки итларига зарар етказишга уриниш.
•
Изоляция.
•
Регрессия.
•
Сублимация

Безовталаниш ёки хавф келтирувчи туйғу қуйидаги
типларга ажратишга олиб келди:
•
Реалистик
•
Невротик
•
Ахлоқий
•
Социал

Психоаналитик терапия
•
Эркин ассоциациялар
•
Тушлар таҳлили
•
Кўчиш
•
Кўчишга қарши
•
Қарама-қаршилик таҳлили

•
Шахс типологиясига доир ёндашуви:
Экстраверсия – «ичкаридан ташқарига йўналтирилган»
деган маънони англатиб, бу типга мойил шахслар кўпроқ
одамлар ичида бўлишни ёқтиришади,ўз кечинмаларини
кўпроқ атрофдагилар билан баҳам кўради. Мулоқотга
киришувчан, танишлари доираси кенг. Баъзи ҳолларда
жиддийлик етишмайди. Одамларни тез ишончини қозона
олади ва шунингдек, тез хафа қилишга ҳам мойил.
Интроверсия -«ташқаридан ичкарига йўналтирилган»
деган маънони англатиб, бу типга хос шахслар оғир,
вазмин, кўнгли нозик, бепарво, дўстлик қоидалари қатъий
амал қиладиган. Мулоқот доиралар чекланган, тортинчоқ,
кўпроқ ўзларининг ички дунёлари билан банд ва
ёлғизликни ёқтирадиган.

Мавзу: Шахс психологияси Шахснинг индивидуал хусусиятлари

Режа : • Шахс психологиясида ўрганишлар назариясининг ўрни. • Шахс муаммосини ўрганишда ўрганишлар назарияси вакилларининг ёндашувлари. • З. Фрейд нинг к ласси к психоанализ и • З. Фрейд нинг издошлари- К. Юнг ва А. Адлер .

Машғулот мақсади: шахснинг ўрганишлар назариялар тўғрисидаги билимларни шакллантириш . Кутилаётган натижалар : • Ўрганишлар назариясининг мазмунини талқин қила олади. • Ўрганишлар назарияси вакилларининг шахсга доир назарий қарашларини қиёсий тушунтира олади.

Бихевиоризмнинг асосий ғо яси • 20-асрда америкалик психология мактабининг ҳақиқий қиёфаси сифатида майдонга чиқди. Унинг асосчиси Джон Уотсон (1878-1958) бу йўналишнинг ҳақиқий йўлбошчиси сифатида шаклланишига сабаб бўлди. Бихевио тушунчаси (behavior) инглизчадан таржима қилганда хулқ-атвор деган маънони англатади. Бихевиоризм тушунчаси таржима қилганда –хулқ-атвор психологияси маъносини англатади.

Фрейд назариясида психика тузилиш • Фрейд топографик моделдан фойдаланиб, психик ҳаётни уч даражасини ажратди: • Онг • Онголди • Онгсизлик

O'xshashlar

Шахс психологиясининг индивидуал жихатлари

ТАЪЛИМ ПСИХОЛОГИЯСИ

БОШҚАРУВДА ПСИХОДИАГНОСТИКА. САМАРАЛИ РАҲБАР СИФАТЛАРИНИ АНИҚЛАШ

Педагогика шахс тарбияси ва ривожланиши тугрисидаги фан. Илмий-педагогик тадқиқотлар методологияси ва методлари

Шахс структураси